Arqada küz… Aqmolada aqşam tuǧan kez… Keşqūrymǧy qarbalas… Selinograd oblystyq «Kommunizm nūry» (qazırgı «Arqa ajary») gazetınıŋ redaksiiasynda bır top jurnalister otyrǧan edık. Bız otyrǧan kabinetke gazet kurerı Mūrat kırıp keldı. Qoinynda bır buma gazet. Jüzınde – quanyş.
«Jıgıtter, «Aqmola aqiqaty» degen gazet şyqty. Mıne, körıŋder, oqyŋdar…» dep bärımızge ülestırıp berdı. Siiasy älı keppegen, boiau iısı būrqyrap tūrǧan ekı-aq paraq, aq-qara tüstı şap-şaǧyn gazettı bärımızdıŋ qolymyzǧy ūstatty.
Bırınşı betınde «Armysyŋ oqyrman!» degen maqala basylǧan. Redaksiia alqasy atynan jazylǧan.
«Qūrmettı oqyrman qauym! Qazaq baspasözınde, Aqmola öŋırınde taǧy bır qazaqşa gazet jaryqqa şyqty. Būl oblys ortalyǧy Selinograd qalasynyŋ resmi organy bolmaq. Elımızdegı, sonymen qatar oblys ortalyǧyndaǧy jaŋalyqtardy, äleumettık-ekonomikalyq jaǧdaidy, qoǧamda oryn alatyn özektı mäselelerdı jazyp tūratyn bolamyz. Būl ıske Sızder de, qūrmettı oqyrman qauym belsendılıkpen qatyssaŋyzdar nūr üstıne nūr bolar edı…» degen tıleuqor tılektı saliqaly söz aitylypty.
İä, būl 1990 jyldyŋ 13 qazany – sol kezdegı Selinograd qalasynyŋ tūŋǧyş resmi baspasöz organy – «Aqmola aqiqaty» gazetı oqyrmanǧa jol tartqan kün edı.
Qazaqtyŋ aqiyq aqyny, memleket jäne qoǧam qairatkerı Säken Seifullin negızın qalaǧan, endı ekı jyldan keiın jüz jyldyǧyn ataityn «Arqa ajary» (bırınşı nömırı 1917 jyly şılde aiynda Aqmola qalasynda basylyp şyqqan «Tırşılık» gazetı) gazetınen keiın resmi baspasöz ünı retınde jaryq körgen «Aqmola aqiqaty» gazetı qalalyq, sonymen qatar öŋırlık tūrǧyndar üşın şyn mänınde aqjoltai quanyş bolǧany aqiqat. Jaŋa basylymnyŋ tızgının ūstaǧan jurnalister üşın de būl gazettı şyǧaru öte märtebelı ärı jauapty ıs bolǧany aitpasa da tüsınıktı bolatyn. Osy oraida aldymen sol kezdegı qala basşylyǧy tarapynan jasalǧan igı bastamanyŋ qalai jüzege asqany jönınde aitqanymdy jön kördım. 1990 jyldan bastap būrynǧy Keŋes Odaǧyna bırıkken 15 sosialistık respublikada jetpıs jylǧa juyq jürgızılgen memlekettık jüienıŋ bırtındep qabyrǧasy sögıle bastaǧany belgılı. Däl osy kezeŋde qandai qiyn jaǧdai tuyndaitynyna qaramastan halyq arasynda jaŋa ömırge, eldık ärı ūlttyq damudyŋ jasampaz bolaşaǧyna ūmtylys baiqalyp, jūrtşylyq sanasyna täuelsızdık ūǧymy synalap kırıp jatqan kez edı. Osyndai halyq ruhy serpılıp, jaŋa zamannyŋ lebı esken tūsta qazaq dalasynyŋ kındıgınde jaiǧasqan qalada da aitarlyqtai qareketter jürgızıle bastaǧan. Kemel keleşekke közdelgen sondai qozǧalystyŋ bırı qalada bilıktıŋ resmi organy retınde qazaq gazetın aşu bolatyn. Būl maqsattyŋ oryndaluyna qala basşysy – Qazaqstan Kommunistık partiiasy Selinograd qalalyq komitetınıŋ bırınşı hatşysy Amanjol Bölekbaev airyqşa män bergenın atap aitqanymyz abzal. Osy rette qala basşysy aldymen gazetke täjıribelı ärı jaŋa zamannyŋ talabyna qarai qareket jasai alatyn qabılettı jurnalister qajet ekenın, sonymen qatar redaksiianyŋ materialdyq-tehnikalyq tūrǧydan qamtamasyz etıluın nazarda ūstady. Gazetke qatysty barlyq ūiymdastyru şaralaryna jauapty etıp özınıŋ orynbasary Marat Jaqypovty sailady. Ärine, bırınşı kezekte jas basylymǧa jaqsy jetekşı qajettılıgı qaraldy. Būl rette qala basşylyǧy oblystyq gazettıŋ basşylarymen, sondai-aq, jergılıktı aqyn-jazuşylarmen aqyldasyp-keŋesıp, jaŋa gazetke ärı bılımdı, ärı jıgerlı redaktor ızdestırıldı. Taŋdau da, ırıkteu de ūzaqqa sozylmady. Köpşılık qalauymen Selinograd oblystyq televideniesınıŋ jas tılşısı Kenje Jūmaǧūlov qalalyq gazetke redaktor boluǧa laiyq degen ūiǧarym şyǧaryldy. Būl ūsynysty qala basşysy Amanjol Bölekbaev ta qyzu qoldady. Olai bolatyny däl osy kezeŋde jas jurnalist K.Jūmaǧūlov kün saiyn kögıldır ekrannan türlı aqparattar berıp, körermennıŋ kökeiındegını qozǧaityn özektı habarlardy bırınen soŋ bırın nöpırletıp berıp jüretın.
