تۇڭعىش پرەزيدەنت مۋزەيىنىڭ 10 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي ءتۇرلى شارالار قولعا الىنىپ, قوعامنىڭ نازارىنا ۇسىنىلۋدا. اتىراۋلىق قولونەر شەبەرى نۇرسۇلتان قاليەۆ تە «اعاشتىڭ قۇدىرەتى» اتتى كورمەسىن ەلوردالىق مۋزەيدىڭ دۋمانىنا ارناپتى. استانانىڭ العاشقى تاڭدارىن ويعا ورالتاتىن قارا شاڭىراقتىڭ ءۇشىنشى قاباتىنان ورىن تەپكەن كورمەنىڭ ەسىگى قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن كوپشىلىككە اشىق. وندا اۆتوردىڭ الپىسقا تارتا تۋىندىسى قويىلعان. ولاردىڭ قاتارىنداعى «باتىرلار ۇرپاعى», «شەبەردىڭ قولى», «قارلىعاشتىڭ قۇيرىعى نەگە ايىر؟» سىندى دۇنيەلەر كورەرمەنىن كوركەم ويلارعا جەتەلەپ, وزگەشە اسەر قالدىرارى اقيقات.
شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا سۋرەتشىنى از-كەم اڭگىمەگە تارتىپ, ءورىسى بولەك ونەرى جايىندا كەڭىنەن سۇراعان ەدىك.
– اسىرەسە, اعاش تامىرىنان ءتۇرلى بەينەلەردى ومىرگە اكەلەتىن قولونەر ءتۇرىنىڭ وكىلدەرى, مەنىڭ بىلۋىمشە, ەلىمىزدە سيرەك. ال, ءسىز وسى ونەرگە قالاي ات باسىن بۇردىڭىز, قانداي جاعداي ىقپال ەتتى؟
– ونەر – بارشاعا ورتاق, ارينە. الايدا, وسىنداي كيەلى ولكەگە قادام باسار الدىندا ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك كەرەك, ەڭ الدىمەن. سودان كەيىن تالانت, دارىن قاجەت. سوندا عانا قولدان شىققان دۇنيە كوزگە كورىنەدى, تاڭداندىرادى. سوندا عانا ول ىشىڭنەن شىققان پەرزەنت سەكىلدى ىستىق بولا الادى.
ەندى وزىمە كەلسەم, بالا كەزىمنەن قيالشىل ەدىم. بالشىقتان, اعاشتان ادام ويىنا كەلە بەرمەيتىن بىردەڭەلەردى جاساۋعا, قۇراستىرۋعا, ويىپ, پىشۋگە قۇمار بولاتىنمىن. جانە سودان ءبىر ءلاززات الاتىنمىن. وسىلاي-وسىلاي جەتىلسەم كەرەك, بىردە ءوزىمنىڭ اتامنىڭ ءمۇسىنىن جاسادىم بالشىقتان. ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كەلبەتىن كەلىستىرگەنىم بار. وزىمە ۇناعان دۇنيەلەردى قايتالاپ پىشىندەيتىن ەدىم. مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىپ جۇرگەنىمدە دە بەينەلەۋ ونەرىن جاقسى كوردىم. ءتۇرلى شارالاردىڭ جازۋ-سىزۋلارى مەنىڭ قولىمنان وتەتىن ەدى.
قۋاناتىنىم, مەن سونداي قىزىعۋشىلىقپەن توقتاپ قالعان جوقپىن. ءار ءتۇرلى كورمەلەرگە, شارالارعا قاتىسىپ, بويىمداعى ونەردى ۇشتاي بەردىم. مەن مۇندا ونەردى سۇيە ءبىلدىم دەپ ويلايمىن. سوندىقتان وسى سالانىڭ ىستىعىنا ءتوزىپ, سۋىعىنا توڭىپ جۇرگەنىم. ايتپەسە, سۋرەت ونەرىن تاڭداپ, جوعارى وقۋ ورنىندا بەس جىل وقىعان وتىز ستۋدەنتتىڭ توقسان پايىزى كەيىن وزگە سالانىڭ قۇلاعىن ۇستاپ كەتەدى. نەگە؟ ويتكەنى, ونەر جولى, راسىندا, قيىن!
– نۇرسۇلتان, كوكەيدە تۇرعان ءبىر ساۋال: ءسىز نەگە زەرگەر بولمادىڭىز نەمەسە سۋرەتشى بولمادىڭىز؟ ءدال وسى اعاشتىڭ تامىرىنا قالاي «بايلاندىڭىز»؟
– جاڭا ايتقانىمداي, بىرىنشىدەن, اعاش پەن بالشىق بالا جاسىمنان سەرىگىم بولدى. ەكىنشى, اسكەردەن ورالعان كەزىم ەدى. ءبىر ارىپتەسىم «كەيبىر ۇستالار اعاشتىڭ تامىرىنان كومپوزيتسيا جاسايدى. تامىردان شىققان دۇنيە وتە كەرەمەت بولادى ەكەن» دەدى. وسى ءسوز مەنى كوپ ويلاندىردى. «اعاش – بالا جاسىمنان جاقىن. نەگە ماعان دا وسىنى قولعا الماسقا؟» دەگەن ويعا قالدىم. تاڭ قالاتىنىم, اعاشتىڭ تامىرىن قولىما الماي جاتىپ-اق, ول ماعان قىزىقتى بولىپ كورىندى. اراعا كوپ ۋاقىت سالماي, تامىر ىزدەۋگە كىرىسىپ كەتتىم. تاپقان تامىرلارىمدى ەگجەي-تەگجەيلى زەرتتەپ, ودان قانداي دا ءبىر بەينە, سۋرەت كورگىم كەلدى. تابيعاتتىڭ ءوزى عاجايىپ شەبەر عوي. جەلدىڭ وتىمەن قيسايىپ, ءشىرىپ, بۇرالىپ كەتكەن تامىرلار, ونىڭ بۇرىمدارى مەنىڭ ساناما وزگەشە وي قۇيىپ, يدەيا تۋدىردى.
