استانانىڭ مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونياسى قازاق وركەسترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى – باس ديريجەرى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, پروفەسسور ايتقالي جايىموۆتىڭ «شاتتانامىن» اتتى كۇيى بار. وسى اتاۋمەن كىتابى دا شىققان. ۇستاز تاجىريبەسىن ۇلگى تۇتاتىن اتالمىش ونەر ۇجىمىنىڭ ديريجەرى, كۇيشى, كومپوزيتور, مادەنيەت قايراتكەرى نۇرلان بەكەنوۆ 15 قىركۇيەك كۇنى «استانا» كونتسەرت زالىندا «شاتتان, ەلىم» اتاۋىمەن شىعارماشىلىق كونتسەرتىن وتكىزەدى.
فيلارمونيانىڭ مۋزىكا كەشتەرىنە بارىپ ءجۇرىپ, بەكەنوۆ دەگەن ەسىم-سويدى العاش ەستىگەندە ەلەڭ ەتە قالعانبىز. نۇرلان زامانداسىمىزدى كورنەكتى كۇيشى, كۇي ونەرىنىڭ زەرتتەلۋىنە مول ۇلەس قوسقان ءۋالي بەكەنوۆتىڭ بالاسى نەمەسە نەمەرەسى مە دەپ ويلادىق. بۇل بەكەنوۆتىڭ بەلگىلى بەكەنوۆكە قاتىسى جوق بولىپ شىقتى. بىراق باعىتى ءبىر ەكەن. سول جولدا شارشاماي, تالماي ىزدەنىپ, ەڭبەكتەنىپ كەلەدى.
جەر ءجانناتى – جەتىسۋ ولكەسىندە اتاقتى قابان جىراۋدىڭ قىزىنىڭ اتىن يەلەنگەن قويانكوز دەگەن اۋىل بار. بۇل اۋىلدا «تاماشانىڭ» تارلانى توقسىن قۇلىبەكوۆ تۋعان. نۇرلاننىڭ اكەسى الدانىشباي توقسىنمەن ءبىر سىنىپتا وقىعان. نۇرلان قازىر توقسىننىڭ اتى بەرىلگەن مەكتەپتىڭ ءتورتىنشى سىنىبىندا وقىعاندا دومبىراعا ءۇيىر بولدى. ۇلتتىق اسپابىمىزدىڭ الىپپەسىن مەكتەپ ۇستازى جانعازى جەكسەنباەۆتان ۇيرەندى.
راحىم تاجىباەۆ پەن سەرىك نۇرتازين جەتەلەپ ءجۇرىپ, ج.ەلەبەكوۆ اتىنداعى ەسترادا-تسيرك كوللەدجىنە اپاردى. وقۋ ورنىنىڭ سول كەزدەگى ديرەكتورى قوشقارباي تاسبەرگەنوۆ ونەرىن تىڭداعان سوڭ, بىردەن ەكىنشى كۋرسقا قابىلدايمىن دەدى. الايدا ءوزى پ.چايكوۆسكي اتىنداعى مۋزىكا كوللەدجىن تاڭدادى.
ءارى قاراي قالدىگۇل راقىشەۆا, ورىنباي دۇيسەن تالابىن شىڭدادى. وسىدان تۋرا 20 جىل بۇرىن استانادا مۋزىكانتتار بايقاۋى ءوتتى. سول بايقاۋدا «اقساق قۇلان» حالىق كۇيىن تارتىپ, ءۇشىنشى ورىندى يەلەندى. سوڭىندا وسىنداعى قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسىنا (قازىرگى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتى) وقۋعا قابىلداندى.
قازاق عىلىمىنىڭ كوگىنەن قۇيرىقتى جۇلدىزداي اعىپ وتكەن شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ ماڭگىلىككە دامىل تاپقان جەرى نۇرلاننىڭ تۋعان اۋىلىنان ءۇش-اق شاقىرىم جەردە. استاناعا العاش كەلگەندە «شوقان سياقتى شىڭعا شىعا الام با, جوق پا؟» دەپ ويلادى. اش قۇرساق ستۋدەنت كۇنىندە ءبىراز ۋايىمعا تۇسكەنى دە بار. ءسويتىپ جۇرگەندە ۇستازى جۇماتاي تەزەكباەۆ جىگەرىن جانىدى. نۇرلاننىڭ ءوزى دە شيراي ءتۇسىپ, بيىككە ورلەۋدىڭ باسى بولسىن دەپ «تالپىنىس» اتتى كۇي جازدى.