Jas jurnalist qūryltaişy, iaǧni Qazaqstan Kommunistık partiiasy halyq deputattary Selinograd qalalyq keŋesı men qalalyq komitetı basşylyǧy tarapynan gazettı şyǧaruǧa bailanysty qoiylǧan barlyq talaptardy oryndau jönındegı äŋgımelesu barysynda özınıŋ ūstanymy men tılekterın de ortaǧa saldy. Ekıjaqty äŋgıme jan-jaqty jarasymdy ötkenımen, gazet atauyn taŋdauǧa bailanysty pıkırtalas tuyndaidy. Qūryltaişylar ärtürlı ataulardy atasa, bolaşaq redaktor «Aqmola aqiqaty» degen ataudy ūsynady. «Būl qalai, qala Selinograd, al gazettıŋ atauy Aqmolamen bailanysty bolmaq? Basqa qalalarǧa qaraiyq, «Vecherniaia Moskva», «Vecherniaia Alma-Ata», «Toşkent okşomi», «Vecherniaia Kiev»… taǧy-taǧy solai jalǧasa beredı degen pıkırler aitylady. Osyndai pıkırtalas qyzǧan şaqta K.Jūmaǧūlov «Erte me, keş pe qalanyŋ tarihi atauy qaitarylady. Būl jer erteden Aqmola atanyp kelgen, baiqasaŋyzdar, KSRO-nyŋ bırqatar qalalaryna baiyrǧy ataulary qaita berılıp jatyr. Qajet deseŋızder, tızıp bereiın. Sondyqtan, jaŋa gazetke Aqmola atauyn bersek öte oryndy bolady dep esepteimın. Eger būl oiymdy būrys deseŋızder, onda men öz jūmysymda jüre bereiın. Eşkımge renjımeimın» dep köŋıldegı bar oiyn, jürekjardy pıkırın aşyq aitady. «Gorkomda» ötken bırınşı jinalys osylai aiaqtalyp, tüptep kelgende, eşteŋe tübegeilı şeşılmei tarqasady. Kelesı künı äŋgıme äuenı tıpten basqaşa örbidı. Qala basşysy jas redaktordyŋ pıkırın de, batyldyǧyn da qoldap gazettı «Aqmola aqiqaty» dep atauǧa ökım beredı. Osylaişa 1990 jyldyŋ 13 qazan künı «Aqmola aqiqaty» gazetı oqyrmanǧa jol tartady.
Qala basşylyǧy ǧimaratynyŋ (qazırgı Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq qazaq drama teatry) bırınşı qabatyndaǧy ekı bölmege «Astana aqşamy» jäne «Gorodskie novosti» gazetterınıŋ redaksiiasy qatar ornalasady. «Astana aqşamy» gazetınıŋ redaktory Kenje Jūmaǧūlov bırınşı nömırdı daiyndau barysynda köptegen gazet-jurnaldardy aqtaryp, qalaida jaŋa gazettıŋ tūsaukeser sanyn baiandy etıp şyǧaruǧa küş salady. Qarauynda ekı-aq jurnalist. Bırı aqynjandy gazetşı Edıl Demeuqūlov bolsa, ekınşısı jas jurnalist – Jūmagül Sätmūhambetova. «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ tūŋǧyş sanyn osy üşeuı daiyndap, jaryqqa şyǧardy. Bır aptadan keiın redaksiia qūramyna äuesqoi fototılşı Orynbai Balmūratov qosylady. Jaŋa gazettıŋ şyǧuy Aqmola jūrtşylyǧy üşın şynymen de quanyşty oqiǧa bolyp tabyldy. 1990 jyldardyŋ soŋynda elımızde egemendık eles emes, köp keşıkpei şyndyqqa ainalatyn aqiqat ekenı aiqyndala bastaǧan kezeŋ bolǧany anyq. Būrynǧy Keŋes odaǧyna qaraǧan elderde ūlttyq salt-dästürler ūlyqtalyp, mektepter men balabaqşalar aşylyp, oqu oryndarynda jergılıktı tılde bılım beru ürdısterı üdelep jürgızıle bastaǧan. Aqmola qalasynda da jaŋa zamanǧa qarai būrylǧan ıs-şaralar qolǧa alyndy. Atap aitqanda, qazaq mektepterı men balabaqşalaryn aşu, qazaq teatryn ūiymdastyru sekıldı jūmystarǧa qalanyŋ belsendı azamattary men jastary jūmyla kırıstı. Qoǧamdyq ūiymdar qūrylyp, onyŋ müşelerı el ortasynda bolyp, balalardy qazaq mektepterı men balabaqşalaryna beru jönınde ügıt-nasihat jūmystaryn jürgızdı. Osyndai ūlttyq müddenıŋ qamyn oilaǧan igı jūmystardyŋ ortasynda, ärine, aldymen jurnalisterdıŋ jürgenı aiqyn. Al aqparat aidynyna endı tüsken «Aqmola aqiqaty» gazetı bolsa osyndai el degende emırenıp, jūrt degende jügınıp jūmys jürgızetın tūsta ūiymdastyruşylyq şaralardyŋ ortalyǧyna ainalǧandai edı. Qaladaǧy önerpaz student jastar üşın qalalyq gazettıŋ redaksiiasy qūtty bır şyǧarmaşylyq klub sekıldı bolatyn.
