Kökke qolyn jaiyp, Täŋırden jalbaryna järdem sūraǧan Äiel-ana. Anasynyŋ qalqasyna tyǧylyp, tırşılıkten qorǧan ızdegen aş-jalaŋaş, aryp-aşyǧan bala. Ana men balanyŋ arqa tūsynan qazaqtyŋ eskı qorymdarynda kezdesetın balbal tastar közge şalynady…
Elordadaǧy Respublika daŋǧyly men Abai köşelerınıŋ qiylysynda däl osy körınıstı suretteitın säulettık körkem tuyndy boi köterdı.
Monument «1932-1933 jyldardaǧy aşarşylyq qūrbandarynyŋ ruhyna taǧzym» dep atalady. Onyŋ aşylu saltanatyna Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev qatysty. Keler ūrpaqqa tarihtaǧy qaraly jyldar qasıretın qalai jetkızuge bolady?
Bügıngı ūrpaqqa toqşylyq zamannyŋ qadırın qaitsek ūǧyndyramyz? Babalar ruhyna degen qūrmetten tuǧan eskertkıştıŋ elorda törınen boi köteruı osy saualdardyŋ jauabyn şeşıp bergen tärızdı.
«Bız tarihqa jıtı közben qarap, osyndai näubetterdıŋ qaitalanbauy üşın ötkendı ūmytpauymyz qajet. Halyqtyŋ qasırettı sätterı ärdaiym eldıŋ jadynda boluy tiıs. Būl rette tūtas ūltty joiyp jıbere jazdaǧan aşarşylyq eşqaşan ūmytylmaq emes. Esımızde boluy tiıs, maǧlūmat aluymyz kerek. Sondyqtan da, bız Astananyŋ qaq törınde aşarşylyq qūrbandaryna eskertkış ornatyp otyrmyz», – dedı Elbasy.
Tarihtan belgılı, qazaq talai näubettı bastan ötkerdı. Oqqa ūşty. Türmege jabyldy. Aidaldy. Bıraq, sol qyrǧynnyŋ bır de bıreuınde däl aşarşylyq jyldaryndaǧydai adam şyǧynyna ūşyraǧan joq. Öitkenı, būl jyldary ūltymyzdyŋ jartysyna juyǧy qyryldy. Prezident öz sözınde eger būl şyǧyn bolmaǧanda halqymyzdyŋ sany bügıngıden bırneşe ese köp bolar edı degendı aitty.
1932-1933 jyldary eŋ kemı 1,5 mln qazaq aştyqtan ajal qūşty. Aman qalǧan 200 myŋdaiy basy auǧan jaqqa bosyp kettı. Bızdıŋ tarihtan bılerımız osy. Äitse de, osy joly Elbasy būl kezeŋ älı de zertteudı qajet etetının aitty. «Sebebı, ol kezdegı esepterdı basşylar öz paidasyna orai bergen» – dedı sözınde.
Aşarşylyq qasıretın aişyqtaityn eskertkış ornatu – Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ ideiasy.
Müsındık beinelerdıŋ avtory säuletşı Valerii Pirojkov. Al, müsınderdıŋ artqy qaptalyna tūrǧyzylǧan «Qasıret keregesı» dep atalatyn kompozisiianyŋ avtory – säuletşı Oral Älıbaev.
Monument 0,175 ga jerdı alyp jatyr. Äiel-ana obrazyndaǧy eskertkıştıŋ biıktıgı – 4,4 metr. Al, «Qasıret keregesı» qabyrǧasynyŋ biıktıgı – 5 metr, jalpy ūzyndyǧy 23 metrge jetedı.
Saltanatty şaraǧa memleket jäne qoǧam qairatkerlerı, ziialy qauym ökılderı, sondai-aq, Älemdık jäne dästürlı dın köşbasşylarynyŋ IV sezıne kelgen delegasiia basşylary qatysty.
Şynar DOSAN
