Bır dosymyz jaŋadan satyp alǧan üiıne qonaqqa şaqyrdy. Keŋ, mol jaiylǧan dastarqan üstınde emen-jarqyn äŋgıme boldy. Alaida qaitar mezgılge taiaǧan şaqta esık qaǧyp kırıp kelgen polisiia qyzmetkerlerı köterıŋkı köŋılımızdı su sepkendei qyldy. «Sızderge körşılerıŋızden şaǧym tüstı» dep hattama toltyryp, 18 myŋ teŋge aiyppūl saldy. «Qūtty qonaq kelse qoi egız tabar, Qūtsyz qonaq kelse qoiǧa qasqyr şabar» dep atam qazaq aitqandai, būl jaǧdaiǧa bız de qatty qysyldyq.
Ärine, araq ışıp, än salyp, bükıl ǧimaratty basymyzǧa kötersek bırsärı. Sary qymyzdy sapyryp ışıp äŋgıme aitqan qonaqtar körşınıŋ mazasyn alatyndai aiqailaǧan joq. Tek kışkentai ekı bala ǧana kırıp-şyǧyp jürgen. Olarǧa da üi ielerınıŋ «aqyryn, aqyryn jürıŋder, esıktı aqyryn jabyŋdar» dep qaita-qaita eskertıp otyrǧanyn menıŋ de közım şalǧan. Bıraq ony polisiia qyzmetkerı tekserıp, anyqtaǧan joq. «Sızderge körşılerden būryn da şaǧym tüsken, sondyqtan aiyppūl jazamyz» dep üi iesıne qol qoidyrdy.
– Jıgıtter, būlaryŋ artyqtau emes pe? Araq ışıp, şulap otyrǧan joqpyz. Bala bolǧan soŋ ärı-berı jüredı. Endı oǧan bola körşısı aryzdandy dep aiyppūl sala salasyzdar ma? Jaǧdaiǧa qaramaisyzdar ma? Qai qazaq üiıne qonaq şaqyrmaidy? «Zaŋda jazyldy» eken dep qazaqy qasiettı de belden baspaŋdar, «körşı aqysy – Täŋır aqysy» degen bar qazaqta. Senderdıŋ būl äreketterıŋ körşını jaulastyru ǧoi, – desem, «bız kelgen soŋ zaŋ boiynşa hattama toltyruymyz kerek, qonaq keler aldynda körşılerge bır auyz eskertpedıŋız be endı?!» dep artyq sözge keltırmedı. «Bardym, bärıne aittym, tek sol bızdıŋ üidıŋ astyndaǧy körşı esıgın aşpai qoidy» dep üi iesınıŋ äielı de şyr-pyr bop tūr. Bıraq ony polisiia qūlaǧyna da qystyrǧan joq. Aiybyn salyp kete bardy.
Üi iesınıŋ aituynşa, būl jaǧdai osymen 5-6 ret qaitalanǧan. Tıptı üige keletın polisiia qyzmetkerlerın tanyp ta aldyq deidı. Öitkenı astyŋǧy qabattaǧy qytymyr körşısı saǧat 10-nan keiın bır qasyq syŋǧyr etse de «mazamdy aldy» dep polisiiaǧa şaǧymdanady eken.
«Saǧat 10-nan keiın därethanaǧa kıruden de qorqatyn boldyq. Üidıŋ dybys ötkızbeu sapasy öte tömen. Üstıŋgı qabattaǧy körşınıŋ balalary şulasa da, qytymyr körşı bızdı kınälı köredı. Baryp jaǧdaidy tüsındırıp te kördık. Orys tıldı äiel onymyzdy tyŋdamaidy da» dep üi iesı şarasyzdyq tanytty. Bır auyz sözben aitqanda, astyŋǧy qabattaǧy körşısı būlarǧa äbden öşıgıp alǧan. Al qalǧan körşılerınen şaǧym bolǧan emes. «Jaqsy körşı saiaŋ, jaman körşı şaian» degen osy.