Alǧaşqyda aptasyna bır ret şyǧyp tūrǧan gazettıŋ oqyrmandary bırden qalyptasa bastady. Būl rette redaksiia avtorlardyŋ maqalasyn basyp şyǧaruǧa yqylas tanyta bıldı. Ūly Otan soǧysynyŋ maidangerı, zeinetker ūstaz Seiılbek Usin, eŋbek ardagerı Mūstaqym Bökeev, ölketanuşy Klara Ämırqyzy, eŋbek ardagerı, ūlaǧatty ūstaz Baqtybai Myrzabekūly, oblystyq tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau qoǧamynyŋ töraǧasy Qabyken Zakariianov, belgılı qūqyqtanuşy Qairat Kenjebolatov, «Selinogradselmaş» zauytynyŋ seh brigadirı Aitpai Mükeev, aqyn-ūstaz Nesıbeldı İmanova, «Tıl jäne mädeniet» qoǧamynyŋ jetekşısı Änuarbek Eraly, «Azat» partiiasynyŋ Aqmola oblystyq bölımşesınıŋ jetekşısı Jolaman Ahmetov, şoiyn qūiu zauytynyŋ jūmysşy Mūhamedqali Maqubasov syndy azamattar jaŋa gazettıŋ tūraqty avtorlary boldy. Qaladaǧy joǧary oqu oryndarynyŋ oqytuşylary Jankeldı Şymşyqov, Eltai Şahanov, Qanat Qaliev, Timur Altaev, jıgerlı jastar Ūlasbek Sädıbekov, Serık Nūrsaǧatov, Säken Nūryşev, Toǧaibek Rysbekūly jäne basqa da köptegen jıgıtter ūlttyq salt-dästürlerımızdı, ana tılımızdı nasihattau jäne jandandyru qozǧalysyna belsene qatysatyn. Osy oraida türlı taqyrypta qalam tartqan avtorlarǧa jäne belsendı jastarǧa gazet ūjymy asa qūrmetpen qaraityn. Sondyqtan bolar, gazettıŋ alǧaşqy jazylu nauqanynda oqyrmandar tarapynan belsendılık körındı. 1990 jyldyŋ 12 jeltoqsan küngı sanynda redaksiia alqasy «Oqyrman nazaryna!» taqyrybymen qala tūrǧyndaryna arnaǧan ündeu jariialady:
«Qūrmettı oqyrman «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ redaksiiasy sızderge Qazaq SSR Ministrler kabinetınıŋ Baspasöz jönındegı memlekettık komitetı gazetımızge merzımdık basylym retınde tırkeu kuälıgın bergendıgın quanyşpen habarlaidy. Qala ömırınıŋ barlyq tynys-tırşılıgın jazudy özınıŋ negızgı baǧyty etıp ūstaǧan basylymnyŋ alǧaşqy jetı şyǧarylymy qoldaryŋyzǧa tiıp oqydyŋyzdar.
Bolaşaqta da bız oblysymyzdyŋ saiasi-äleumettık jäne ekonomikalyq ortalyǧy bolyp tabylatyn qala jaŋalyqtary men problemalaryn oqyrman ortasyna şyǧaryp, jan-jaqty habardar etudı maqsat tūtudamyz.
Gazetımız qalyŋ oqyrman qauymǧa arnalǧandyqtan, onyŋ betınde türlı salalarda eŋbek etıp jürgen adamdardyŋ da oi-pıkırlerı keŋınen jariialanady. Sonymen qatar, özderımız ülken senım artyp deputat etıp sailaǧan halyq qalaulylary men qalalyq Sovettıŋ jürgızıp otyrǧan jūmystary men jıberıp otyrǧan kemşılıkterın de tolyq baqylap otyruǧa gazet mümkınşılık jasaidy.
Qoryta aitarymyz, jaŋa şyǧyp, alǧaşqy qadamyn endı ǧana basqan gazetımızdıŋ süienerı de, senerı de özderıŋız, qūrmettı qala tūrǧyndary! Sondyqtan gazettı jazdyryp aluǧa asyǧyŋyzdar!
«Aqmola aqiqaty» gazetıne qalamyzdaǧy barlyq bailanys bölımşelerınde jazyluǧa bolady. Jyldyq baǧasy – 8 som».
Osylaişa gazet oqyrman arasyndaǧy bailanys nyǧaia berdı. Uaqyt öte bere qalalyq gazet tek qana düŋgerşekterden satylyp qoimai, jaŋa jyldan bastap üi-üilerge, käsıporyn-mekemelerge de tarala bastady.
Jas gazettıŋ, jaŋa gazettıŋ kün sanap oqyrman arasyndaǧy bedelı arta tüsıp, jurnalister tarapynan da qyzyǧuşylyq baiqala bastady. Oblystyq gazettıŋ täjıribelı qalamgerlerı de qalalyq gazetke maqala jazyp, bır jaǧynan qoldau bıldırıp otyrdy. Gazet redaktory jas gazetke qajet-aq bolyp tūrǧan jas jurnalisterge nazar audara jürıp, bırneşe jıgıtterdı jūmysqa tartty. KazGU tülekterı Beibıt Ospanov pen Tūrsynbek Äbduov eŋbek jolyn osy gazette bastasa, Selinograd memlekettık pedagogika institutynyŋ filologiia fakultetın bıtırgen Quat Maqaşev ta qalalyq gazettıŋ körnektı tılşısı ainaldy. Sonymen qatar är salada jürse de jazuǧa qabılettı bolǧan Nūrbolat Beketaev, Qatimolla Ahmetjanov, Nūrbek Jaqanov, Qanat Maqyşev, Bazarbek Tükıbai syndy azamattar da «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ alǧaşqy jyldarynda ölşeusız eŋbek sıŋırgenın atap aitamyz. Al gazettıŋ tehnikalyq tūrǧydan jasaqtaluyna jauapty hatşynyŋ mındetın atqarǧan Erbolat Tıleubergenov, korrektorlar Aisūlu Qasymova men Tūrsyn Esılbaeva, maşinistka Küläş Säduova, esepşı Külmira Joltabarova aitarlyqtai üles qosty. Al Käkıbai Jüsıpov pen Tabyl Qūliiasov syndy jurnalistika ardagerlerı qalalyq gazettıŋ sapaly ärı mazmūndy şyǧuyna özındık kömekterın körsete bıldı. Maidanger-jazuşy Äsken Näbiev pen Qamilaş Qabyşūly, körnektı aqyn Nūrǧoja Orazov, «Arqa ajary» gazetınıŋ bas redaktory Jomart Äbdıhalyq pen belgılı jurnalister Jylqybai Jaǧyparūly, Eskermes İmanbaev, Smaǧūl Rahymbekov, Amantai Esılbaev, Mūratbek Toqtaǧazin, Eskendır Ertai, oblystyq äkımşılıktıŋ jauapty qyzmetkerı Janat Tügelbaev, universitet oqytuşysy Säruar Qamaeva, bılım beru ısınıŋ üzdıgı Ospan Süleimenov, oqytuşy-bapker Aisūltan Jaqypbekov syndy qalamyzdyŋ belsendı azamattary özderınıŋ qyzmetterımen sanaspai jas basylymnyŋ qanattanyp ketuıne yqylas tanytyp, oqyrmanǧa oi salar şyǧarmalaryn gazetke ūsynyp jürdı.
