ەلوردادان قالا سىرتىنداعى پوليگونعا ءتاۋلىگىنە 1000 توننا تۇرمىستىق قالدىق شىعارىلادى. ونىڭ 15 پايىزى قايتا وڭدەۋگە جارامدى بولادى. بىلتىردان باستاپ ەلوردادا قالدىقتى سۇرىپتاپ تاستاۋ جوباسى قولعا الىندى.
6275 سارى كونتەينەر ورناتىلدى
بولاشاقتا مىڭ توننا قالدىقتىڭ 45 پايىزىن, ياعني 450 تسەنتنەرىن قايتا وڭدەۋ كوزدەلۋدە. ول ءۇشىن ءتۇرلى شارا ۇيىمداستىرىلۋدا. سونىڭ ءبىرى – ءار ۇيدەن شىعاتىن تۇرمىستىق قالدىقتى تۇرعىنداردىڭ كونتەينەرگە سۇرىپتاپ تاستاۋىنا ءمان بەرىلۋدە. ماسەلەن, وتكەن جىلدىڭ ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىندا ەلورداداعى تۇرعىن ۇيلەردىڭ ماڭىنا سارى جانە جاسىل كونتەينەرلەر ورناتىلا باستاعان بولاتىن. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە 6275 سارى كونتەينەر ورناتىلدى. ونىڭ 1935-ءى الماتى اۋدانىنا قويىلسا, 1016-سى – بايقوڭىر, 1812-ءسى – ەسىل, 1512-ءسى سارىارقا اۋدانىنان ورىن ەنشىلەگەن. بۇل جوبانى «وكم وپەراتورى» جشس جۇزەگە اسىردى.
سۇرىپتاپ تاستاۋدا ءالى دە بەلسەندىلىك قاجەت
سارى كونتەينەرگە قاعاز, پلاستيك, اينەك سياقتى قۇرعاق زاتتار تاستالسا, جاسىل كونتەينەرگە دىمقىل تارتاتىن ورگانيكالىق قالدىقتار سالىنادى. بىلتىرعا دەيىن شاھار سىرتىنا تاسىمالداناتىن تۇرمىستىق قالدىقتىڭ بار بولعانى 9-10 پايىزى عانا قايتا وڭدەۋگە جارامدى بولسا, سۇرىپتاپ تاستاۋدىڭ ناتيجەسىندە بۇل كورسەتكىش ءبىر جىلدىڭ ىشىندە 15 پايىزعا ارتتى. ءدال وسى سارى كونتەينەردىڭ ارقاسىندا قايتا وڭدەۋگە جارامدى قالدىقتىڭ ۇلەسىن 25 پايىزعا جەتكىزۋگە بولادى دەسەدى. تەك بۇعان ازىرگە تۇرعىنداردىڭ سالاقتىعى كەدەرگى كەلتىرىپ جاتقان كورىنەدى. ماسەلەن, تۇرعىندار اراسىندا ءالى دە سۇرىپتاپ تاستاۋ مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسپاعانىن ايتادى ماماندار. سول ءۇشىن پيك-تەردە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر.
ەلورداداعى كونتەينەرلەردىڭ جالپى سانى – 11320. ونىڭ 116-سى جارتىلاي جەر استىنا ورناتىلسا, 6275-ءى پوليەتيلەن, پلاستيك سياقتى قۇرعاق قالدىقتاردى سۇرىپتاپ تاستاۋعا ارنالعان سارى كونتەينەر, قالعانى – ورگانيكالىق زاتتار, تاعام قالدىعى تاستالاتىن جاسىل جانە تەمىر كونتەينەر. ايتا كەتسەك, جەر استىنا ورناتىلعان كونتەينەرلەردىڭ تيىمدىلىگى قوقىستار جەل سوققاندا دا ۇشپايدى ءارى كۇننىڭ ىستىعىندا جاعىمسىز ءيىس شىعارمايدى.
قالدىقتى اقشاعا ساتۋعا بولادى
سونىمەن قاتار استانادا سوڭعى ۋاقىتتا تۇرمىستىق قالدىقتاردى اقشاعا قابىلدايتىن پۋنكتتەر دە كوپتەپ اشىلا باستادى. مۇنداي پۋنكتتەر قالانىڭ ءار اۋدانىندا بار. مىسالى, «سەۆەرنوە سيانيە», «ارمان قالا» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىندە دە تۇرمىستىق قالدىقتاردى قابىلدايدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەلوردادا 30-دان اسا وسىنداي پۋنكت جۇمىس ىستەپ تۇر. ولاردىڭ قاتارى جىل سوڭىنا دەيىن تاعى دا كوبەيە تۇسپەك.
قالدىقتاردىڭ كەلىسىنىڭ قۇنى شيكىزاتقا بايلانىستى 3 تەڭگەدەن باستالىپ, 100 تەڭگەگە دەيىن بارادى. مىسالى, پوليەتيلەندەردىڭ كەلىسى 90 تەڭگە بولسا, پلاستيكتەردىڭ كەلىسى – 50 تەڭگە. پۋنكتتەردە بۇدان باسقا قاعاز, اينەك, شىنى ىدىستار, ماكۋلاتۋرا, اليۋميني قۇتىلارى سياقتى قالدىقتىڭ 11 ءتۇرى قابىلدانادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, ەلوردالىقتاردىڭ قالدىقتى اقشاعا ايىرباستاۋعا قىزىعۋشىلىعى بار. تەك تۇرعىنداردىڭ باسىم كوپشىلىگى مۇنداي ورىنداردىڭ بار ەكەنىنەن حابارسىز كورىنەدى. بىلەتىندەر قاتتى قالدىقتى كۇندەلىكتى تۇراقتى تۇردە وتكىزىپ تۇرادى ەكەن.
