Taǧdyrdyŋ basqa salǧan qiyndyǧyn oŋai jolmen eŋseremın dep bılmestık pen dıni sauatsyzdyqtan destruktivtı dıni aǧymnyŋ arbauyna tüsıp, öz qatelıgın keş bolsa da tüsınıp, elge oralǧan Äigerım (esımı özgertılgen) Siriiada körgen azapty künderımen bölısudı jön sanady.
Bügınde ekı bala ösırıp otyrǧan Äigerım 2013 jyly 19 jasynda jalǧan senımnıŋ jetegınde Qaraǧandy qalasynda oqyp jürgen joǧary oqu ornyn aiaqsyz tastap, Siriiany betke alady. Būl jaǧdaidan müldem beihabar ata-anasy qyzyn qanşa ızdegenımen nätijesız bolyp, şarasyz küi keşedı.
Közıne jas alǧan Äigerım öz sözın: «Gaziantep qalasynda bır kün tünetıp, taŋerteŋgısın şekaraǧa jetkızdı. Zäitün egılgen egıstık alaŋyn 15/20 minuttai jügırıp, şekara astyq. Jetken soŋ bızdı arab ūltynyŋ azamattary kütıp alyp, erler men äielderdı ekı topqa bölıp alyp kettı. Bır künnen soŋ menı qazaq jamaǧaty ortasyna aparyp, qazaq azamatymen nekege tūrǧyzdy. Ekı jyl ötken soŋ joldasym qaitys bolyp qolymda bır jasar ūlym, qūrsaǧymda üş ailyq balammen jesır qaldym. Ekınşı ūlymdy bosanǧannan keiın äzerbaijan ūltynyŋ azamatymen nekelestırdı. Ol kısı 4 ai 10 künnen soŋ soǧysta qaitys boldy. Qoldan qolǧa nekelestıru osymen toqtamady, endıgı joldasym arab ūltynan boldy. Būl nekeden düniege üşınşı ūlymdy äkeldım. Balalardy üide bosandym. Özegımdı örtegen ökınış saldarynan ūlym salmaq qospaityn dertpen äljuaz bolyp tudy. Köretınımız kündelıktı atys, jarylys, jerde jatqan adam dene müşelerınıŋ bölşekterı, ainala qanǧa boialǧan. Şaddat qalasynda äue şabuylynan qorǧanuǧa arnalǧan arnaiy ǧimaratta jasyrynyp, jan saqtap jürdık» dep Äigerım köz jasyna erık berdı.
«Ūiqysyz, när tatpaǧan künderım, elıme, jerıme degen saǧynyşym, ketkenım üşın ökınışım janymdy jegıdei jep, üş balamdy qolyma alyp qaşuǧa bel budym. Joldasymnan kömek sūraǧanda eş kömektese almaitynyn, kömektesse ölım jazasyna kesıletının aityp bas tartty. Jamaǧattan şekara asuǧa kömek bere alatyn adamdardyŋ bar ekenın jäne aqysyna on ekı myŋ AQŞ dollaryn alatyndaryn esıttım. Qolymda ondai qarajatym bolmaǧan soŋ, üş balamdy qolǧa alyp, qaqaǧan qystyŋ qaŋtar aiynda eş daiyndyqsyz qaşuǧa şeşım qabyldadym. Soǧysta ūşqan oqtyŋ arasymen jolǧa şyqtym. Şöl daladan bala arbasyn tauyp aldym. Işuge su, jeuge tamaq, tıptı balalarymdy oraityn körpesız 20 şaqyrymdyq mina alaŋyn 30 saǧattai jürıp öttım.
Joldaǧy körgen qiyndyqtardan soŋ tört ailyq balam qaitys boldy. Balamdy öz qolymmen şöl dalaǧa jerlep, bırşama uaqyttan soŋ kürdterdıŋ lagerıne jettık. «Muhadjersıŋ» be? (şet el azamatşasysyŋ ba?) dep «Makar» degen äielder lagerıne ornalastyrdy. Makarda jürgende ekınşı ūlym şatyrdan qūlap kemtar bolyp qaldy. Osy lagerde bes ai bolyp, «Jusan-3» operasiiasymen Otanym Qazaqstanǧa oraldym. Allaǧa şükır, Elbasymyzǧa alǧysym şeksız!» dep kürsındı keiıpkerımız.
– Jat aǧymǧa tüsuım – dıni bılımımnıŋ taiazdyǧynan. Bılım aludyŋ türlı joldary bar, äsırese, dıni bılım aluşylarǧa asa saqtyq qajet ekenın, tek mamandardan, iaǧni QMDB-nyŋ qaramaǧynda jūmys atqaryp jürgen meşıt imamdarynan sūrau kerek ekenın aitqym keledı. Men basqan qadamǧa, men adasqan aǧymǧa eşbır qaraköz qazaǧym tüspesın dep tıleimın. Jastyq qyzbalyǧymmen köp närsenıŋ baiybyna barmastan, oqyp jatqan medisinalyq bılımımdı tastap kettım. Barymdy baǧalamai, tuyp-ösken jerımnıŋ qadırın bılmegenım jadymda jazylmastai jara qaldyrdy. Mūsylman bauyrlarymnyŋ sudai aqqan qany, bölşektelıp jatqan deneler, ūşqan oq, eŋıregen ana men bala bır sät te oiymnan şyǧar emes. Özım közben körıp, kökeiıme tüigenım – «Allah jolynda «jihad», mūsylman bauyrlarymyzǧa kömek kerek» dep t. b. türlı ügıtterge salyp, aldap-arbap şaqyryp, jer men mūnaidyŋ dauy üşın bolyp jatqan qan maidannyŋ qaq ortasyna bır-aq aparatyndaryn aitqym keledı, – degen Äigerım ökınışke toly äŋgımesın aiaqtady.
A.AITENOVA,
Nūr-Sūltan qalasynyŋ
Dın problemalaryn zertteu
ortalyǧynyŋ psiholog mamany