– بايقاپ قاراساق, ءسىز باتىس ءوڭىردىڭ تۋماسىسىز. الايدا, سول باتىسىمىزدا تال اتاۋلى سيرەك وسەدى…
– ءيا, دۇرىس ايتاسىڭ. راسىندا, اعاشتىڭ تامىرىن ىزدەۋ ماعان قيىنعا سوعادى. بىراق, مەنىڭ ماڭدايىما بۇيىرىپ تۇرعان تۋىندى كەزدەسەدى, ايتەۋىر. ماسەلەن, وسىنداعى دۇنيەلەردىڭ ءبارى – مەنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن, ونەرگە قادام باسقان كۇنىمنەن باستاپ جيعان-تەرگەندەرىم. سويلەپ تۇرعان تامىرلار ءوزى كەلەدى سۇرانىپ. بۇل – ىزدەنبەيمىن, قۇر قول قۋسىرىپ جاتامىن دەگەن ءسوز ەمەس, ارينە. ايتالىق, ستۋدەنت كەزىمدە ەسكى اسكەري مەكەمەنى بۇزىپ, ورنىنان جاڭا قۇرىلىس بوي كوتەرگەنىن بايقادىم. سونىڭ ىرگەسىندەگى ەسكى قارااعاشتى تامىرىمەن قوپارىپ تاستاپتى. الگى تامىردى سۇراپ الىپ, ويىپ, شاۋىپ, تازالاپ, يكەمگە كەلتىرىپ ەدىم, «سوڭعى شاڭىراق» اتتى كومپوزيتسيام دۇنيەگە كەلدى.
– «اعاشتىڭ قۇدىرەتى» اتتى وسى كورمەنى تاماشالاي ءجۇرىپ, تۋىندىلارىڭىزدى جاساۋ بارىسىندا تاس, سۇيەك, تەرى, كۇمىس سىندى بۇيىمداردى دا پايدالانعانىڭىزدى كوردىك. بۇل جاڭاشىلدىققا ۇمتىلىسىڭىز با, الدە, جاي عانا ساندىك ءۇشىن بە؟
– اتا-بابالارىمىزدان قالعان جادىگەرلەردى قارايتىن بولساق, ولاردى كۇمىسپەن, سۇيەكپەن اشەكەيلەپ, بەزەندىرگەنىن كورەمىز. ال قولونەر ءبىزدىڭ بۋىنعا قانىمىزعا سىڭگەن قاسيەتپەن كەلگەن. سول زاماننىڭ شەبەرلەرى ءوز تۇرمىستارىنداعى اتالعان زاتتاردىڭ ءبىر-بىرىمەن ۇيلەسەتىنىن بىلگەن. مىنە, وسى ءۇردىس, ءتاسىل اتادان بالاعا ميراس بولىپ, بىزگە دە جەتتى. سوندىقتان مۇنى ءداستۇردى جالعاستىرۋ دەۋىمىز كەرەك.
ماڭعىستاۋ وڭىرىنە ءبىر شايساندىق سىيلاعانىم بار ەدى. تۇتاستاي تۇيەنىڭ قابىرعا سۇيەگىمەن قاپتالعان. سول تۋىندىنى ولار وسى استاناعا دەيىن الىپ كەلدى كورسەتۋگە. سۇيەك پەن اعاشتىڭ ءبىر-بىرىنە ۇيلەسىپ, جاراسىم تاپقانى سونداي, كورگەن جاندى قىزىقتىرماي قويمايدى. باسقانىڭ ەمەس, بابانىڭ ونەرىنەن, البەتتە, قازاقتىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرادى.
– نۇرسۇلتان مولداعۇلۇلى, «شەبەردىڭ قولى» اتتى شىعارماڭىزدىڭ قۇنى ءۇش ميلليون تەڭگە ەكەنىن ەستىپ قالدىم. تىم قىمبات ەمەس پە؟
– نەگىزى, ونەر ءبىر-ءبىرىن قايتالاۋدان تۇرمايدى. سول سياقتى, «شەبەردىڭ قولىن» مەن دە, وزگە شەبەرلەر دە قايتادان جاساي المايدى. ونىڭ ورنى, اسىرەسە, مەن ءۇشىن بولەك. ويتكەنى, بۇل – تەرەڭ تولعانىستان, ۇزاق ويدان تۋعان جۇمىس. تابيعاتتىڭ ءوزى ساناما ۇقتىرىپ, ۇسىنعان كومپوزيتسيا. سوندىقتان مۇنى تەكتەن-تەككە بەرە سالۋعا قيمايمىن, شىنىمدى ايتسام. ال مۇنى جاقسى اقشاعا ساتىپ العان ادام, ارينە, جاقسى جەردە ساقتايدى.
سۇحباتتى جۇرگىزگەن:
اسحات رايقۇل
