Aitpaiyn-aq dep edım!

Zaŋ bıreu, bi törteu me?

Jaqynda jer dauyna qatysty bır mäselege bailanysty 7 advokattan keŋes aldym. Bır qyzyǧy, jeteuı jetı türlı keŋes berıp, basymdy odan ärı qatyrdy. Kerek deseŋız, orys tıldı zaŋger men qazaq tıldı zaŋgerdıŋ zaŋ jönındegı bılımı de ūqsamaitynyn baiqadym. Qatysty zaŋdardy özım aqtaryp körıp edım, eşteŋe tüsınbedım. Qazaqşa jazylǧany bolmasa, tılı tüsınıksız, ūǧymǧa auyr. Iаǧni orysşadan tüie üstınen siraq üiıtkendei dıldalap audara salǧany körınıp tūr.

«Qazaqstanda zaŋ küştılerdıŋ müddesın qorǧaidy nemese zaŋ azuy alty qarys alpauyttarǧa jürmeidı, ol – tek qarapaiym halyqty basqaru üşın ǧana jasalǧan qūral» degen söz jiı aitylady. «Jel soqpasa, şöptıŋ basy qimyldamaidy» degendei, būl söz de tekke aitylmasa kerek. Iаǧni zaŋ bıreu, zaŋ aldynda barlyq adam tepe-teŋ dep söz jüzınde aitylǧanmen, bızdıŋ zaŋ «küştılerge telpek, qaralarǧa tentek» mınez tanytatyny jasyryn emes. Onyŋ üstıne elımızde zaŋgerlerdıŋ alatyn aqy ölşemı jönınde de anyq belgıleme joq pa, kım bılsın, ısıŋ tüsıp aldyna bara qalsaŋ, auzyna kelgen baǧasyn aitady. Mäselen, joǧarydaǧy 7 zaŋgerdıŋ üşeuı qūny 2 million jerdıŋ dauy üşın advokat boluǧa bır million teŋge sūrady. «Jolaqy siiaqty basqa da şyǧyndar mūnyŋ syrtynda» dep qoiady taǧy auzy qisaimai.

Elımızdegı zaŋdar orys tılınde jazylyp, memlekettık tılge audarylǧan da, onyŋ audarmasy qatege toly ärı tüsınıksız. Mäselen, Qazaqstan täuelsızdık alǧaly berı Parlament Mäjılısı 2 zaŋdy memlekettık tılde qabyldaǧan (1997 jyly «Halyqtyŋ köşı-qony turaly» zaŋy men 2002 jyly «Qazaqstan Respublikasyndaǧy balanyŋ qūqyqtary turaly» zaŋy). Ärine, zaŋymyz tüsınıksız jazylǧannan keiın qarapaiym halyq öz müddesın qorǧau üşın zaŋgerlerge jügınedı. Bıraq «Tura bide tuǧan joq» dep ädıl jūmys ısteitın zaŋgerler de az. «Altyn körse, perışte joldan taiady» degendei, sotta ükım şyǧaruşylarǧa kımnıŋ bergenı köp bolsa, tarazy basy solai auytqidy dep jūrt ta zar qaǧady. Kerek deseŋız, kömektesedı dep aqşasyn tölep alǧan zaŋgerıŋız keide qarsy jaqpen de astasyp, ekı jaqty qatar soǧyp, öz qaltasyn qampaitatyn jaǧdai da joq emes. Demek, osy mäselelerdı memleket deŋgeiınde zerdelep, zaŋdarymyzdy töl tılde jazyp, halyqtyŋ qūqyqtyq sauatyn, zaŋgerlerdıŋ käsıbi etikasyn kötermei, Ädılettı Qazaqstan qūru qiyn.

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Back to top button