ونىڭ العاشقى كۇيلەرىنىڭ ءبىرى «جايلاۋدا» دەپ اتالادى. بۇل شىعارما اناسى ايحاننىڭ تۋعان ولكەسى, ءسۇيىنباي, جامبىلدى ولەڭ-جىر, انمەن تەربەگەن ۇزىناعاش ماڭىندا جازىلدى. ناعاشىلاپ بارعاندا وسىنداي ولجاعا كەنەلدى. «قارا تاي» اتتى كۇيى اۋلەتكە بىتكەن جۇيرىك جىلقىنىڭ تۇقىمىنا ارنالدى. «بەس عاسىر جىرلايدى» كىتابىن وقىپ وتىرىپ, «قۇلتۋمانىڭ تولعاۋى» اتتى كۇي تۋدى.
اقىن ايباتىر سەيتاقپەن ءبىرگە «مانشۇك ەرلىگى», نۇرلان قالقانىڭ ولەڭىنە «تۋعان جەر», «قويانكوز» اندەرىن, قابان جىراۋدىڭ جىرلارىنا بىرنەشە ماقام جازدى.
مۋزىكا اكادەمياسىن ءبىتىرگەن سوڭ كونتسەرتتىك ورىنداۋشى, وقىتۋشى, وركەستر ءارتىسى جانە حالىق اسپاپتارى وركەسترىنىڭ ديريجەرى دەگەن ءتورت ماماندىققا يە بولدى. اسپيرانتۋرانى دا اياقتادى.
ايتقالي جايىموۆتىڭ استاناعا كەلۋى نۇرلاننىڭ شىعارماشىلىعىنا ۇلكەن سەرپىلىس اكەلدى. «بۇل ماعان ۇلكەن مەكتەپ بولدى. كومپوزيتسيا, ديريجەرلىك جاعىنان ودان كوپ ۇيرەندىم. ءالى دە ۇيرەنىپ كەلە جاتىرمىن. ول كىسى بەتىمنەن قاقپاي, اقىرىنداپ سيپاپ وتىرىپ باپتايدى. كەمشىلىگىم بولسا, قاتتى كەتپەي, جەتىستىگىمدى مەيىرلەنىپ جەتكىزەدى. ايتقالي اعا ىلعي «ونەر جالقى بولمايدى. ديريجەر بولۋ ءۇشىن ءبىر اسپاپتى تاماشا مەڭگەرۋ كەرەك. كومپوزيتور بولماساڭ دا, ديريجەرلىگىڭنەن تۇك شىقپايدى» دەپ ايتىپ وتىرادى. بۇل – شىندىق. مىسال ءۇشىن نۇرعيسا تىلەنديەۆ پەن ايتقالي اعانىڭ ءوزىن الساق تا بولادى» دەيدى مۋزىكانت.
«كۇي سارىن» اتتى كۇيلەر جيناعىن, تۇركياعا ساپارىنان كەيىن بەلگىلى عالىم ابدۋاقاپ قارامەن بىرىگىپ جازعان «تۇركيا قازاقتارىنىڭ ءان-كۇيلەرى» كىتابىن شىعاردى.
نۇرعيسا تىلەنديەۆ اتىنداعى بايقاۋدا توپ جارىپ, فۋات مانسۋروۆ, شامعون قاجىعاليەۆ سەكىلدى مۋزىكا مەترلەرىنىڭ باتاسىن الدى. ون شاقتى جىل بۇرىن بەلگىلى عالىم قويشىعارا سالعاراۇلىنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويى كەزىندە «قۇلتۋمانىڭ تولعاۋى» اتتى كۇيىن تارتتى. سول جەردە كەشتى جۇرگىزگەن اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ كوزىنە ءتۇستى. اقسەلەۋ ونەرىن جوعارى باعالاپ, ۇيىنە شاقىردى. الايدا كوپكە ۇزاماي احاڭ دۇنيەدەن ءوتىپ كەتتى. نۇرلان اعامەن جاقىن ارالاسا المادىم-اۋ دەگەن وكىنىشتەن وعان ارناپ «اڭساۋ» اتتى كۇيدى جازدى.
نۇرلان بەكەنوۆتىڭ استاناداعى العاشقى كەشى وسىدان تۋرا 10 جىل بۇرىن ءوتتى. «شاتتان, ەلىم» كونتسەرتىن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا ەلوردانىڭ 20 جىلدىعىنا ارناپ وتىر. وعان ونەردەگى جانە ومىردەگى اعاسى نۇرعالي ءنۇسىپجانوۆ, جوعارىدا اتى اتالعان ءۋالي بەكەنوۆتىڭ نەمەرەسى سەرىك بەكەنوۆ, فيلارمونياداعى ارىپتەستەرى قاتىسادى. قازىر ون جىل بۇرىنعى نۇرلان ەمەس, ونەرى تولىسا, كەمەلدەنە ءتۇستى. ءجۇز رەت ايتقاننان, ءبىر رەت كورگەن ارتىق. وزدەرىڭىز كونتسەرتتى تاماشالاڭىزدار, قۇرمەتتى وقىرمان!
