Bügın Elbasy Halyqaralyq äielder künıne orai Qazaqstannyŋ äielder qauymy ökılderımen «Köktem şuaǧy» atty kezdesu ötkızdı, dep habarlaidy Aqordanyŋ baspasöz qyzmetı.

Kezdesuge ekonomikanyŋ, mädeniettıŋ, äleumettık salanyŋ jäne memlekettık qyzmettıŋ türlı sektorlarynyŋ ökılderı qatysty.

Memleket basşysy äielderdı alda kele jatqan Halyqaralyq äielder künımen qūttyqtady.

– Sızder arqyly men elımızdıŋ barlyq äielder qauymyn qūttyqtap, densaulyq, otbasynda baqyt jäne tatulyq tıleimın. Ekonomikanyŋ türlı salalarynda, äsırese aǧartu, densaulyq saqtau, mädeniet, bizneste jūmyspen qamtylǧandardyŋ 52%-ynan astamyn äielder qūraidy. Olar deputattardyŋ, basşylardyŋ arasynda da köp, al memlekettık qyzmetşılerdıŋ teŋ jartysynan astamy – äielder. Osylaişa olar köptegen şeşımderdı qabyldauǧa atsalysady. Sol üşın menıŋ alǧysymdy qabyl alyŋyzdar, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.

Qazaqstan Prezidentı äielder bızdıŋ elde äsem qalpymen basym köpşılık bolyp otyrǧanyn atap öttı.

– Täuelsızdık jyldarynda elımızde 7 milliondai bala düniege keldı.  Bügınde Qazaqstanda kün saiyn myŋnan asa säbi ömırge kelıp jatady. Qazır köp balaly analar sany – jarty million, būl – naǧyz erlık. Bükıl äleumettık blok näzık äielderdıŋ ülesınde. Olar medisina qyzmetkerlerınıŋ 75%-yn qamtidy, – dedı Memleket basşysy.

Qazaqstan Prezidentı genderlık qatynas boiynşa respublika jetekşı oryndardyŋ bırıne ie ekenın aityp öttı. Äielderdıŋ öndırıstegı jalpy ūlttyq önımge qosqan ülesı 40%-ǧa juyqtaidy. Äielder maŋyzdy memlekettık qyzmetter atqarady, 550 myŋ qazaqstandyq äiel şaǧyn jäne orta bizneske basşylyq etedı.

Nūrsūltan Nazarbaev jaqynda Mahabbat Bekbosynovany Äielder ısterı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı ūlttyq komissiianyŋ töraiymy qyzmetıne taǧaiyndaǧanyn aitty. Qazaqstan Prezidentı onyŋ tanymal därıger ekenın jäne öte kürdelı medisinalyq otalar jasauǧa tıkelei qatysatynyn atap öttı.

Memleket basşysy «Qazaqstan – 2050» Strategiiasyn ıske asyruda äielderdıŋ rölı erekşe ekenıne toqtaldy.

– Bız saiasi tūraqtylyqty, senımdı, dostyqty, elımızde tūryp jatqan adamdardyŋ barlyǧynyŋ teŋqūqylyǧyn saqtaimyz. Qazaqstan būl rette bıregei «aral» bolyp qala bermek. Būl – bızdıŋ ortaq qazynamyz, bız oǧan bırge qol jetkızdık, – dedı Qazaqstan Prezidentı.

QR Bas prokuraturasy Qūqyqtyq statistika jäne arnauly esep komitetınıŋ töraiymy, general Säule Aitpaeva 2013 jylǧy 6 mamyr öz ömırındegı eŋ maŋyzdy kün bolyp tabylatynyn atap öttı.

– Sol künı Sız maǧan general pogonyn tapsyrdyŋyz, men Qazaqstan tarihynda äielder arasynda tūŋǧyş general atandym. Osylaişa, Sız qūqyq qorǧau organdarynda qyzmet atqaratyn 90 myŋnan astam äieldı jıgerlendırdıŋız, – dedı S.Aitpaeva.

«24KZ» telearnasynyŋ prodiuserı Ekaterina Morkovina arna bır jyldan astam uaqyt būryn Memleket basşysynyŋ tapsyrmasymen aşylǧanyn, osy qysqa merzım ışınde onyŋ körermenderınıŋ sany şamamen 6 million adamǧa köbeigenın mälım ettı.

«Ädemı-Ai plus» JŞS prezidentı Bahargül Tölegen Memleket basşysynyŋ şaqyruymen tarihi otanyna köşıp kelgenderdıŋ bırı ekenın aitty.

