Ūrpaq tärbiesındegı eŋ negızgı tüiınnıŋ bırı – balany jastaiyn eŋbekke baulu. Jas künınen eŋbek ıstep üirengen bala eseigende ıstıŋ yǧyn bıletın pysyq, qaǧylez bop ösedı. Bıraq qazır balalar kün ötken saiyn eŋbekten alystap barady. Qalany qoiyp, auyldyŋ özınde kürek ūstap, şūŋqyr qazudy bılmeitın, bır şegenı tüzu qaǧa almaityn eresek balalar jetedı.
Mektepterde eŋbek sabaǧy bolǧanymen, ol da karton qaǧaz qiiu, qaǧazdan bırdeŋe jasaudan aspai tūr. Sosyn da bızdıŋ balalardyŋ boiynda eŋbeksüigıştık qasiet joq. Kerek deseŋız, aulanyŋ qaryn sypyru, otyrǧan klasyn tazalaudyŋ özın arnauly tazalyqşylar ısteuı kerek dep sanaidy. Endeşe, jazdai qolyna bır ret sıbırtkı ūstamaǧan, qysta bır ret qar kürep körmegen balanyŋ boiynda qandai eŋbekşıldık qasiet bolsyn?!
Jalpy bızdıŋ bılım beru jüiemızde balalardy eŋbekke bauluǧa bolǧan baǧyt ta dūrys emes. Ata-analar da balalary mektepte sıbırtkı, kürek ūstap qar kürese, balasy qūldyqqa şegılgendei küi keşıp, mektepke kelıp «men balamdy bılım alsyn dep jıberdım, eŋbek ıstep, malai bolsyn dep jıbergen joqpyn» dep şu şyǧarady. Mıne, osynyŋ äserınen bızdıŋ balalar taqta sürtkennen erınetın jaǧdaiǧa jettı.
Bailyqtyŋ atasy – eŋbek. Eŋbek – densaulyqtyŋ da kepılı. Qazırgı 30 jastan asqandardyŋ denı bala künınen eŋbek ıstep östı. Su tasu, qar küreu, qar şyǧaru, aula sypyru, tezek terıp, qozy jaiu… bärı-bärı balalardyŋ moinyndaǧy jūmys bolatyn. Mektepterde de eŋbek sabaǧy kezınde balalar synyp boiynşa jūmys ısteitın. Ol kezde mektepterdı qazırgıdei tazalyqşylar emes, balalardyŋ özı tazalaityn, eden juyp, ot jaǧyp, tereze sürtıp bärın balalar özderı ısteitın. Oǧan bola būlaryŋ ne dep ara tüsetın ata-ana bolmaityn. Qaita «ıstep üirensın, üirengenı özıne jaqsy» dep mekteppen bırlese otyryp, balany eŋbekke baulityn. Odan eşkım kemqor bolǧan joq, eŋbektıŋ qadırın bıletın, bardy baǧalaityn ūrpaq ösıp-jetıldı.
Ärine, balalardyŋ basty mındetı – bılım alu. Bıraq boiynda eŋbeksüigıştık qasietı joq bala oiynnan köz aşpaityn jalqau ärı äljuaz keledı. Sondyqtan bılım beru oryndary balalardy dene eŋbegımen şūǧyldanuǧa da şabyttandyryp otyrǧan jön. Sonymen qatar, mektepter eŋbek sabaǧynyŋ rölın küşeitıp, balalardy şamasy keletın jūmystardy özı ısteuge beiımdegenı dūrys. Balany «ony da ıstei almaidy, mūny da ıstei almaidy» dep tejeu, «üstıŋdı kır qylasyŋ, odan da oquyŋdy oqy» dep tärbie beru, bala bolaşaǧyna salynǧan ülken tūsau ekenın ūmytpaiyq. Astanada jeke sektorlardyŋ aulasyndaǧy qardyŋ şyǧarylmauynan, üilerdı su basyp jatqanyn körgende maǧan osyndai oi keldı.
