ءبىر كەزدەرى «اسىل ارنا» تەلەارناسى ارقىلى جۇرگىزىلگەن ساياسات «جەمىسىن» بەرۋدە. «اسىلارنالىقتار» سول كەزدە ەشكىمنەن يمەنبەستەن: «ءدىنسىز قاۋىمعا ءتان ەسىمدەردەن گورى ۇلدارىمىزعا مۇسا, يسا, ساليح دەپ پايعامبارلارىمىزدىڭ اتىن, قىزدارىمىزعا فاتيما, حاليما, ءامينا دەگەن ەسىمدەردى قويالىق» دەگەن ماقساتىن حالىققا اشىق ايتتى. ەلىكتەگىش قازاقتار بۇل ۇسىنىستى بىردەن قۇپ كورىپ, جاڭا تۋعان سابيلەرىنە ابدۋرراۋف, ابدۋسساماد, ابدۋللاح, ابدۋرراحمان, ابدۋسايدنۇريسلام, امير, الي دەپ ارابشا ات قويىپ ءجۇر. ەل اراسىنا كەڭ تاراعان ايگىلى ەسىمدەردىڭ ىشىندە رايانا, رابيا سۇلتانبەگىم, راببينا, ايلين, مەدينا, ايشا (ايشا ەمەس), امينا, ايلين, سافيا كوپ. ەر بالالارعا اليحان, نۇريسلام, الي دەپ ات قوياتىندار جەتەرلىك.
بۇل – قازاقى بولمىستى جاي جاتىرقاۋ ەمەس, ۇلتتىق داستۇردەن بەزىنۋ. ارابقۇلدار «ىرىمداپ قوياتىن اتتاردان باس تارتۋ» دەگەندى قوعامعا ناسيحاتتاپ, تاعى دەگەنىنە جەتتى. قازاقتىڭ داستۇرىندە بالالارعا ءتىل-كوز تيۋدەن جانە جىن-شايتاننان ساقتانۋ ماقساتىمەن: يتباي, كۇشىكباي, جامانباي دەگەن ەلەۋسىز, وعاش ەسىمدەر قويىپ وتىرعان. بۇرىن قازاق بالا داۋلەتتى بولسىن دەگەن تىلەكپەن بايبول, التىنباي, داۋلەتباي; ەرجۇرەك بولسىن دەگەن تىلەكپەن باتىر, قاھارمان, باتىربەك, قامبار; اجارلى بولسىن دەگەن تىلەكپەن ايسۇلۋ, نۇرسۇلۋ, اققىز, اپپاق, جامال, بوتاكوز; ۇزاق جاساسىن دەگەن نيەتپەن ۇزاق, ومىرزاق, مىڭجاسار; اقىلدى بولسىن دەپ اقىلباي, اقىلبەك, دانا دەپ ات قويعان. قازىر قازاق وسى ەسىمدەردەن باس تارتىپ, بەللا, لۋريا, نارمين, ەدەلۆەيس, سامميداستانا, ابدۋسايدنۇريسلامحان, يمران, احماد, حامزا دەپ ات قوياتىن «ءسان» شىعارىپ ءجۇر. بۇعان نە دەيسىز؟ سانامىزدى وتارسىزداندىرۋ پروتسەسىنىڭ جۇرگىزىلمەي جاتقانىن وسىدان-اق كورۋگە بولادى.
2023 جىلدىڭ 6 ايىندا قازاقستاندا 189,5 مىڭ بالا دۇنيەگە كەلدى: 98 مىڭ ۇل, 91,5 مىڭ قىز. سونىڭ ىشىندە سابيلەرگە ەڭ كوپ قويىلعان ەسىمدەر – ءاليحان مەن مادينا. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى 2023 جىلعى ماۋسىمدا ەر بالالارعا قويىلعان ەڭ تانىمال 10 ەسىمدى جاريالادى: ءاليحان – 298; الديار – 262; امير – 240; ومار – 233; الان – 227; ايسۇلتان – 208; مۇحاممەد – 188; نۇريسلام – 182; حامزا – 180; ءالي – 171. ال قىز بالالار ەسىمى رەيتينگىن ءمادينا مەن ايلين باستاپ تۇر. ماۋسىم ايىندا قازاقستاندىقتار ەڭ كوپ قويعان ەسىمدەر مىنالار: ءمادينا – 551; ايلين – 482; ايشا – 452; اسىلىم – 440; توميريس – 305; سافيا – 284; رايان – 283; ايىم – 266; ءامينا – 257; ايالا – 246.
قازاق حالقى ات قويۋدا وزگەدەن ۇيرەنەتىندەي, سونىڭ ءداستۇرىن كوشىرەتىندەي ۇلت ەمەس. قانشاما عاسىر بويى ولمەي, وشپەي, ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان سالت-ءداستۇرىمىز بار. سول اتا سالتىمىزدى ۇستانۋعا ءتيىسپىز.