– Men ūlttyq kädesyilar jasaityn käsıporyn aştym, onda 45 adam jūmys ısteidı. Sızdıŋ biznestı damytuǧa jaǧdai jasau jönındegı tübegeilı şaralar jönındegı taiaudaǧy şeşımıŋız bız üşın şeksız kömek bolyp sanalady. Bız būl habardy quanyşpen qabyl aldyq, – dedı B.Tölegen.

«Qazaqstan ukraindarynyŋ radasy» respublikalyq bırlestıgı töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary Tamara Şirmer Qazaqstan halqy assambleiasy qūramynda 12 jyl jūmys ıstep kele jatqanyn atap öttı.

– Ökınışke qarai, menıŋ tarihi otanymda – Ukrainada qaiǧyly oqiǧa oryn aldy. Tärtıpsızdıkter eldı ondaǧan jylǧa artqa şegındırdı. Bolaşaq ekı-üş buyndy tek problemalar kütıp tūr. Bızde Sızdıŋ saiasatyŋyzdyŋ arqasynda beibıtşılık pen kelısım ornyqqan. Mūny basqa elderde kikıljıŋder örşi tüsken kezde erekşe baǧalai bastaisyŋ, – dedı T.Şirmer.

Sochi-2014 XXII qysqy Olimpiadalyq oiyndarynyŋ mänerlep syrǧanaudan qola jüldegerı Denis Tennıŋ anasy Oksana Ten özınıŋ armany oryndalyp, ūlynyŋ olimpiada tūǧyryna köterılıp, kökke äuelegen Qazaqstan tuyna maqtanyşpen qaraǧan sätı turaly äŋgımeledı.

Öndırıstık qūrylǧylardy paidalanu jäne jöndeu tokary Maira Amanova 25 jyldan berı erlermen bırge jūmys ıstep kele jatqanyna toqtaldy. Ol öz ärıptesterınıŋ atynan öndırıs jūmyskerlerınıŋ eŋbekaqysyn arttyrǧany üşın alǧys aitty.

«Astana-Opera» balet teatrynyŋ jetekşı solisı, Qazaqstan Respublikasynyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Mädina Baspaeva teatrdyŋ salynuy milliondaǧan adamdardyŋ armanyn oryndaǧanyn jetkızdı.

– Qazaqstan endı barlyq qazyna, barlyq mädeni mūra şoǧyrlanatyn önerdıŋ jerūiyǧyna ainaldy. Mūndai klassikalyq teatrlar 21-ǧasyrda Euraziiada salynǧan emes, – dedı M.Baspaeva.

«Örleu» jūmysqa ornalastyru agenttıgınıŋ direktory Mädina Sauytbekova kompaniia 600-den astam auyl tūrǧynyna jūmys tabuǧa kömekteskenın, olardyŋ 360-y jas maman ekenın habarlady.

Kökşetau qalasyndaǧy fizika-matematika baǧytyndaǧy Nazarbaev ziiatkerlık mektebınıŋ qyzmetkerı Aliona Iýmakulova qazaq tılı özı üşın tuǧan tılı bolyp sanalatynyn jäne özınıŋ bılımı bolaşaqqa jol aşuǧa mümkındık beretının aityp berdı.

Magistrant Anar Baimyrzaeva sybailas jemqorlyqpen kürestıŋ matematikalyq modelınıŋ äzırlenımı turaly äŋgımelep, osy keleŋsızdıkke qarsy tūruǧa öz ülesın qosuǧa ümıt artatynyn jetkızdı.

«Mimioriki» käsıporynynyŋ atqaruşy direktory İnna Apenko kompaniia şyǧaratyn balalar kiımı bügınde ülken sūranysqa ie ekenın aitty.

– Byltyr Sız bızge «Altyn sapa» syilyǧyn tapsyrdyŋyz. Būl – bızdıŋ eŋbegımızge berılgen eŋ joǧary baǧa, – dedı İ.Apenko.

Euraziialyq integrasiia institutynyŋ direktory Janargül Qūsmanǧalieva Memleket basşysynyŋ Euraziialyq ekonomikalyq odaq qūru turaly ideiasyna tek internettıŋ özınde 8 millionnan astam jariialanym arnalǧanyn atap öttı.

– Älemdık otyz köşbasşynyŋ qataryna kıretın elderdıŋ barlyǧy da belsendı yqpaldastyq üderısterınıŋ arqasynda ǧana baquatty bolyp otyr. Bügınde yqpaldastyq – tabysty ärı qauıpsız memlekettıŋ eŋ basty kıltı, – dedı J.Qūsmanǧalieva.