«قالدىقتى قابىلداۋ پۋنكتتەرىنىڭ پايداسى مول. بىرىنشىدەن, قايتا وڭدەۋگە ءتيىمدى. ەكىنشىدەن, قوقىس پوليگونىندا دا ورىن كوبىرەك بولادى. سونداي-اق اتا-انالارى بالالارىنىڭ كۇندەلىكتى ءجۇرىس-تۇرىسىنىڭ شىعىندارىن وسىدان دا شىعارۋعا بولادى. ويتكەنى ءار ۇيدەن قالدىق ءبارىبىر شىعادى. ال ونى بوستان-بوسقا تاستاعانشا, اقشاعا ايىرباستاعانى قانداي جاقسى» دەيدى ماماندار.
«اقىلدى قالا» جوباسى اياسىندا
قالا اكىمدىگى مەن «Astana Innovations» كومپانياسىنىڭ قولداۋىمەن بىلتىر بايقوڭىر اۋدانىنا قاراستى «جاستار» ىقشام اۋدانىندا «اقىلدى اۋدان» جوباسى اياسىندا «Astana Clean Time» كومپانياسىنىڭ تۇرمىستىق قاتتى قالدىقتاردى قابىلدايتىن «GreenStation» پۋنكتى اشىلدى. مۇندا دا جوعارىداعى 11 ءتۇرلى قالدىق قابىلدانادى. كراۆتسوۆ كوشەسىنىڭ بويىنداعى «GreenStation»-ءنىڭ باسقا پۋنكتتەردەن ەرەكشەلىگى – ونىڭ كولەمىنىڭ ۇلكەندىگىندە. 30 شارشى مەتردى قۇرايتىن بۇل پۋنكتتىڭ قويماسىنا 5 تسەنتنەرگە دەيىن قالدىق سىيىپ كەتەدى. مۇندا كەلۋشىلەر ءۇشىن ۇستەل مەن ورىندىق تا قاراستىرىلعان. قىستىڭ كەزىندە ءىشى جىلىتىلادى. «Astana Clean Time» كومپانياسى باسشىلىعىنىڭ مالىمەتىنشە, بۇل پۋنكتتى سالۋعا 5,5 ملن تەڭگە جۇمسالىپتى. اتالعان كومپانيادا 100-دەن اسا ادام جۇمىسپەن قامتىلعان.
تۇرمىسقا قاجەتتى زاتتار جاسالادى
سارى كونتەينەرلەردەگى قالدىقتى «Clean City NC» جشس كومپانياسىنا تيەسىلى 25 Iveco ماركالى ارنايى جۇك كولىكتەرى «KazRecycleService» جشس-كە تاسىمالدايدى.
جالپى, قالدىقتى تاسىمالداۋ كومپانياسىندا 85 جۇك كولىگى مەن 412 جۇمىسشى جۇمىس ىستەيدى. قالا سىرتىنا تاسىمالدانعان قالدىق «KazRecycleService» جشس-ءتىڭ وڭدەۋ كەشەنىنە توگىلەدى. قالدىقتىڭ قايتا وڭدەۋگە جارامسىز بولىگى بريكەتتەلىپ, پوليگونداعى الاڭعا كومىلەدى. وندا ورگانيكالىق قالدىقتار مەن سىنعان قارا مەتالداردى اۆتوماتتى تۇردە بولەتىن جانە قايتالاما شيكى زاتتاردى, ماكۋلاتۋرالاردى قولمەن سۇرىپتايتىن ەكى جەلى ورنالاسقان. سونداي-اق ونداعى ەكى تسەحتا پلاستيكتەن قايتالاما پوليمەرلى تۇيىرشىكتەر, ال ماكۋلاتۋرالاردان ەكوماقتا جاسالادى.
ايتا كەتسەك, پوليەتيلەندەر 500 جىلعا دەيىن شىرىمەيدى. ونى ءۇش رەت قايتا وڭدەپ, پايداعا جاراتۋعا بولادى. ال پلاستيكتەردى اسفالت توسەگەندە دە قولدانادى ەكەن.
جالپى, قالا سىرتىنداعى «KazRecycleService» جشس-تە سۇرىپتالعان شيكىزاتتار مەن اقشاعا قابىلدايتىن پۋنكتتەردە جينالعان قالدىقتار «اعايىندار Kz», «Kagazy Recycling» سياقتى شيكىزاتتان ءونىم جاساپ شىعاراتىن قازاقستاندىق كومپانيالارعا جونەلتىلەدى. ودان وتاندىق كاسىپورىندار شەلەك, قار تازالاۋعا ارنالعان كۇرەك سياقتى باسقا دا تۇرمىسقا قاجەتتى زاتتار جاساپ شىعارادى.
