Qazaqstanda qandy qaŋtar oqiǧasy tuǧanyna bır jyl toldy. Äleumettık mäselelerden bastau alyp, soŋy qaiǧyly jaǧdaimen aiaqtalǧan būl oqiǧada 238 adam mert boldy. Sonyŋ ışınde 19-y – polisiia qyzmetkerı. 20 adam kezdeisoq oqqa ūşty. Olardyŋ ışınde jolaiyryqta atylǧan oqqa ılıngender, tonauşylardyŋ qolynan qaza tapqandar, blokbekette äskerilerdıŋ talaptaryn elemegender bar.
Almatydaǧy Prezident rezidensiiasyn basyp aldy, äkımdık ǧimaratyn örtedı. Äuejaidaǧy nysandardy, sauda ortalyqtaryn, bankterdı, dükenderdı qiratty. Qūqyq qorǧau organdarynyŋ qyzmetkerlerıne jäne därıgerlerge şabuyl jasap, telemūnarany basyp aluǧa äreket ettı. Elımızdıŋ 8 oblysynda memlekettık organdardyŋ 42 ǧimaraty zardap şektı.
2022 jyldyŋ 10 qaŋtary Jalpyūlttyq aza tūtu künı bolyp jariialandy. 2002 jyly 2 qaraşada qaŋtar oqiǧasyna qatysqan qatysuşylarǧa bır rettık raqymşylyq jasau turaly zaŋǧa qol qoidy.
Qūqyq qorǧau organdary qaŋtar oqiǧasyna qatysty derekterdı jūrtşylyq nazaryna ūsynudy jalǧastyryp jatyr. Osy uaqytqa deiın barlyǧy 5 myŋnan astam qylmystyq ıs tırkelgen. Tergeu kezeŋınde 4,5 myŋ saraptamalyq zertteuler jürgızılgen. Jappai tärtıpsızdıkterge qatysu jäne ūiymdastyru faktısı boiynşa 131 sotqa deiıngı tergep-tekseru tırkelıp, qylmystardy jasaǧany üşın 931 adam küdıktı dep tanylǧan.
Ortalyq kommunikasiialar qyzmetı alaŋynda ötken brifingte Bas prokuraturanyŋ Qylmystyq qudalau qyzmetı bastyǧynyŋ orynbasary Eldos Qilymjanov 1350 adamǧa qatysty 673 ıs sotqa jıberılıp, 1113 azamat sottalǧanyn mälımdedı. 315 adamǧa qatysty 127 qylmystyq ıs tergeu satysynda.
– Biyl 3 qaraşadan bastap qaŋtar oqiǧasy barysynda qylmystyq qūqyq būzuşylyq jasaǧan adamdarǧa qatysty «Raqymşylyq turaly» Qazaqstan Respublikasy zaŋynyŋ erejelerı küşıne engenı belgılı. Qazırgı uaqytta 1 071 adamǧa raqymşylyq jasaldy. Tergeu organdary sotqa deiıngı kezeŋde auyrlyǧy ortaşa qylmys jasaǧan 8 küdıktıge qatysty qylmystyq qudalaudy toqtatty. Sot 9 adamǧa qatysty ısterdı toqtatty, ükım şyǧarylǧan kezde 77 adamǧa jaza merzımı qysqartyldy. Sondai-aq sottar 902 sottaluşynyŋ jazalau merzımın qysqartty. Onyŋ 827-sı – esep beretın probasiialar, al 75-ı jazadan bosatyldy. Ötken ai ışınde raqymşylyq aktısın qoldana otyryp, bas bostandyǧynan aiyru oryndarynan 60 adam, al probasiialyq baqylaudan 68 adam bosatyldy, – dedı E.Qilymjanov.
Belgılı bolǧandai, qaru ūrlau jäne saqtau faktısı boiynşa 519 sotqa deiıngı tergep-tekseru tırkelgen. Osy qylmystar üşın 183 tūlǧa küdıktı dep tanyldy, 11 adam qamauda, 154 adam sottaldy, onyŋ ışınde 27 bas bostandyǧynan aiyryldy.
– On aŋşylyq dükenı tonaldy, sol jerden 1672 myltyq ūrlandy. Sondai-aq 1288 qyzmettık qaru ūrlanǧan. Osy kölemnıŋ üşten bırı nemese 958 bırlıgı tabyldy. Al ekı myŋnan astamy (2002), onyŋ ışınde granatalar, avtomattar, myltyqtar, tapanşalar men granata atqyştary älı künge deiın tonauşylardyŋ qoldarynda. Qarudy erıktı türde tapsyru boiynşa jūmys jürgızılıp jatyr. Azamattar barlyǧy 119 bırlık tapsyrdy. Qylmystyq qudalau organdary qaŋtar oqiǧalaryna qylmystyq top müşelerınıŋ qatysuyn anyqtady. Barlyǧy ūiymdasqan qylmystyq toptyŋ 24 müşesı jazaǧa tartylyp jatyr, – dedı Bas prokuratura ökılı.
Qaŋtar oqiǧasyna qatysty qylmystardy Işkı ıster ministrlıgı de jıtı nazarda ūstap otyr. Ministrlıkke qarasty Tergeu departamentı bastyǧynyŋ orynbasary Nūrlan Düisenbaevtyŋ mälımetınşe, 1156 qylmystyq ıs öndırıspen aiaqtalǧan, onyŋ ışınde 627 aiyptaluşyǧa qatysty ıster sotqa joldanǧan. Bügınde 579 adam sottaldy, onyŋ ışınde 462 adamǧa qatysty bas bostandyǧynan aiyrumen bailanysty emes jazalar taǧaiyndalǧan.
23 jeltoqsanda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Almaty qalasyna jūmys saparymen baryp, qaŋtar oqiǧasynyŋ qūrbandaryna arnalǧan «Taǧzym» memorialyn aşty. Memorial qaŋtar oqiǧasynyŋ episentrı bolǧan jerde salyndy. «Taǧzym» memorialy – köp satyly säulet keşenı. Būl eskertkış ärtürlı tüsten tūratyn tört emosionaldy-arhitekturalyq bölıkke bölınedı. Atap aitqanda, aqşyl sūr bölıgı eŋserudı, qara tüs qaŋtar oqiǧasy kezındegı dürbeleŋ men üreidı beineleidı, al sūr bölıgı – qūrban bolǧandar men tögılgen qannyŋ, adam şyǧynynyŋ simvoly, aq tüs tūraqtylyq pen damuǧa ūmtyludy, qoǧamnyŋ äl-auqatyn, ūlttyŋ özın-özı tanuyn, küş pen ädılettı memleketke degen senımdı bıldıredı. Är bölıkte halqymyzdyŋ ūly tūlǧalarynyŋ qanatty sözderı jazylǧan tastar men stellalar ornatylǧan. Jobanyŋ avtorlary – qazaqstandyq jas säuletşıler Aleksei İvjenko jäne Ǧaini Saǧidullaeva.