Ärine, būl, bylai qaraǧanda, mädenietke qatysty mäsele bolǧanmen, mūnyŋ arǧy jaǧynda qazaqy qasietke qarsy piǧyl, «körşı aqysy – Täŋır aqysy» degen ūǧymdy qaqpaityn qaraŋǧylyq jatyr. Äitpese bız «alystaǧy tuystan jaqyndaǧy körşı artyq» degen halyq edık qoi. Al zaŋ atqaruşylarǧa kelsek, «şaǧym tüstı» dep aiyp sala beruı de orynsyz dep oilaimyz. Üi qabyrǧalarynyŋ dybys ötkızuı naşar bolsa, būl – qūrylys kompaniialarynyŋ kınäsı. Tırı adamnyŋ üi ışınde ärı-berı jüretını, aŋqyldap söilep, qarqyldap kületını de zaŋdylyq. Saǧat 9-da ǧana qozǧalyp, 22:00-de «sönıp» qalatyn ol üide qūltemırler tūryp jatqan joq qoi. Körşım aryzdanady eken dep öz üiınde ündemei, tyşqan aŋdyǧan mysyqtai jüruı kerek pe?! Olardyŋ müddesın kım qorǧaidy sonda?! Mümkın «kösei berse ot öşer, türtpektei berse körşı köşer» degendei, mümkın ol ädeiı syiǧyzbai jürgen de şyǧar. Osyndaida «Jer satyp almai tūryp suyn sūra, Üi satyp almai tūryp körşıŋdı sūra» degen söz eske tüsedı.
Astana qalasy PD JPQB UPİ JŪJ basqarma bastyǧy, polisiia maiory Mirhat Farhatūly Qūrmanǧalievtıŋ aituynşa, körşılerdıŋ mazasyn aluyna bailanysty mynadai tüzım bar: «eger masaŋ küide tüngı uaqytta körşılerın mazalasa, QR ÄQbK 437-babyna säikes (tynyştyqty būzu), äkımşılık jauapkerşılıkke tartylady, jūmys künderı saǧat 22:00-den taŋǧy 9:00-ge deiın, demalys jäne mereke künderı saǧat 23:00-den taŋǧy 10:00-ge deiın tynyştyqty būzuy osy bap boiynşa 5 ailyq eseptık körsetkışten 10 ailyq eseptık körsetkış mölşerınde aiyppūl salynady. Sonymen qatar masaŋ küiınde qoǧamdyq orynda körşılerınıŋ mazasyn alsa, QR ÄQbK 440-babyna säikes (alkogoldık ışımdıkterdı işu nemese qoǧamdyq oryndarǧa masaŋ küide kelu), äkımşılık jauapkerşılıkke tartylady, osy bap boiynşa 5 ailyq eseptık körsetkışten 10 ailyq eseptık körsetkış mölşerinde aiyppūl saluǧa ne 5 täulıkke deiıngı merzımge äkımşılık qamaqqa aluǧa alyp keledı».
Sondai-aq qoǧamdyq orynda masaŋ küiınde körşılerıne bylapyt söilep, mazasyn alsa, QR ÄQbK 434-babyna säikes (ūsaq būzaqylyq), äkımşılık jauapkerşılıkke tartylady, osy bap boiynşa 20 ailyq eseptik körsetkiş mölşerinde aiyppūl saluǧa ne 5-ten 30 täulikke deiingi merzimge äkimşilik qamaqqa aluǧa alyp keledı. Bıraq būl arada zaŋ atqaruşylardyŋ «aryz tüstı, bız şara qoldanuǧa mäjbürmız» dep jaǧdaidyŋ mänıne tolyq köz jetkızbei aiyp salu orynsyz. Mümkın bıreudıŋ körşısı mazasyz şyǧar, al bıreudıŋ kışkentai balalary köp şyǧar, körşım aryzdanady eken dep balalaryn satyp jıberuı kerek pe, joq aiaq-qolyn bailap, auzyn buyp qoia ma? Demek, būl mäselege ekı jaqty taldau jasaǧan dūrys. Zaŋdy atqarǧanda moraldyq qūndylyqty da ūmytpaiyq!