Jyl ötken saiyn sany da, sapasy da arta tüsken qalalyq gazetke artylatyn jüktıŋ de salmaǧy auyrlai berdı. Gazet qalada, sonymen qatar respublikada bolyp jatqan qoǧamdyq-saiasi oqiǧalardyŋ bärınen oqyrmandy qūlaǧdar etuge jūmyla jūmys jürgızdı. 1991 jyly Keŋes Odaǧyna qaraǧan respublikalar bırınen soŋ bırı egemendıgın jariialai bastady. Mūndai tarihi sättı bızdıŋ halyq ta asyǧa kütkenı mälım. Mıne, sol alty alaştyŋ jūrty ǧasyrlar boiy aŋsaǧan azattyq taŋy atqanda halqyna, qalyŋ oqyrmanyna alǧaşqylardyŋ bırı bolyp süiınşılep habar taratqan da osy «Aqmola aqiqaty» bolǧan edı. «Aq tüienıŋ qarny jarylǧan» osyndai myŋ jylda bır bolatyn tarihi kün turaly jazu da, sondai aqjoltai aqparatty taratu qalamgerdıŋ de, baspasözdıŋ de baqyty desek bolatyn şyǧar. Olai bolsa, «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ de täuelsızdık şejıresıne öz qoltaŋbasyn qaldyrǧany sözsız.
Gazet jylnamasyna qarasaq, jas gazettıŋ taǧy bır tarihi oqiǧaǧa aitarlyqtai belsendı qatysuy – qalaǧa Aqmola atauyn qaitaruǧa bailanysty jürgızgen qareketı boldy. Atap aitqanda, 1990 jyldan bastap aituly taqyrypta gazet tılşılerınıŋ, qoǧamdyq tılşıler, iaǧni ştattan tys avtorlar, qarapaiym oqyrmandardyŋ maqalalary tūraqty jariialana bastady. Gazettıŋ bastamasynan ūşqyn alǧan ürdıs bükıl respublika jūrtşylyǧyna oi salyp, būqaralyq küreske ūlasty. Osylaişa, halyqtyq taqyrypqa ainalǧan Aqmola atauyn qaitaru mäselesı 1992 jyly şılde aiynda tübegeilı şeşımın tapty. Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ jarlyǧymen Selinograd qalasynyŋ atauy qaitadan Aqmola bolyp ataldy. Bırneşe jyl qatarynan kün tärtıbınen tüspegen halyq qalauy osylaişa Prezident pärmenımen jüzege asyryldy. «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ ūjymy būl künı qos quanyşqa qatar keneldı dese de bolady. Bırınşıden, qalanyŋ tarihi atauy qaitarylsa, ekınşıden aldyn ala atalǧan gazet atauynyŋ aqtalǧany boldy.
Qalanyŋ toqsan türlı tırşılıgın oqyrmanǧa jetkızıp, jyl sanap täjıribesı tolysa tüsken «Aqmola aqiqaty» gazetınıŋ el şejıresındegı taǧy bır aituly oqiǧanyŋ bel ortasynda bolǧany jäne osy ǧalamat jobanyŋ tūraqty aqparattandyruşysy atanǧanyn älı künge deiın maqtanyşpen aitamyz. Ol Qazaqstan Respublikasy Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ el astanasyn Aqmola qalasyna köşıru turaly ideiasynyŋ jüzege asyryluy boldy. Būl, bıle bılsek, el elde, jer jerde toqyraudyŋ saldary älı tolyq tarqalmaǧan, ekonomikalyq tyǧyryqtan şyǧudyŋ jolyn ızdegen kezeŋde Elbasymyzdyŋ saiasi köregendıkpen ärı batyldyqpen qabyldaǧan şeşımı boldy. 1994 jyly 6 şılde künı Nūrsūltan Nazarbaev Qazaqstan Respublikasynyŋ Joǧarǧy Keŋesınde tūŋǧyş ret özınıŋ maqsatyn, iaǧni respublika astanasyn Aqmola qalasyna köşıru jönındegı ūsynysyn halyq deputattary aldyna şyǧardy. Memleket basşysynyŋ būl ūsynysy köpşılık dauyspen qabyldanǧanymen, qarsylyq tanytqandar da bolǧany jasyryn emes. Alaida, eldıŋ äleumettık-ekonomikalyq damuyna serpılıs beru, täuelsızdık tūǧyryn nyǧaitu maqsatynda qabyldanǧan Prezidenttıŋ būl strategiialyq şeşımınıŋ dūrystyǧyna köp ūzamai-aq köpşılıktıŋ közı jete berdı. 1997 jyldyŋ 20 qazan künı QR Prezidentınıŋ «Aqmola qalasyn Qazaqstan Respublikasynyŋ astanasy dep jariialau turaly» Jarlyǧy şyqty. Arada ekı apta ötkende Qazaqstannyŋ memlekettık rämızderı Memlekettık tu, Eltaŋbasy jäne Prezident ştandarty Aqmolaǧa jetkızıldı. Qala ortalyǧyndaǧy Prezident ordasy – būryn oblys äkımşılıgı otyrǧan Keŋester üiı aldyndaǧy alaŋda osy oqiǧaǧa arnalyp ötken saltanattan gazetımızdıŋ bırınşı betıne reportaj bergen edım.
