قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءوزىنىڭ «Twitter» جەلىسىنە ەلىمىزدىڭ اتاۋىنا قاتىستى جازعان پىكىرىن قازاقستاندىقتاردىڭ كوبىسى قولدادى.
وتانداستارىمىز جوعارعى پالاتا سپيكەرى ۇسىنعانداي, مەملەكەتىمىزدىڭ اعىلشىن تىلىندەگى ترانسكريپتسياسى «Qazaqstan» بولۋىن دۇرىس سانايدى.
ءبىزدى بۇل ۇسىنىسقا شەتەلدەگى قانداستارىمىز قالاي قارايتىنى قىزىقتىردى. سونى ءبىلۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى تۇركيانىڭ ىستانبول قالاسىنداعى ميمار سينان كوركەم ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى, تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى ابدىۋاقاپ قاراعا حابارلاستىق.
– بۇل وتە ورىندى باستاما, تولىق قولدايمىن. بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ اتىنىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا 90 جىل بويى «Kazakhstan» دەپ جازىلىپ كەلگەن قاتەلىگىن جويادى. مۇنى دا تاۋەلسىزدىكتىڭ جەمىسى دەپ بىلگەنىمىز ءجون. ويتكەنى تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا ءبىز ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا قول جەتكىزىپ, ولاردى الەمگە تانىتىپ وتىرمىز, – دەگەن عالىم ەلىمىزدىڭ اتاۋىنا قاتىستى پىكىرىن جەتكىزدى.
ونىڭ ايتۋىنشا, كەڭەس وكىمەتى 1924 جىلعا دەيىن قازاقتى قىرعىزدارمەن شاتاستىرىپ, «كيرگيز», «كيرگيز-كازاك», «كيرگيز-كايساك» دەپ اتاپ, ال قىرعىزداردى «قارا قىرعىز» دەگەن ەدى. 1920 جىلى قۇرىلعاندا قىرعىز كەڭەستىك اۆتونوميالىق سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى بولىپ اتالىپ تا كەتكەنبىز. 1924 جىلى ءساۋىر ايىندا ۇكىمەت قۇرامىنا كىرگەن الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ارقاسىندا مەملەكەتىمىزدىڭ اتى «قازاق كەڭەستىك اۆتونوميالىق سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى» دەپ قالپىنا كەلتىرىلدى.
كەڭەس ۇكىمەتى 1924 جىلى ۇلتىمىزدىڭ اتاۋىن «كازاح» دەپ قولدانىپ, قازاقستاننىڭ ءوزىنىڭ شەتەلدەردە ديپلوماتيالىق جانە باسقا وكىلدىكتەرى بولماعاندىقتان, ماسكەۋ ارقىلى قازاق حالقىنىڭ اتى «kazakh» دەپ جازىلا باستادى. وسىعان قاراپ, اعىلشىندار ەلدىڭ اتىن دا «Kazakhstan», نەمىستەر بولسا «Kasachstan» دەپ وزدەرىنىڭ تىلدەرىنە نەگىزىندە ترانسكريپتسيالاعان. «شىنتۋايتىنا كەلسەك, قازاقتىڭ جەر-سۋ اتاۋلارى مەن تاريحىنا قاتىستى باسقا بىرقاتار ەسىمدەر شەتەلدەردە قاتە جازىلۋدا جانە جاڭساقتىقتار كىتاپتاردا ورىن الۋدا» دەيدى ءا.قارا.
عالىمنىڭ سوزىنشە, كەڭەس زامانىندا قىرعىزدار دا اعىلشىن تىلىندە «kirgiz» دەپ جازىلىپ كەلدى. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن عانا بۇل مەملەكەت ناۋقان كوتەرىپ, اعىلشىنشا «kyrgyz» دەپ دۇرىس جازىلۋىن قامتاماسىز ەتتى.
«ەندى قازاقستاندا دا ۇلتتىڭ اتىن اعىلشىن تىلىندە «qazaq» جانە مەملەكەتتى «Qazaqstan» دەپ جازىلۋىن دۇرىستايتىن ۋاقىت كەلدى. بۇل باستامانى كوتەرگەن قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ كەلەشەكتە بۇكىل قازاق حالقىنىڭ العىسىنا بولەنەرى ءسوزسىز» دەيدى عالىم.
امانعالي قالجانوۆ
