رۋحنيات ورداسىنا اينالادى

قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءدىنتانۋ كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى, تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى زىكىريا جانداربەكپەن ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى عالىمدارى ۇيىمداستىرعان شارانىڭ بىرىندە كەزدەسكەن ەدىك.

تۇركىستان – ەكى دۇنيە ەسىگى عوي,
تۇركىستان – ەر تۇرىكتىڭ بەسىگى عوي .
تاماشا تۇركىستانداي جەردە تۋعان
تۇرىكتىڭ ءتاڭىرى بەرگەن نەسىبەسى عوي,-دەپ ماعجان اقىننىڭ جىرلاعانىنداي, ءدال وسى  توپىراقتىڭ وزىندە تۋىپ-وسكەن, عالىم بولىپ بولىپ قالىپتاسىپ,  ياساۋي مۇراسىن كوكىرەگىندە ساقتاعان  عالىممەن  اڭگىمەمىز دە اتاقتى عۇلامانىڭ ناسيحاتى جايىندا باستالدى.

-بۇگىندە تۇركىستان قالاسىنىڭ كونە تاريحىنا, قوجا احمەت ياساۋيگە قاتىستى جالپى تۇركى رۋحانياتىنا قاتىستى زەرتتەۋلەر ەلىمىز ەگەمەندىگىن العالى    ەرەكشە سەرپىنمەن باستالعان بولاتىن. كوپتەن بەرى ويدا جۇرگەن نارسەنىڭ  شەشىمى تابىلىپ, جاقىندا كوپ سەريالى جاڭا فيلم تۇسىرۋگە دايىندىق باستالدى. قازىر ءفيلمنىڭ ستسەناريى جازىلىپ جاتىر. قۇداي قالاسا, جامان بولمايدى دەپ ويلايمىن. كەڭەسشى ەسەبىندە بۇل جۇمىستىڭ ورتاسىندا مەن دە بارمىن. ياساۋي مەن ونىڭ تۋعان قالاسى ياسى قالاسىنىڭ تاريحىنان باستالاتىن ءفيلمدى تۇسىرۋگە  «وڭتۇستىك ءوڭىر» ستۋدياسى تاۋەكەل ەتىپ وتىر.

– سەريال قالاي باستالادى؟

– عۇلامانىڭ عۇمىرناماسىنا ارنالعان تۋىندى يسلامنىڭ تۇركى جەرىنە كەلۋىنەن باستالادى. ءىلىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرى بارشا تۇركى, قازاق مادەنيەتىنە  نە بەردى سونىڭ ءبارىن قامتىلادى دەگەن ۇمىتتەمىن. بۇل جەردە ياساۋي جولىنان اسىپ كەتە المايمىز. جالپى, زەرتتەۋلەرىمىز ناتيجەسىز بولماعانمەن دە ءياساۋيدىڭ قالدىرعان مۇراسىنا تولىقتاي قولىمىزعا تۇسپەي جاتىر. ونىڭ ارتىندا  قالدىرعان   جەتى-سەگىز ەڭبەگى بار. ولار تۇگەل تابىلعان جوق. بىزگە جەتكەنى «ميرات ال- قۇلۋب», «پاقىرناما»,  «ريسالا دار ادابي تاريقاتى». تۇركى جۇرتىنىڭ ءدىني ادەپ-عۇرىپ نەگىزدەرى  وسى شىعارمالارىندا نەگىزدەلگەن. اقىن ءوز جىرىندا ءتورت مىڭ حيكمەت جازدىم دەيدى. ونىڭ ءارى كەتكەندە 250 حيكمەتى عانا قولدا بار. ونىڭ ءوزى تەكستولوگيالىق تالداۋدان وتكەن جوق. دەمەك, ياساۋي مۇراسىن كەشەندى زەرتتەۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ تۇر. ياساۋيتانۋ بويىنشا ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتىڭ الدىنا تۇسەتىن ەشكىم جوق. يسلام فيلوسوفياسى نەگىزىن قالىپتاستىرۋدا, ءداستۇرلى تۇركى ءداستۇرىن قالىپتاسىرۋ, ءتىپتى تۇركى حالىقتارىن مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋىنداعى يسلامنىڭ ورىنى  ودان قالدى  قازىرگى ءدىني احۋالعا باعا بەرۋدە دە ءبىزدىڭ عالىمداردىڭ ۇستانىمى ەرەكشە. ونىڭ ادىستەمەسى تۇپكى تاريحىمىزدان باستاۋ الادى. تۇركىستان وبلىس ورتالىعىنا اينالىپ جاتقاندا ءبىزدىڭ ءبىلىم وردامىزدىڭ دا ىرگەسى كەڭەيەدى دەپ ويلايمىز.

–جاسىراتىنى جوق, تۇركىستان ورتالىقا اينالعالى مەنىڭ دە كوكەيىمدە جۇرگەن  قاۋىپ بار. ەندى رەسمي ورتالىقتىڭ قىم-قۋىت تىرلىگى كەسەنەگە زيارات ەتۋشىلەردىڭ ويىن وزگەگە بۇرعانداي بولماي ما؟

-مەن ولاي ويلامايمىن. قالا ىرىلەنگەنمەن, كەسەنەنىڭ قاسيەتىنە كولەڭكە تۇسپەيدى. ونسىزدا اۋليەلى ەلگە اعىلعان حالىقتىڭ 80 پايىزى تەك كەسەنەگە كەلەدى, قازاقى ۇعىمىزدا ارۋاق اركەزدە دە جوعارى تۇرعان. كەسەنە ءوزىنىڭ  مازمۇنىنان  ايىرىلىپ قالمايدى. كەرىسىنشە, كەسەنە مۇراجاي – قورىق  ەمەس, ۇلكەن زيارات ورتالىعىنا اينالادى. مۇراجايدى سىرتقا كوشىرىپ, تاريحي, تانىمدىق تۇستارىن وقشاۋلاماق. بۇنىڭ ءوزى دە ادامداردىڭ  مۇقتاج بولاتىن رۋحاني باستاۋلارىنا, ءداستۇرلى ءدىنىمىزدىڭ نەگىزدەرىن تەرەڭ تۇسىنۋىنە جول اشىپ وتىر.

-اڭگىمەڭىزگە راحمەت.