«Aqmolada el tuy jelbıredı!
1997 jyldyŋ 8 qaraşasy künı el astanasy märtebesın alǧan Aqmolaǧa Qazaqstan Respublikasynyŋ memlekettık rämızder etalondary men Prezident bairaǧy saltanatty jaǧdaida jetkızıldı.
Osy künı taŋerteŋ Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev Almatyda Parlament deputattarynyŋ, Ükımet müşelerınıŋ, qoǧam jäne mädeniet qairatkerlerı men arnaiy şaqyrylǧan qonaqtardyŋ aldynda söz söilep, elımızdıŋ memlekettık rämızder etalondary men Prezident bairaǧyn jaŋa astanaǧa attandyruǧa būiryq berdı. Tüsten keiın Elbasy jaiǧasqan aqşaŋqai «Boing» ūşaǧy qasettı Aqmola topyraǧyna taban tıredı. Ūşaq baspaldaǧynan tüsıp kele jatqan märtebelı Nūrsūltan Äbışūlymen onyŋ zaiyby Saroa Alpysqyzyn aqmolalyqtar qoşemetpen qarsy aldy. Aqmola oblysynyŋ äkımı Jänıbek Kärıbjanov, Premer-ministr Nūrlan Balǧynbaev, Memlekettık hatşy Äbış Kekılbaev, Senat töraǧasy Ömırbek Baigeldi, Mäjılıs töraǧasy Marat Ospanov, jaŋa astana Aqmola qalasynyŋ äkımı Amanjol Bölekbaev jäne basqa da resmi adamdar qarsy aldy.
Dästürge sai nan, tūz ūsynylǧannan keiın jergılıktı aitysker aqyn Sailau Baibolsynov Elbasyna jyr-şaşu arnady. Osydan keiın halqymyzdyŋ saltyna orai Prezidenttı aq kiızden ötkızu saltanaty jasaldy.
Prezidenttıŋ arnaiy tapsyrmasy boiynşa jaŋa astanaǧa jetkızılgen memleketık rämızder etalondary men Prezident bairaǧyn tabys etuge arnalǧan saltanatty räsım 15.00-de bastalyp ta kettı. Ony oblys äkımı J.Kärıbjanov kırıspe sözben aşty. Osydan keiın Respublikalyq ūlannyŋ bas qolbasşysy Sät Toqpaqbaev Almatydan jetkızılgen memlekettık rämızder etalondaryn Prezidentke tabys ettı. Osy sätte zeŋbırek dauysynyŋ quatty dümpuı dırmen bergendei memleketımızdıŋ kök tuy Prezident ordasynyŋ üstınde jelbırei köterıldı. Jelbırep köterılgen kök bairaqqa qarap qalǧan jūrttyŋ bet-älpetınen tereŋ tolǧanys, şabytty quanyş reŋı aitpai-aq körınıp tūrdy.
Saltanatty räsımde söilegen Nūrsūltan Nazarbaev: – Astana märtebesıne ie bolǧan qasiettı Aqmolanyŋ jūldyzdy saǧaty soqty, – dep bastady öz sözın. – Būlai deuımnıŋ özındık syry bar, – dedı Elbasy – Aqmola öz tarihynda maŋyzy orasan zor talai qoǧamdyq-saiasi oqiǧalardyŋ kuäsı bolǧan qala. Qazaqtyŋ qasiettı mekenı bolǧan Saryarqa tösındegı būl qala daŋqty tyŋ igeru kezındegı talai jūrttyŋ ökılderın jatsynbai bauyryna basqan, qūtty mekenıne ainalǧan qasterlı qala. Endıgı jerde ol täuelsızdıktı nyǧaitudyŋ, memlekettıktı ornyqtyrudyŋ, äleumettık-ekonomikalyq jäne saiasi jaŋǧyrulardyŋ kındıgıne ainalmaq. Jäne onyŋ bızdıŋ mūratymyzdy oidaǧydai ıske asyruǧa järdemdeserıne közımız äbden jetedı. Endeşe, tyŋ igeru kezındegıden bır kem tüspeitındei ıs jasap, öajyr-jıger, yqylas pen yntymaq tanytuymyz kerek. Bügınnen bastap Astana tūrǧynyna ainalǧan aqmolalyqtardyŋosyndai biık tūrǧydan körınetınıne senemız.
Elbasy söilep bolǧan soŋ söz alǧan aqmolalyqtar astananyŋ Aqmolaǧa köşırıluıne öz rizaşylyqtaryn bıldırıp, būl el ömırındegı asa maŋyzdy da tarihi oqiǧa ekendıgın aitty. Jasy 90-nan asqan qadırmendı qart Mūqat Meiırmanūly bastaǧan bır top astanalyq aqsaqaldar jaŋa astananyŋ kemeldı keleşegıne aq jol tılep, batalaryn baǧyştady. Prezidenttıŋ iyǧyna şapan jauyp, jaŋa astananyŋ qasiettı kıltın tabystady.
Memlekettık joǧary deŋgeide ötkızılgen äskeri paradty körgen jūrtşylyqtyŋ el qorǧany – jauyngerlerdıŋ saltanatty şeruıne riza bolǧanyn aŋǧardyq. Osy saltanatqa arnap ūiymdastyrylǧan teatrlandyrylǧan qoiylymnyŋ maŋyzdy da qyzyqty ötuı, astanalyq deŋgeige sai ötkenı köŋılge quanyş ūialatty.
Mıne, ardaqty aǧaiyndar, keşegı söz, ūsynys bügınde ıske asty. Qasiettı Aqmola qazaq halqynyŋ bas qalasyna ainaldy. Qūtty bolsyn märtebeŋ äz Aqmola! Egemendı elımızdıŋ bolaşaǧy baiandy bolǧai! El dep soqqan jürektıŋ tılegı, halyqtyŋ qalauy da osyǧan saiady».
