مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى بۇل دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى مۇددەلەردى الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ مەملەكەتتىك جۇيەسى رەتىندە ەلىمىزدە 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ تولىق ىسكە قوسىلماق.
قازىرگى ۋاقىتتا تۇرعىندار اراسىندا, سونداي-اق جۇمىس بەرۋشى ۇيىمدار اراسىندا اقپاراتتىق ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى قارقىنىنىڭ ارقاسىندا بارىمىزگە قاتىسى بار ۇلكەن جوبانىڭ جاقسىلىعىن ءبىرشاما ءتۇسىنىپ بولعاندايمىز. دەسە دە, جوبانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسى, ونىڭ قارجىلىق قاتپارى كوبىمىزگە كۇڭگىرتتەۋ كورىنەدى.
جۇيەنىڭ ءبىرىنشى بەلەسى ىسكە قوسىلعان 2017 جىلدىڭ 1 شىلدەسى مەن 2019 جىلدىڭ 31 قازانى ارالىعىنداعى نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا جيناقتالعان جارنانىڭ جالپى سوماسى 27 ملرد تەڭگەدەن اسىپتى. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جارنالارى مەن اۋدارىمدارىنىڭ قوماقتى بولىگى – 1,134 ملرد تەڭگەگە جۋىعى جۇمىس بەرۋشىلەرگە تيەسىلى, ال 2,5 ملن تەڭگە جەكە كاسىپكەرلەردەن تۇسكەن جارنالار ەكەن.
بۇل جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن تولەگەن تولەمى. ياعني 2019 جىلى ەلوردالىق جۇمىس بەرۋشىلەر ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن جۇمىسكەر ءۇشىن ونىڭ تابىسىنىڭ 1,5 پايىز مولشەرىندە جارنا اۋدارىپ, جوبانىڭ وزدەرىنە ءتيىستى شارتىن باستاپ كەتكەن بولاتىن.
ەندى 2020 جىلدان باستاپ جۇمىس بەرۋشىلەر ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن جۇمىسكەر ءۇشىن ونىڭ تابىسىنىڭ 2 پايىز مولشەرىندە تولەسە, وعان ۇستەمە رەتىندە جۇمىسكەرلەر, ياعني قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ءسىز بەن ءبىز ەڭبەكاقىمىزدىڭ ەسەبىنەن, ونىڭ تابىسىنىڭ 1 پايىزىن جارنا رەتىندە وسى قورعا اۋدارۋعا مىندەتتى بولامىز.
ارينە, بۇل جوبانىڭ ماڭىزدى ەكەنىنە داۋىمىز جوق. دەگەنمەن وراسان زور قارجى قايدا جۇمسالادى؟ جىلداپ ەمحانا بەتىن كورمەيتىندەر جوق ەمەس. ولاردان نەگە قاراجات تالاپ ەتەدى جانە ولاردان تۇسكەن قاراجاتتىڭ قايدا كەتىپ جاتقانىن قالاي بىلەدى؟
تۇسىنگەنىمىز بويىنشا, ءمامس تۇسكەن حالىق قاراجاتى ءبىر قورعا جينالادى. قاراپايىم ادام قوردىڭ اقشا اۋدارىلىمدارىن باقىلاي الادى ما؟ قور حالىقتان تۇسكەن قاراجاتتىڭ وڭتايلى, دۇرىس جۇمسالۋىن قامتاماسىز ەتەدى مە؟ ونىڭ جۇمىسىنا مەملەكەت تاراپىنان قانداي باقىلاۋ بولادى؟
مەملەكەت تاراپىنان جارنا تولەنەتىن جەڭىلدىگى بار ازاماتتار ساناتى:
بالالار;
جۇمىسسىز رەتىندە رەسمي تىركەلگەن ادامدار;
جۇمىس ىستەمەيتىن جۇكتى ايەلدەر;
3 جاسقا تولماعان بالا (بالالار) تاربيەسىمەن اينالىساتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار;
بالا (بالالار) تۋ نەمەسە جاڭا تۋعان ءسابيدى (سابيلەردى) اسىراپ الۋعا بايلانىستى, بالاسى (بالالارى) 3 جاسقا تولعانعا دەيىن ونىڭ (ولاردىڭ) كۇتىمىنە بايلانىستى دەمالىس العان ادامدار;
مۇگەدەك بالا كۇتىمىمەن اينالىساتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار;
زەينەتكەرلەر, ونىڭ ىشىندە ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى مەن مۇگەدەكتەرى;
سوت ۇكىمى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ (پەنيتەنتسيارلىق) مەكەمەلەرىندە جازاسىن وتەپ جاتقاندار;
تەرگەۋ يزولياتورلارىندا وتىرعاندار;
جۇمىس ىستەمەيتىن ورالماندار;
«التىن القا», «كۇمىس القا» القالارىمەن نەمەسە بۇرىن «باتىر انا», ءى جانە ءىى دارەجەلى «انا داڭقى» وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان كوپبالالى انالار;
مۇگەدەكتەر;
ورتا, كاسىپتىك-تەحنيكالىق, ورتا بىلىمنەن كەيىنگى, جوعارى ءبىلىم بەرۋ, سونداي-اق جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ىشتەي وقىپ جاتقان تۇلعالار;
بالا كەزىنەن ءى توپتاعى مۇگەدەككە كۇتىم جاسايتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ادام;
مەملەكەتتىك اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشى جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار.بالالار;
