Наурыз мейрамының бір ерекшелігі ұлттық салт-дәстүрімізді жаңғыртады. Ал қазақтың болмысымен біте қайнаған өнердің бірегейі, әрине, жануар төресі – жылқы түлігімен байланысты екені белгілі. Елімізде аталып өтілетін қай мерекені алып қарасақ та, ат өнерінсіз қызығы келмейтіндей көрінеді. Халық ат құлағында ойнайтын шабандоздардың ептілігі мен қайсарлыған көруге асығады. Осы орайда біз Наурыз мейрамы қарсаңында қаламыздағы ат спортына мамандандырылған мекемеде болып, осындағы тірлікпен танысып қайтқан едік.
Астана іргесіндегі Көктал кентінде орналасқан шағын ипподромның базасында «№7 Балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны 2004 жылы құрылған еді. Содан бері мекемеде елордамызда ат спортын дамытуға бағытталған жұмыстар жүйелі жүргізіліп келеді. Алғашқыда көкпар, бәйге және аударыспақ секілді сайыс түрлері бойынша жаттығулар және жарыстар ұйымдастырыла бастаған. Біртіндеп спорт мектебінің тәрбиеленушілері еліміздің әр аймағында өтіп тұратын жарыстарға қатысатын болды.
Арада екі жыл өткенде қала әкімдігінің бастамасымен мамандандырылған мектептің бағдарламасына олимпиадалық спорт түрлерін енгізу жөнінде мәселе көтеріліп конкур (атпен кедергілерден секіру) спорты қосылады. Білікті мамандар шақырылады. Қыз қуу мен теңге ілу сайыстары бойынша да топтар ұйымдастырылды. Жыл өткен сайын ат спортына қызыққан жастар мен балалардың қатары да көбейе түсті.
Аталған мекеме базасында ат спорты түрлерінен Астана қаласының құрама командалары да жасақталды. Шеберлігі шыңдала түскен шабандоздар республикалық, сонымен қатар, халықаралық жарыстарға қатысып, елордаға жүлде әкеле бастады. Мәселен, 2010 жылы Шымкент қаласында өткен Қазақстанның ашық біріншілігінде астаналық шабандоздар бір алтын, бір күміс және бір қола медаль жеңіп алған. Ал Алматыда конкурдан өткен Әлем кубогының этапында бір алтын және қола жүлдеге қол созады. Ханты-Мансийск қаласында жасөспірімдер арасында өткен Бүкілресейлік жарыстан да астаналықтар қанжығасы майланады.
2011 жылы мектеп бағдарламасына тағы бір олимпиадалық спорт түрі енгізілді. Атап айтқанда, үшсайыс қосылады. Бұл – манежде белгіленген бағытпен аяңдап жүру, желдіртіп жүру және кедергілерден өту сайыстарының қосындысы. Яғни, тиянақтылықты, жылдамдықты және ептілікті қажет ететін, үш күндік жарыс түрі. Бұл спортқа да қатысушылар табылып жатты.
Бір айтарлығы, аталмыш мекемеде шыныққан көкпаршылардың жетістіктері көңіл көншітеді. Астана көкпаршылары Қазақстан чемпионатының тұрақты қатысушылары болып қана қоймай, соңғы жылдары жүлдегерлер қатарынан жиі көрініп келеді. Атап айтар болсақ, елорда құрамасы 2012 жылдан бері көкпар жарысында алтын, күміс және қола жүлдегер атанды. Мәселен, 2015 жылдың өзінде ғана 12 спортшы ұлттық құраманың сапында қабылданып, бірнеше халықаралық жарыстарда ел намысын қорғады. Қазақстанның спорт шебері атағын алғандардың алдында көш бастап тұрғандар да осы көкпаршылар болып отыр.
Ал олимпиада бағдарламасына кіретін конкур және үшсайыс жарыстарында да астаналық спортшылар жылдан жылға жақсы көрсеткіштерге қол жеткізе бастады. Сеул, Ташкент, Омбы, Алматы, Бішкек, Астана қалаларында өткен Әлем кубогы этаптары мен халықаралық турнирлерде Астана шабандоздары ел намысын абыроймен қорғап, сан мәрте Қазақстан туын биіктен желбіретті.
Осыдан екі жыл бұрын аталмыш мекеме «Астана» көкпар клубы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны болып қайта құрылды. Дәл бүгінгі таңда астаналық шабандоздар күнделікті жаттығуларын жүргізіп, алдағы жарыстарға дайындық үстінде екен. Осы орайда халықаралық жарыстарда сайысқа түсіп, ел мен елордамыздың намысын абыроймен қорғап жүрген көкпаршылар Бауыржан Аймағанбетов, Қайрат Әлімқұлов, Данияр Ғалинұров, Нұрлан Асқаров, Әділхан Хасенов, Евгений Альтергот, конкуршы-үшсайысшылар Анель Худякова, Әнуар Досмайылов, Аян Ғани, Валерий Стародубцев, Виктория Котина сынды спортшыларға үлкен сенім артылып отыр. Әрине, бұл ретте жаттықтырушы-әдіскерлердің еңбегі де ұшан-теңіз екенін айтуға тиіспіз. Ат құлағында ойнап, көптеген жарыстарда жүлде алып жүрген шабандоздарды дайындап жүрген Григорий Матюх, Ерлан Қанапин, Данияр Оспанов, Ирина Прилепская, Валерия Кабжанова және басқа да білікті мамандар елордамызда ат спортын дамытуға орасан үлес қосып жүрген майталмандар десе болады.
– Біздің клубтың спортшылары тек жарыстарға қатысып қана қоймай, елордамызда өтіп тұратын мемлекеттік мерекелеріміз бен ұлттық мейрамдарымызда түрлі шараларға атсалысып, жарыстар ұйымдастырады. Бұл ретте Астана қаласының Дене тәрбиесі және спорт басқармасының ат спортын дамытуға жан-жақты қолдау көрсетіп келе жатқанын айтқым келеді. Халқымыз «Ер қанаты – ат» деп текке айтпайды ғой, яғни, жылқы түлігі елдіктің де, ерліктің де, сымбаттылықтың да символы болса керек. Сондықтан Астанамызда ат спортын өркендетуге барынша үлес қосып келе жатқанымызды мақтан етеміз, – дейді бізбен әңгімесін түйіндеген «Астана» көкпар клубы» МКҚК директоры, спорт шебері, ұлттық дәрежедегі төреші Аманжол Хасенов.
Астаналық шабандоздардың бір күндік тірлігіне көз жеткізіп, алдағы сайыстарға дайындалып, аттарын күтіп-баптап жүрген шабандоздарға сәттілік тіледік. Жеңісті күндерде жүздесейік деген ниетпен қол алыстық.
Ғалым ҚОЖАБЕКОВ
astana-akshamy.kz
