Qazaqta «Atyŋ şyqpasa, jer örte» degen mätel bar. Däl sol siiaqty soŋǧy kezderı özınıŋ ataǧyn şyǧaryp, jūrt közıne tüsu üşın el ışınde esımı erekşe atalatyn aituly tūlǧalardyŋ jaǧasyna jarmasyp, balaǧynan tısteu dästürge ainalyp barady.
«Pılge ürgen qanden» siiaqty ūly tūlǧalardy qaralau, olardy joqqa şyǧaru da töbe körsettı. Ol azdai, «Qūldy qoisaŋ erkıne, künde tyşar börkıŋe» degendei, endı Abaimen alysyp, «Abai degen adam ömırde bolmaǧan, ol – alaştanuşylardyŋ aǧartuşylyq jobasy», «Abaidyŋ qara sözderın Abai jazbaǧan, ony oqulyqtan alyp tastau kerek» dep tūtas ūlttyŋ namysyna tidı. «Būl – ūltty masqaralau» dep oǧan toqtau salǧan qazaq bilıgı taǧy joq, «taǧy ne aitar eken, aita tüssın» degendei ünsız. Tek qana abaitanuşylardyŋ aşynǧan dauysy o jer, bū jerden andyzdap estılgenı bolmasa, tūtas ziialy qauym da meŋıreu küide. Bekerşılıkte el ışındegı dauǧa börınıŋ artyna şulap, aspanǧa şyqsa aiaǧynan, jerge kırse şaşynan süirep şyǧaratyn jelı jazǧyştary da tük bılmegendei tymsyraiyp otyr. Ūltqa paidasy tietın, oŋ energiia beretın jaǧymdy jaŋalyqtan görı terıs piǧyldaǧy jaǧymsyz aqparattardy jany qalmai taratatyn äleumettık jelıler de olardy jarnamalauyn toqtatar emes.
Abaidy qaralaǧan, ony joqqa şyǧarǧan zertteuşı, ǧalymsymaqtar qazaqtyŋ köşpelı ömırıne de tiısıp, «sauatsyz köşpelı ortadan danyşpan şyǧuy mümkın be?» dep bükıl ūltty qorlai söileidı. Şyn mänınde, köşpendı qazaqtyŋ jüielı bılım almaǧany bolmasa, qazırgı qazaqtan aqyldy, qazırgı qazaqtan opaly, qazırgı qazaqtan batyl, batyr ekenın tüsınbei, «aspannan aiaǧy salbyrap tüskendei» özın bılımdı sanauy kör nadandyqtan basqa eşteŋe emes. Būǧan el, halyq bolyp tosqauyl qoiuymyz kerek.
Abai – Allanyŋ qazaqqa bergen ülken syiy. Batyr da, şeşen de, kösem de tuǧan qazaqtan Abaidai aqylman tuuy jäne onyŋ qazaqtyŋ ūly oişyly retınde älemge mäşhür boluy da ūlt tarihyndaǧy erekşe qūbylys. Bügıngı taŋda öleŋderın eŋkeigen kärıden eŋbektegen balaǧa deiın jatqa aityp, ūlttyŋ ruhani temırqazyǧyna ainalyp ketken ūly tūlǧany «ömırde bolmaǧan» dep joqqa şyǧaruǧa tyrysu ūlt tūtastyǧyna, ūlttyŋ ideologiialyq bırlıgıne syzat saludan basqa eşteŋe emes. Sonymen qatar būl jaǧdai tılı, tanymy boiynşa ūlttyŋ ekıge jarylyp, ūltsyzdanu prosesı şyrqau şegıne jetkenın taǧy bır däleldedı. Sondyqtan abaitanudy älı de küşeitıp, ūlttyŋ ruhani tūtastyǧy üşın abaitanudy mektepke, oqu-tärbie jūmysyna tereŋdete engızu kerek. Osylai üiretpesek, jalǧan zertteuşılerge der kezınde toitarys bermesek, jaŋylys basqan jastar qatary köbeie bererı haq. Ötırıktı oidan qūrap ǧylymi eŋbek jazyp jürgen zertteuşıge bilık tarapynan da eskertu jasap, Qazaqstanda berılgen ǧylymi ataqtarynan aiyru jaǧyn da qarastyru qajet siiaqty. Öitkenı ūltqa qyzmet etu ūltqa qūrmet etuden bastalady.