Atyrau qalasynyŋ Işkı ıster basqarmasynyŋ köşı-qon polisiiasy bölımınıŋ bastyǧy Güljan Lūqmanova qūqyq qorǧau organdaryndaǧy jalpy eŋbek ötılı jüz jyldy qūraityn zaŋgerler äuletınıŋ ökılı ekendıgın aitty. Osy jyldar ışınde būl äulet 200-den astam qylmystyŋ aldyn alyp, 100-den asa qylmysty aşqan.

«Korme-Expo» JŞS bas direktory Baqytkül Qūrmanova EXPO-2017 körmesı siiaqty oqiǧanyŋ maŋyzyna nazar audardy.

– Zamanaui tehnologiialyq jäne innovasiialyq pavilondar salynatyn bolady. Olardyŋ jobalary «jasyl» tehnologiialar salasyndaǧy säuletşıler men sarapşylardy älden-aq tamsandyryp otyr, – dedı B.Qūrmanova.

Al 7 bala tärbielep otyrǧanyn aitqan Nūrgül Mūsaeva memlekettıŋ ana men balaǧa köŋıl bölıp otyrǧany üşın barlyq qazaqstandyq analardyŋ atynan alǧysyn bıldırdı.

QR BǦM Ūlttyq biotehnologiia ortalyǧynyŋ tın jasuşalar zerthanasynyŋ jetekşı ǧylymi qyzmetkerı Ǧaziza Danlybaeva özı äzırlegen «jasandy terı» degen atqa ie bolǧan jasuşalyq terapiianyŋ innovasiialyq ädısı turaly aityp öttı.

– Patent alyndy, klinikalyq synaq jürıp jatyr, qazırdıŋ özınde küiık şalǧan 40 nauqas sättı emdeldı, – dedı Ǧ. Danlybaeva.

Saǧat şeberı, ata-babasynan berı saǧatşy Mavliuda Şirhanova äkesınıŋ millionnan asa saǧat jöndegenın äŋgımeledı.

– Men äkemnıŋ jolyn qudym, qazırdıŋ özınde 350 myŋnan astam saǧat jöndedım. Men Qazaqstannyŋ däl uaqyty – 2050 ekenın ünemı aitamyn, – dedı ol.

Densaulyq saqtau ministrı Salidat Qaiyrbekova «Qazaqstan-2050» strategiiasynyŋ aiasynda salany ūzaqmerzımdı damytudyŋ josparyn äzırleu jūmystary bastalǧanyn habarlady.

– Elımızdıŋ medisina qyzmetkerlerınıŋ aldyna qoiylǧan barlyq mındetterdıŋ oryndalatyndyǧyna Sızdı sendırgım keledı, – dedı S.Qaiyrbekova.

Premer-Ministrdıŋ orynbasary Gülşara Äbdıqalyqova barlyq memlekettık jäne salalyq baǧdarlamalarǧa äielder qauymynyŋ qatysuy eskerılgenın atap öttı. Ol osyndai jolmen baǧdarlamalarǧa jastar da tartylady dep ümıt artatyndyǧyn jetkızdı.

Parlament deputaty Zuhra Saiapova Qazaqstan halqy assambleiasy bükıl älemde kelısım men tūraqtylyq aimaǧyn qūruǧa talpynyp otyrǧanyn atap aitty.

Äielder ısı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı ūlttyq komissiia töraiymy Mahabbat Bekbosynova Qazaqstannyŋ genderlık teŋdık tūrǧysynan 32-orynda ekenın habarlady.

– Bız kelesı kezdesuge deiın elımız genderlık tūrǧydan damyǧan elderdıŋ otyzdyǧyna kıruı üşın bar küş-jıgerımızdı jūmsaimyz, – dedı M.Bekbosynova.

«Qazaqfilm» kinostudiiasynyŋ akterı Maiia Veronskaia, alpinizmnen halyqaralyq sport därejedegı şeberı Svetlana Şaripova, änşı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Tolqyn Zabirova, sirk ärtısı, arystan üiretuşı Tungalag Öselbaeva, sondai-aq T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasynyŋ 3 kurs studentı Perizat Joldasova Memleket basşysyna özderınıŋ jetken jetıstıkterı turaly aityp, mūnyŋ bärı elımızdegı tatulyq pen kelısım saiasatynyŋ arqasynda mümkın bolǧanyn atap öttı.

Qorytyndy sözınde Nūrsūltan Nazarbaev barlyq memlekettık baǧdarlamalar halyqtyŋ äl-auqatyn jaqsartu üşın jüzege asyrylyp jatqanyna toqtaldy.