جۇمىسسىز رەتىندە رەسمي تىركەلگەن ادامدار;
جۇمىس ىستەمەيتىن جۇكتى ايەلدەر;
3 جاسقا تولماعان بالا (بالالار) تاربيەسىمەن اينالىساتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار;
بالا (بالالار) تۋ نەمەسە جاڭا تۋعان ءسابيدى (سابيلەردى) اسىراپ الۋعا بايلانىستى, بالاسى (بالالارى) 3 جاسقا تولعانعا دەيىن ونىڭ (ولاردىڭ) كۇتىمىنە بايلانىستى دەمالىس العان ادامدار;
مۇگەدەك بالا كۇتىمىمەن اينالىساتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار;
زەينەتكەرلەر, ونىڭ ىشىندە ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى مەن مۇگەدەكتەرى;
سوت ۇكىمى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ (پەنيتەنتسيارلىق) مەكەمەلەرىندە جازاسىن وتەپ جاتقاندار;
تەرگەۋ يزولياتورلارىندا وتىرعاندار;
جۇمىس ىستەمەيتىن ورالماندار;
«التىن القا», «كۇمىس القا» القالارىمەن نەمەسە بۇرىن «باتىر انا», ءى جانە ءىى دارەجەلى «انا داڭقى» وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان كوپبالالى انالار;
مۇگەدەكتەر;
ورتا, كاسىپتىك-تەحنيكالىق, ورتا بىلىمنەن كەيىنگى, جوعارى ءبىلىم بەرۋ, سونداي-اق جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ىشتەي وقىپ جاتقان تۇلعالار;
بالا كەزىنەن ءى توپتاعى مۇگەدەككە كۇتىم جاسايتىن جۇمىس ىستەمەيتىن ادام;
مەملەكەتتىك اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشى جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار.
ازىرگە قۇزىرلى ورگاندار ءتيىمدى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدا مىندەتتى ساقتاندىرۋدىڭ قاجەتتىلىگىن عانا باسا ايتىپ كەلەدى. ساقتاندىرۋ مەديتسيناسى ازاماتتىڭ تاپقان تابىسىنا, ول ءۇشىن اۋدارىلعان جارنا كولەمىنە قاراماستان, مەديتسينالىق كومەكتىڭ بارلىق تۇرلەرىن الۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى دەپ سەندىرەدى.
جاڭا جۇيەنىڭ تارتىمدىسى, مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ارقىلى قازاقستان اۋماعىندا ءوزىڭىز تاڭداعان كەز كەلگەن ەمحانادان مەديتسينالىق كومەك الاسىز, ونىڭ شىعىنىن قور وتەيدى.
ەكىنشىدەن, تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى جانە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ پاكەتتەرى شەڭبەرىندە قاراستىرىلعان مەديتسينالىق كومەككە جۇمسالاتىن قوسىمشا تولەمدەردىڭ بارلىق تۇرىنەن ازات بولامىز. ەڭ باستىسى, ءمامس جۇيەسىن ەنگىزۋ كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قىسقاشا انىقتاما رەتىندە مىنا جايتتى ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك. سوڭعى جىلدارى ادام ءومىرىنىڭ ۇزاقتىعىنا قاراي ەكشەلەنەتىن وزىق مەديتسينا تۋرالى تامسانا ايتامىز. قاريالارى 83 جىلدان اسا ءومىر سۇرەتىن جاپوندىقتاردىڭ دەنساۋلىعىن قولداۋ ءۇشىن مەملەكەت ىشكى جالپى ءونىمىنىڭ 10,23 پايىزىن قۇيىپ وتىر. كورەيا رەسپۋبليكاسى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا وزىق كورسەتكىشتەرىمەن الدا تۇر. حالقىنىڭ ورتا جاسى بۇگىندە – 82 جىل. ەلدىڭ ىشكى جالپى ءونىمىنىڭ 7,37 پايىزى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا بولىنەدى. مۇندا دا مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بار, وعان حالىقتىڭ 97 پايىزى قامتىلعان. جانە ءاربىر ازامات جىلىنا جالاقىسىنىڭ 5 پايىزىن وسى باعدارلاماعا اۋدارادى. وسى ۇشتىكتىڭ سوڭىن تۇيىقتاعان يسپانيا ءىجو 9,03 پايىزىن بولەدى. ال بىزدە شە؟ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ۇسىنىسى 6 پايىزدى مولشەرلەسە دە, ناقتى ءبولىنىپ وتىرعان قارجى ەلدىڭ ىشكى جالپى ءونىمىنىڭ 3,7 پايىزىن عانا قۇرايدى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, كەلەسى جىلدان باستاپ ەنەتىن, قالىڭ بۇقارا بولىپ جالاقىمىزدان جارنا تولەپ, ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن تۇلەتەتىن قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋعا سەپ بولاتىن بىرەگەي جول وسى بولماق. ياعني مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ.
