قازاقتا التىن قۇرساق انالار از بولماعان. ولاردىڭ ءىزىن جالعاپ, ءبىر-ەكى بالامەن شەكتەلمەي, اللا بەرگەندەردىڭ قاتارىن كوبەيتىپ, شاڭىراعىن سابيلەردىڭ شات كۇلكىسىنە تولتىرعان جاندار باس قالادا دا بارشىلىق. سولاردىڭ ءبىرى – قوعام بەلسەندىسى, «كۇمىس القا» يەسى زيۋار جۇمانوۆا.
ول مارقۇم اكەسىنىڭ «ەڭبەك ەتسەڭ – ەمەرسىڭ» دەگەن ءسوزىن جادىنان شىعارعان ەمەس. ەس بىلگەلى ەڭبەكپەن ەسەيىپ, باقىتىن دا ەڭبەكتەن تاۋىپ كەلەدى.
– 2005 جىلى قاراقالپاقستاننان وتباسىمىزبەن كوشىپ كەلدىك. ەلوردادان يپوتەكاعا ءۇي الدىق. جوعارى ءبىلىمى بولا تۇرا, جولداسىم جالاقىسى ءۇشىن قۇرىلىستا جۇمىسقا تۇردى. مەن بالالارىما قاراپ, سول كىسىنىڭ تىلەۋىن تىلەپ وتىرمىن, – دەيدى ز.جۇمانوۆا.
قاراپ وتىرعان جوق, ارينە, قولى قالت ەتسە ءىس تىگۋمەن اينالىسىپ, تويباستار, قورجىن-قالتا جانە بالالار كيىمدەرىن تىگىپ, ودان قالسا تاپسىرىسپەن ۇننان ءتۇرلى تاتتىلەر, باۋىرساق ءپىسىرىپ, قامىر يلەپ ساتۋدى قولعا العالى قاشان. تەك, مۇنىڭ ءبارىن ازىرشە ۇيدە ىستەيدى. زامان تالابىنا ساي ينستاگرامم پاراقشاسى بار. سول ارقىلى تاپسىرىس ءتۇسىپ وتىرادى. كەلەشەكتە قالا ماڭىنان جەر ءۇي الىپ, تەپليتسا سالىپ, مال اسىراپ, كاسىبىن دامىتقىسى كەلەدى.
ءاربىر اتا-انا پەرزەنتىنىڭ ادەپتى, سانالى, يماندى دا يبالى, ءبىلىمدى ازامات بولىپ جەتىلۋىن قالاسا, بەس ۇل, ەكى قىزدى دۇنيەگە اكەلىپ, ولارعا كىشىپەيىلدىلىك پەن ەڭبەكقورلىق, كىسى الدىنان كەسە كولدەنەڭ وتپەۋ, بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاماۋ, بارلىق ادامدارمەن امانداسۋ سەكىلدى ادامي قاسيەتتەردى ۇيرەتۋمەن قاتار, ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويلارىنا ءسىڭىرىپ كەلە جاتقان قاراپايىم انا ءوزىنىڭ عانا ەمەس, ەلىمىزدەگى بارلىق بالالاردىڭ بولاشاعىنا الاڭداۋلى. ەرتەڭىمىزدىڭ تىزگىنىن ۇستار بۇگىنگى بۇلدىرشىندەردى مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەگە, ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپكە ورنالاستىرۋ, سونداي-اق بالاقايلاردىڭ بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋ ماقساتىندا ولاردىڭ قوسىمشا تەگىن ۇيىرمەلەرگە قاتىسۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ, ناتيجەسىن كورۋدە. ولاي دەۋىمىزگە نەگىز جوق ەمەس. وقۋشىلارعا ساپالى ءارى قولجەتىمدى ءبىلىم بەرۋمەن قاتار ولاردى ۇلى فيلوسوف, شىعىستانۋشى ءابۋ ناسىر ءال-ءفارابيدىڭ ەڭبەكتەرىنە نەگىزدەلگەن قۇرمەت, قامقورلىق, جاۋاپكەرشىلىك, ەڭبەكسۇيگىشتىك, جەتىلدىرۋ قاعيداتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ تاربيەلەۋگە باعىتتالعان «بينوم» مەكتەپتەرىنىڭ, سونداي-اق قالادا تەگىن ۇيىرمەلەردىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولعانداردىڭ قاتارىندا وسى ءبىر قاعىلەز كەلىنشەك تە بار.
وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ساۋاتتى ءارى جان-جاقتى دامىعان ازاماتتار قاتارىن تولىقتىرۋلارى ءۇشىن ول قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ ءجۇر. اتالمىش ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى جۇمىس ىستەي باستاعاننان كەيىن مەكتەپكە جاقىنىراق توقتايتىن قوعامدىق كولىك بولماعاندىقتان, وعان قاتىناۋ ماسەلەسى تۋىنداعاندا, ءوزى سەكىلدى اتا-انالارمەن جانە اكىمدىكپەن ۇنەمى بايلانىستا بولا ءجۇرىپ, بۇل ماسەلەنىڭ شەشىمىن تاپتى. وسىلايشا جاقىندا مەكتەپ ماڭىنا جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولاعى قويىلدى. ەندى بارلىق سالالىق ماماندارى بار, اسىرەسە مۇگەدەك بالالاردىڭ قاتىناۋىنا ىڭعايلى ۇلكەن ەمحانا سالۋ, سونداي-اق ءوزى سەكىلدى تىگىن, توقىما ونەرىمەن, ءتاتتى توقاشتار پىسىرۋمەن اينالىساتىن قىز-كەلىنشەكتەر دايىن بۇيىمدارىن كوپشىلىككە ساتۋ ءۇشىن قالادا ءار سەنبى سايىن ارنايى جارمەڭكە ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسىنىڭ وڭ شەشىلۋىنە اتسالىسۋدا. قايىرىمدىلىقتان دا قالىس قالعان ەمەس. قاشان كورسەڭىز, ەسىل اۋدانى اكىمدىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتەتىن بارلىق قوعامدىق شارالاردىڭ باسى-قاسىندا جۇرەدى.
وتباسىنداعى تاتۋلىقتى, بىرلىك پەن مەيىرىمدىلىكتى كورىپ وسكەن بالالارى قازىردىڭ وزىندە ءبىر-بىرىنە قامقور بولىپ, ۇلكەندەرگە كومەكتەسىپ, اتا-اناسىن قولداپ, اينالاسىنداعىلارعا جاناشىرلىق تانىتىپ جۇرەدى. ۇلكەنى جۇمىس ىستەپ, اكە-شەشەگە قارايلاسۋعا جاراپ قالسا, مەكتەپ جاسىنداعى ەر بالالار دومبىرا مەن دزيۋدو, قىزدار قازاقشا بي ۇيىرمەلەرىنە قاتىسىپ, دامىلسىز دامۋ ۇستىندەگى اسەم شاھارمەن بىرگە ەسەيىپ كەلەدى. جولداسى اقەدىل دە – دوسقا سىيلى, الابوتەن قىلىعى جوق, اڭقىلداق ازامات. سوزگە شورقاق بولسا دا, ىسكە كەلگەندە تىندىرىمدى, العىر دا اقكوڭىل جىگىت. ەرلى-زايىپتىلاردىڭ قاي-قايسىنان دا قامقورلىق پەن قولداۋ, سىيلاستىق پەن تۇسىنىستىك, وزىنەن گورى وزگەنىڭ مۇڭ-مۇقتاجىنا الاڭداپ, جاناشىرلىق تانىتۋ سەكىلدى قاسيەتتەردى اڭعارىلادى.
– بالانىڭ ساناسى تازا بولىپ, وتباسىندا مەيىرىمگە بولەنىپ وسسە, ول قاتىگەزدىك پەن قاتەلىكتىڭ اۋىلىنان الىس بولادى. وتباسى باقىتىنىڭ سىرى ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءبىرىن-ءبىرى باعالاي بىلۋىندە, قانداي ماسەلەنى دە بىرلەسە, اقىلداسا شەشۋىندە دەسەك, ارتىق-كەمدى تىزبەلەمەي, كەشىرىمشىل بولعان جاندار عانا شاڭىراعىن شاتتىققا تولتىرا الادى, – دەيدى كوپبالالى انا.
راسىندا, ادام ۇرپاعىمەن كورىكتى. شاڭىراعىن سابيلەرىنىڭ كۇلكىسىمەن شاتتاندىرعان جۇبايلار ءالى تالاي باقىتقا بولەنەرى بەلگىلى. ىلايىم سولاي بولعاي!
گۇلبارشىن وكەشقىزى