Al 10 jeltoqsan künı Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı bastaǧan memleket basşylyǧy Aqmola qalasyna resmi qonys audaryp, Nūrsūltan Nazarbaev jūrtşylyq aldynda Aqmola qalasyn Qazaqstannyŋ jaŋa astanasy dep saltanatty jaǧdaida jariialady. Osy künı Ädılbek Jaqsybekov jaŋa astananyŋ äkımı bolyp taǧaiyndaldy.
Öz basym osy bır el tarihyndaǧy airyqşa oqiǧalarǧa qatysyp, tuǧan qalamyzdyŋ el astanasy bolyp jariialanǧan sätı turaly aqjoltai maqala jazǧanymdy erekşe maqtan etemın.
Ärine, nebary ekı jüz myŋǧa juyq tūrǧyny bar būrynǧy oblys ortalyǧynan memlekettıŋ bas qalasyn tūrǧyzu oŋaiǧa tüspeitını kımge bolsa da tüsınıktı edı. Degenmen Elbasynyŋ maqsatkerlıgı men jıgerı Esıldıŋ sol jaǧalauynan jaŋa qalanyŋ qūrylysyn bastauǧa serpın berdı. Aqmola arnaiy ekonomikalyq aimaǧy qūrylyp, ıske kırıstı. Qala basşysy Ädılbek Jaqsybekovtyŋ ökımımen Qazaqstan Respublikasynyŋ joǧarǧy jäne ortalyq memlekettık organdardy Aqmolaǧa köşıru jönındegı komissiianyŋ töraǧasy mındetın atqarǧan Farid Galimov qala äkımınıŋ-Aqmola arnaiy ekonomikalyq aimaǧy Äkımşılık keŋesı töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary, Asqar Mamin qala äkımınıŋ orynbasary-Aqmola arnaiy ekonomikalyq aimaǧy Äkımşılık keŋesı töraǧasynyŋ orynbasary bolyp taǧaiyndaldy. Astana qūrylysynyŋ bas josparyn äzırleuge älemge äigılı japon arhitektory Kiso Kurokava şaqyryldy. Ataqty säuletşı basqa da tanymal säuletşılermen bırlesıp, Elbasynyŋ baǧyttauymen jaŋa qalanyŋ kelbetın jasady. Söitıp san oilanyp, myŋ tolǧanyp jasalǧan jospar negızınde jas elordamyzdyŋ alǧaşqy qazyqtary qadalyp, jazyq dalanyŋ topyraǧy qoparylyp, ǧasyr qūrylysynyŋ qazany saqyrlap qainai bastady. Sol alyp qūrylystyŋ ärbır jaŋalyǧy men jaqsylyǧy jaiynda «Aqmola aqiqaty» gazetı de jüielı jazuǧa kırıstı. Astana märtebesıne qarai jaŋa aidarlar aşyldy. Gazet betınde astana qūrylysy turaly reportajdar, memleket qairatkerlerı men saiasatkerlerdıŋ analitikalyq materialdary, öner jäne sport jūldyzdarymen syr-sūhbattar, qala tūrǧyndary men meimandarynan saualdamalar tūraqty jariialana bastady.
1998 jyl elorda damuynyŋ tarihyna airyqşa better qosty. Astanalyq gazetke bas redaktor bolyp Jūmagül Sauhat taǧaiyndaldy. Oblystyq gazette edäuır qyzmet atqarǧan bılıktı jurnalistke gazet qūryltaişylary, iaǧni qala basşylyǧy tarapynan jaŋa maqsattar qoiyldy. Ärine, eŋ basty mındet astanalyq märtebege sai jūmys jürgızu,gazettı respublikalyq deŋgeige köteru bolyp tabyldy. Al sol kezdegı redaksiia basyndaǧy on adammen märtebelı mındettı oryndau mümkın emes edı. Degenmen redaksiia tızgının qolǧa alǧan künnen bastap J.Sauhat aldymen gazettıŋ mazmūny men körkemdık bezendırıluıne asa köŋıl böldı. Ol üşın aldymen qalamy jüirık jurnalister, baspasözdıŋ besaspap mamandaryn gazetke tartu qajet boldy. Däl osy jauapty tūsta Almatydan aqmyltyq jurnalist Janbolat Aupbaev astanalyq gazettıŋ şaqyruyn qūp alyp, jas elorda gazetınıŋ jaŋa sipatta damuyna airyqşa üles qosty. Elımızdıŋ är aimaǧynan aǧylyp kelıp jatqan jaŋa astanalyqtardyŋ qatarynda jurnalister qauymy da bolǧany aiqyn. Mıne, sol arman quǧan qalamgerlerdıŋ köpşılıgı bas qalanyŋ bas basylymyna qyzmetke kırısıp jatty. Jyldyŋ alǧaşqy jarty jylynda-aq redaksiiaǧa elımızdıŋ şyǧysynan da, batysynan da, oŋtüstıgınen de, soltüstıgınen de kelgen bas-aiaǧy on bes jurnalist gazet tılşısı kuälıgın aldy. Būl bırınen bırı ötken jüirık te, jürdek jurnalisterdıŋ arasynda redaksiia tabaldyryǧyn alǧaşqy bolyp taldyqorǧandyq Talǧat Batyrhan attady. Sodan keiın atyraulyq Temırhan Ramazanov, aqtöbelık Örıs Iаşükırqyzy, oraldyq Taŋatar Töleuǧaliev, jezqazǧandyq Aitqadyr Tıleuov, almatylyq Erǧazy Äsembekov, Monǧoliiadan kelgen Beken Qairatūly men Jandos Bädelūly, kökşetaulyq Janǧali Hasenov, jambyldyq Maqsat Janqūliev, qyzylordalyq Amangeldı Qiias, oŋtüstıkqazaqstandyq Erlıbai Qadyrbaev, aqmolalyq Gülbarşyn Mamyraiymova men Saǧat Oşaqbaev, taldyqorǧandyq Asqar Qūmarbai, almatylyq Ǧabit Abzalbek, torǧailyq Azamat Esenjolov syndy jurnalister qosyldy. Joǧary bılımdı, közı qaraqty korrektorlar Roza Tügelbaeva men Şynar Jaqypova da gazettıŋ qatesız şyǧuyna qaltqysyz qyzmet körsete bastady. Būl qūramdaǧy qyz-jıgıtter astanalyq gazettıŋ qalyŋ oqyrmannyŋ süiıp oqityn basylymyna ainaluyna airyqşa üles qosqanyn erekşe atap ötkım keledı. Bärı de bır bırımen jarysyp, qyzyqtyryp, qyzǧandyryp jazatyn jurnalister boldy. Jeltoqsan köşesındegı ekı qabatty ǧimaratta ornalasqan redaksiia üiıne Qazaqstan Respublikasynyŋ Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgı köşıp keldı. Özımız erkın siia almai otyrǧan jerge ministr Tatiana Korjova men jüzdegen adamnyŋ qalai siǧanyn qazır esıme tüsse qairan qalamyn. Bıraq būl Astanaǧa ūly köştıŋ bastalǧan şaǧy edı, sondyqtan bärıne tözetın, köşıp keluşılerge qolymyzdan kelgenşe kömek körsetetın kezımız edı.