– Bügınde Qazaqstanda şaǧyn jäne orta biznes belsendı damuda. Būl sektorda 800 myŋ käsıporyn jūmys ısteidı, 2,5 millionǧa juyq qazaqstandyq eŋbekpen qamtylǧan. Olar eldıŋ ışkı jalpy önımınıŋ  20-25 paiyzyn qamtamasyz etıp otyr, bızdıŋ mındetımız – būl körsetkıştı 30-50 paiyzǧa deiın jetkızu. Ol daǧdarys qūbylystaryn eŋsere alatyn ornyqty ekonomika qalyptastyrady. Eger 2002 jyly käsıpker äielderdı qoldauǧa  150 million teŋge bölınse, būl san 2013 jyly 7 ese ösıp, 1  milliard teŋgeden asty, al barlyq banktık nesielerdıŋ 38 paiyzy käsıpker äielderge berıldı, – dedı Memleket basşysy.

Būdan bölek, Nūrsūltan Nazarbaev «Jūmyspen qamtu-2020» Jol kartasy jüzege asyrylǧan üş jyl ışınde 230 myŋnan astam adam jūmysqa ornalastyrylǧanyn atap öttı. Būl oraida mümkındıgı şekteulı adamdardy jūmyspen qamtu mäselelerıne basa nazar audarylyp otyr.

– Tek byltyrdyŋ özınde osy sanattaǧy 4470 azamat jūmysqa ornalastyryldy. Menıŋ Qazaqstan halqyna Joldauymda berılgen tapsyrmam boiynşa, mügedekterdı qoldauǧa arnalǧan jaŋa şaralar äzırlenude. Sondai-aq, jasy 50-den asqan adamdarǧa kömektesuge baǧyttalǧan «Bastama 50 plius» keşendı jospary bekıtıldı, – dedı Memleket basşysy.

Qazaqstan Prezidentı ata-anasyz qalǧan, balalar üiınde tärbielenıp jatqan büldırşınderge erekşe nazar audardy. Nūrsūltan Nazarbaev barlyq qazaqstandyqtarǧa bastamaşylyq tanytyp, sondai balalardy öz otbasylarynda tärbieleu üşın alu jönınde söz arnady.

Memleket basşysy memlekettıŋ maŋyzdy mındetı –  qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn odan ärı arttyru ekenıne toqtaldy.

– Joldauda men Ükımetke 2015 jylǧy 1 şıldeden bastap azamattyq qyzmetşılerge eŋbekaqy töleudıŋ jaŋa ülgısın engızudı tapsyrdym. Ol densaulyq saqtau, bılım beru, äleumettık qorǧau salalary qyzmetkerlerınıŋ jalaqysynyŋ ūlǧaityluyn qamtamasyz etuge tiıs. Eger azamattyq qyzmetşılerdıŋ jalaqysynyŋ jalpy ösımın jinaqtai kelsek, ol qyzmet salasynyŋ erekşelıgıne säikes 36-dan 52 paiyzǧa deiıngı mölşerdı qūraidy. Al azamattarymyzdy baspanamen qamtamasyz etu jönınde aitsaq, tek byltyrdyŋ özınde 6,8 million şarşy metr paidalanuǧa berıldı, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.

Bılım beru salasynda, Memleket basşysy aitqandai, mektepke deiıngı balalar mekemelerınıŋ qūrylysy jalǧasuda, üş auysymmen oqytudy toqtatu şaralary jasalyp jatyr. 2013 jyly 124 mektep salyndy, biyl taǧy 45 myŋ orynǧa arnalǧan 73 mekteptı paidalanuǧa beru josparlanyp otyr.

Sondai-aq, Nūrsūltan Nazarbaev densaulyq saqtau jüiesı nyǧaiyp kele jatqanyn, al elde ömır süru ūzaqtyǧy 72 jasqa deiın ūlǧaiǧanyn aitty.

– Qazaqstanda jürek, bauyr, büirek, öt, süiek kemıgın almastyru sekıldı bıregei otalar tegın jasalady. Būryn mūndai otalardy qazaqstandyqtar tek şetelde jäne qyruar aqşaǧa ǧana jasata alatyn. 2013 jyldyŋ özınde ǧana 168 densaulyq saqtau nysany salyndy, biyl taǧy sonşa nysan aşylady, – dedı Memleket basşysy.

Qazaqstan Prezidentı öz qyzmetınıŋ negızgı mındetı ärbır qazaqstandyqtyŋ ömırın baquatty etuge, elde beibıtşılık pen tözımdılıktı saqtau ekendıgıne taǧy bır ret nazar audartyp, Qazaqstannyŋ barlyq er-azamattaryn äielderdı qūrmetteuge jäne baǧalauǧa, olardyŋ berık tıregı boluǧa şaqyrdy.

Kezdesudıŋ soŋynda Qazaqstan Prezidentı köp balaly ana N.Mūsaevaǧa «Altyn alqa» belgısın tapsyrdy.