Būiyrtsa, aldaǧy qyrküiek aiynda üşınşı qazaq balasy ǧaryşqa samǧaidy. Özınıŋ jūldyzdy sätın on şaqty jyl kütken Aidyn Aiymbetov Toqtar Äubäkırov pen Talǧat Mūsabaevtyŋ jolyn jalǧaidy.
Taǧy bır qazaq ūlanynyŋ ǧaryştan körınuın barşa qandastarymyz köpten tıledı dep aitsaq, asyryp aitqandai bolmaspyz. Mūhtar Aimahanov pen Aidyn Aiymbetovtıŋ Iýrii Gagarin atyndaǧy ǧaryşkerlerdı daiyndaityn Resei memlekettık ǧylymi-zertteu synaq ortalyǧynda jalpy ǧaryştyq daiyndyqtan ötkenı turaly habar būlai armandauǧa tolyq negız beretın. Kökeiımızde «üşınşı qazaq balasyn ǧaryştan qaşan köremız?» degen sūraq qana tūrdy.
Osy sūraqty 2013 jyldyŋ jeltoqsanynda Ortalyq kommunikasiialar qyzmetınıŋ brifingıne qatysqan «Qazǧaryş» agenttıgı töraǧasynyŋ orynbasary Meiırbek Moldabekovke qoiǧan da edık. Üşınşı qazaqstandyqty ǧaryşqa jıberuge qomaqty qarjy kerektıgın, elımızde ondai mümkındık joq ekenın, sondyqtan jaqyn jyldary Qazaqstan tarapynan ǧaryşqa eşkım ūşpaitynyn aitqan ol aptyqqan köŋılımızdı su sepkendei basty.
Mūhtar Aimahanov Qazaqstan atynan ūşuǧa ümıtın üzgennen keiın Resei azamattyǧyn aldy. Al, Aidyn Aiymbetov tözımdılık tanytyp, öz kezegı keletınıne sendı. Endı, mıne, senımı aqtalyp otyr.
Osy jaŋalyqty esti sala äleumettık jelılerdıŋ keibır qoldanuşylary «tūŋǧyş qazaqstandyq ǧaryşker ǧaryşqa attanady» dep, jerden jetı qoian tapqandai jar saldy. «Toqtar Äubäkırov ǧaryşqa samǧaǧanda Qazaqstan älı täuelsızdıgın almaǧan bolatyn. Talǧat Mūsabaev Resei azamaty retınde ǧaryşqa ūşty. Sondyqtan, Aidyn – tūŋǧyş ǧaryşkerımız» degen uäj keltıredı olar.
Söz retınde kelgende mynany aita keteiık: kezınde Toqtar Äubäkırov alǧaşqy ǧaryşkerımız degen aqiqatty joqqa şyǧaryp, tūŋǧyş ǧaryşkerımız – Talǧat Mūsabaev degen äŋgımeler de aitylǧan edı. Būl da täuelsızdık pen täuelsızdıkten keiıngı uaqytty salystyru arqyly şyqqan söz dep oilaimyz.
Jalpy, keiıngı kezde köp närsenıŋ baiybyna barmai, «tūŋǧyş» degen sözdı jiı qoldanyp kettık. Mäselen, keibır ärıptesterımız «tūŋǧyş qazaq Olimpiada chempiony – Jaqsylyq Üşkempırov» degen sözdı älı künge deiın jazyp jür. Al, şyndyǧynda, qandastarymyzdyŋ arasynda alǧaşqy Olimpiada chempiony atanǧan – Äljan Jarmūhamedov. Ol basketboldan KSRO qūramasynyŋ müşesı retınde būl ataqqa 1972 jylǧy Miunhen Olimpiadasynda qol jetkızgen. «Uikipediiada» ol turaly tolyq mälımet berılgen. Sony bılmegender kompiuter tetıgın basyp, ǧalamtordy qarasa da jetkılıktı. Alaida, bıraz jurnalist osy qarapaiym ärekettı jasauǧa da erınetındei.
Bastapqy äŋgımemızge oralaiyq. Bızdıŋşe, Toqtar, Talǧat, Aidyndy qatar qoiyp, kım bırınşı ekenın söz etudıŋ qajetı joq. Ǧaryşqa ūşqan tūŋǧyş qazaq balasy Toqtar Äubäkırov ekenı aiqyn. Ol özıne mındettelgen ǧaryştaǧy missiiany tolyǧymen oryndady. Bügınderı «Qazǧaryş» agenttıgınıŋ jūmysyn örge süireuge talpynyp jatqan Talǧat Mūsabaev ta solai. Olardyŋ abyroi-bedelın Aidyn Aiymbetovke bersın dep tılekşı bolyp, üşınşı ǧaryşkerımızge sät sapar tıleiık. Äitpese, Aidyndy ǧaryşqa ūşyru üşın Qazaqstan 20 million AQŞ dollary şamasynda aqşa töleuge tiıs degen aqparat şyǧyp edı, bıraz adam öz qaltalarynan töleitındei qarsy şyǧa keldı. Sonda Aidynnyŋ qanşama jyl kütken armany oryndalmauy tiıs pe? Keşe 43 jasqa tolǧan ǧaryşker jıgıttıŋ joly bailanbasynşy…
Amanǧali QALJANOV