«Aqmola aqiqaty» gazetı 1998 jyldyŋ 10 säuır künı oqyrman qolyna «Aqmola aqşamy» degen jaŋa ataumen tidı. Gazettıŋ jaŋa talaptarǧa sai jandanyp şyǧuyna Astana äkımınıŋ orynbasarlary, jas elordanyŋ qalyptasu kezeŋınde öte jauapty mındetterdı atqarǧan Nikolai Tihoniuk, Ahmetolla Şäkırov, Tölegen Mūhamedjanov, Nūrlan Nyǧmatulin, Qairat Nazarbaev, äkımnıŋ baspasöz hatşysy Sädıbek Tügeldıŋ qoldauy men janaşyrlyǧy şeksız boldy.
Alaştyŋ ardaqty tūlǧasy Ahmet Baitūrsynovtyŋ «Gazet halyqtyŋ közı, qūlaǧy Häm tılı» degen qanatty sözın eske alsaq, «Aqmola aqşamy» gazetıne osy bır kezeŋde elge tanymal körnektı jazuşylar men aqyndar, saiasatkerler men öner tarlandary jan-jaqty ruhani kömek körsetkenıne kuä boldyq. Äbış Kekılbaev, Oljas Süleimenov, Tūrsynbek Käkışev, Dükenbai Dosjanov, Fariza Oŋǧarsynova, Mūzafar Älımbaev, Myrzatai Joldasbekov, Mūhtar Şahanov, Nūrlan Orazalin, Qaldarbek Naimanbaev, Aqseleu Seidımbek, Aldan Smaiyl, Ualihan Qalijan, Säbit Dosanov, Arǧynbai Bekbosyn, Erbol Şaimerdenov, Seiıt Kenjeahmetūly, Qonysbai Äbıl, Serık Tūrǧynbekūly, Dihan Qamzabekūly, Tolymbek Äbdıraiym, Şärbanu Beisenova, Roza Baǧlanova, Bibıgül Tölegenova, Aiman Mūsaqojaeva syndy ädebiet jäne öner qairatkerlerı azat eldıŋ elordasynan alǧaşqy aqparattardy taratatyn astanalyq gazetke tıleuqor bolyp, ızgı niettı maqalalaryn berıp, ruhani demeu körsettı. Osyndai körnektı tūlǧalardyŋ şyǧarmalaryn oqyǧan oqyrmannan talai alǧys estıdık.
1998 jyldy 6 mamyr künı QR Prezidentınıŋ jarlyǧymen Aqmola qalasynyŋ atauy Astana bolyp özgertıldı. Astana qalasynda Almaty jäne Saryarqa audandary qūryldy. Osy şeşımge orai köp keşıkpei gazet atauy da «Astana aqşamy» bolyp ataldy.
Endıgı kezekte kün sanap säuletı men däuletı örkendep, Otanymyzdyŋ jüregı bolyp soǧa bastaǧan bas qalamyzdy älem aldynda tanystyru maqsatynda Astana qalasynyŋ halyqaralyq tūsaukeser räsımın ötkızu mäselesı kün tärtıbıne qoiyldy. Osy maqsatta qala basşysy Ädılbek Jaqsybekovtyŋ «Astananyŋ tūsaukeser räsımıne äzırlenu men ony ötkızu jönındegı ştabtyŋ jedel tobyn qūru turaly» ökımı şyqty. Söitıp jas Astanamyzdyŋ tūŋǧyş toiyna daiyndyq bastalyp kettı.
«Astana aqşamy» gazetı üşın būl öte jauapty nauqan bolǧany sözsız. Halyqaralyq tūsaukeser merekesıne şetelderden myŋdaǧan arnaiy meimandar men jurnalister keletını aldyn ala belgılı bolǧandyqtan astanalyq gazetter negızgı aqparat közıne ainalatynyn basylym basşylary tereŋ tüisınıp, jaŋa aidarlar men ideialardy aiqyndady. Söitıp elordamyzdyŋ tūŋǧyş toiy – halyqaralyq tūsaukeserıne arnalǧan merekelık nömır alty aiqara betpen 9 mausym künı «Bastaldy!», «Eŋseŋ biık bolsyn, el ordasy!», «Bügınnen mäŋgıge – bas qala» aidarlarymen jaryqqa şyqty. Al toi barysyn tılşıler toby tügeldei qamtyp, Astana märtebesın biıkke köterıp, meimandar aldynda mereiın ösırıp körsettı. Qazaq elınıŋ jaŋa elordasy Astana qalasynyŋ tūsaukeserıne meiman bolyp kelgen Türkiia Respublikasynyŋ Prezidentı Süleimen Demirel, Qytai Halyq Respublikasy delgasiiasynyŋ basşysy Huan Chjendun, Resei Federasiiasynyŋ ökılı İ.Rybkin, TMD atqaruşy hatşysy Boris Berezovskii, Ukraina Prezidentı Leonid Kuchma, Äzerbaijan Prezidentı Geidar Äliev, Özbekstan Prezidentı İslam Karimov, Qyrǧyz Respublikasynyŋ Prezidentı Asqar Aqaev, Türkımenstan Respublikasy Parlamentınıŋ töraǧasy Sahat Muradov jäne basqa da saiasatkerler men qairatkerler Astanaǧa jäne onyŋ bas arhitektory Nūrsūltan Nazarbaevqa ystyq lebızderın jetkızdı. Gazettıŋ toitarqar nömırınde şeteldık turister men jurnalisterdıŋ tılekterı men oilary da jariialandy.
