«Keŋse tılı qazaqşa bolmai, ıs oŋbaidy…» S.Seifullin
Tıl bailyǧy, tıl tazalyǧy – ūlt qasietınıŋ, salt-sanasynyŋ negızgı önegesı, naǧyz belgısı.
Tıldı örkendetu – barşanyŋ ısı. Tıl – tek qarym-qatynas qūraly emes, ūltymyzdyŋ biık tūǧyry. Būl rette bızdıŋ memleketımızdıŋ tılge degen janaşyrlyǧy basym. Qoǧamda qazaq tılınıŋ memlekettık därejesın nyǧaitu el saiasatynyŋ basty basymdyǧy bolyp qala beredı. Qoǧamda, memlekettık qoldau mümkındıgı joǧary salalarda qazaq tılınıŋ qoldanys aiasy edäuır keŋeiıp kele jatyr dep aituǧa tolyq negız bar. Qazırgı qoǧamymyzda jastardyŋ belsendılıgı joǧary. Jastarǧa basa nazar audaru arqyly tıl saiasatyn jürgızu mol jemısın beredı.
Mūhtar Äuezov: «Būl däuırde öz tılın, ädebietın bılmegen, qadırlemegen adam tolyq mändı intelligent emes deuge bolady. Sebebı onyŋ qandai mamandyq bılımı bolsa da, ruhani oi tärbiesınde syŋarjaq azamat bolady» degen.
Elımız täuelsızdık alǧaly berı töl tılımız memlekettık märtebege ie bolyp, qoldanys örısı keŋeidı. Qazırgı taŋda öner, ädebiet, mädeniet, baspasöz, radio, teledidarymyz «qazaqşa sairap tūr» desek bolady.
Būl – bızdıŋ memlekettık tılımızdıŋ märtebesınıŋ asqaqtaǧany. Būl – osy uaqytqa deiın barlyq mümkın bolar oŋdy-soldy jaǧdaidy jete baǧamdai otyryp jürgızılgen memlekettık tıl saiasatynyŋ nätijesı.
Ana tılı – halyq bolyp jasalǧannan berı jan düniesınıŋ ainasy, ösıp-önıp, türlene beretın, mäŋgı qūlamaityn bäiteregı.
«Ana tılı – jürektıŋ tereŋ syrlaryn, basynan keşken däuırlerın, qysqasy, jannyŋ barlyq tolqyndaryn ūrpaqtan-ūrpaqqa jetkızıp, saqtap otyratyn qazyna…» degen Jüsıpbek Aimauytov atamyz.
«Ana tılı degenımız – sol tıldı jasaǧan, jasap kele jatqan halyqtyŋ baiaǧysyn da, bügıngısın de, bolaşaǧyn da tanytatyn, sol halyqtyŋ mäŋgılıgınıŋ mäŋgılık mäselesı. Ana tılın tek ögei ūldary ǧana mensınbeidı, ögei ūldary ǧana aiaqqa basady» dep Ǧ.Müsırepov aitqandai, eldıŋ bolaşaǧyn, tıldıŋ bolaşaǧyn saqtau – barşanyŋ mındetı.
Qazırgı jahandanu kezeŋınde elımızdıŋ aqparattyq keŋıstıgın älemdık standarttarǧa sai keŋeite otyryp, memlekettık tıldı ūlttyq qauıpsızdıktıŋ maŋyzdy bır nysany retınde jetıldırudı jäne qorǧaudy qamtamasyz etkenımız abzal.
Qazaqstandaǧy tıl saiasatynyŋ köpūltty memleketımızdıŋ tūraqty damuyna ızgılıktı qyzmet etıp otyrǧandyǧy quantady. Sonymen bırge är ūlt ökılderınıŋ qazaq tılın bıluge talpynuy –
quantatyn jaǧdai.
«Älem ädebietındegı äigılı jüz kıtapty emın-erkın bar boiauymen tögıltıp tüsıretın tıl – quatty tıl, qazaq tılı – sondai tıl» degen Nūrsūltan Nazarbaev.
S.RAMAZANOVA,
Qazaqstan Respublikasynyŋ
Sybailas jemqorlyqqaqarsy
ıs-qimyl agenttıgınıŋ Nūr-Sūltan qalasy
boiynşa departamentı qyzmetkerı