1999 jyldyŋ 16 şılde künı Astana mereiın ösırgen taǧy bır quanyşqa keneldık. Osy künı Boliviia astanasy La Pas qalasynda ötken saltanatty forumda IýNESKO-nyŋ «Qalalar beibıtşılık üşın» halyqaralyq syilyǧynyŋ qorytyndysy şyǧarylyp, Aziia aimaǧy boiynşa berıletın syilyq Qazaqstannyŋ jas elordasy Astana qalasyna berıldı. Osy künnen bastap Astana «Beibıtşılık qalasy» degen ataqqa ie boldy. Märtebelı syilyqty qala äkımınıŋ orynbasary Qairat Nazarbaev bastap barǧan delegasiia Astanaǧa jetkızıp, elordalyqtar 6 tamyz künı osy märtebelı quanyşty saltanatpen atap öttı. Būl aqjoltai jaŋalyqty da aldymen taratqan «Astana aqşamy» boldy. Tüptep aitqanda, elorda gazetı jas elordamyzdyŋ törtkül dünie aldynda ötken tūŋǧyş toiyn da, halyqaralyq jüldege ie bolǧan mereilı tabysyn da tarih jylnamasyna tügendep jazyp qoidy.
Gazet ūjymy üşın ülken synaq bolǧan 1998 jyldyŋ soŋynda barşamyz bauyr basyp qalǧan qadırmendı qalamger Janbolat Aupbaev aǧamyz el gazetı «Egemen Qazaqstan» gazetıne şaqyrtu alyp, Almatyǧa qaita oralyp kettı. Qazaq baspasözınıŋ maitalman mamandaryn jaqsy bıletın Jūmagül Sauhat qarap qalǧan joq, Almatydan körnektı jazuşy ärı belgılı gazetşı Didahmet Äşımhanūlyn şaqyrdy. Osylaişa bız qazaqtyŋ taǧy bır talantty qalamgerımen qoian-qoltyq jūmys ıstedık. Ör mınezımen, önegelı ısımen bızdı özıne tez baurap alǧan Didaǧa da gazet tırşılıgıne köptegen tyŋ bastamalardy engızıp, qaitalanbas qoltaŋbasyn qaldyrdy. Jaisaŋ jailau, jaz peiıl bola otyryp, jūmys barysyndaǧy keleŋsızdıkterge tözbeitın abzal aǧa bızdıŋ köbımızge söz qūdıretın tereŋınen tüisınudı üirettı. Jūmystan tys kezde bärımızben aralas-qūralas jürdı. Osyndai qabılet-mınezımen köpşılıkke jaqqan jazuşy aǧamyz ökınışke qarai «Astana aqşamy» gazetınde bes-aq ai jūmys ıstegen eken. Özınıŋ elordada, onyŋ ışınde «Astana aqşamy» gazetınde jūmys ıstegen kezeŋı jaily 2010 jyly «Astana» jurnalyna bergen sūhbatynda bylai dep esıne alypty: «…99-dyŋ aqyrǧan aqpanynda, myna menıŋ ekı aiaǧymdy Astanaǧa top etkızgen. Obaly neşık, būǧan tıkelei mūryndyq bolǧan – sol kezde bırı – Altynbektıŋ oŋ jaǧynda, bırı – «Egemennıŋ» tör basynda otyrǧan Älıbek pen Sauytbek edı. Dälıregınde bylai: Menen bır jyl būryn Astanaǧa jetıp alǧan belgılı jurnalist Janbolat Aupbaev 98-dıŋ aiaǧyna qarai «Egemenge» Bas redaktordyŋ orynbasarlyǧyna şaqyrylyp, «Astana aqşamyndaǧy» bırınşı orynbasarlyǧynan bosaǧan tūsta, sol orynǧa jaŋaǧy dostarym menı turalap jıbergen ǧoi. Söitıp Almatydaǧy «Türkıstannyŋ» bırınşı orynbasarlyǧynan «Astana aqşamynyŋ» bırınşı orynbasarlyǧyna qonjidym ǧoi. Bas redaktor – men sonau 75-tıŋ jeltoqsanynan bıletın qazaqtyŋ belgılı qalamger qyzy Jūmagül Sauhatova. Basşy retınde alǧaşqy künnen baiqaǧanym – er mınezdı, bırsözdı, märt adam eken. Qol astyndaǧylarǧa qolynan kelgen jaqsylyǧyn aiamaidy. Şyǧarmaşylyq jūmysqa kelgende, ärbır jurnalistı jyly sözımen, ädıl baǧasymen ünemı qanattandyryp otyrady. Özınen keiıngı basşy retınde maǧan barlyq erıktı bergen. İdeia, ūsynystarymdy qoldap qana qoimai, olardy jüzege asyruǧa barlyq mümkındıktı jasauǧa baryn salatyn.Sonyŋ arqasynda özım de qūlşyna jūmys ısteuge ūmtylatynmyn. Al sol kezdegı redaksiia qyzmetkerlerı turaly söz tıptı basqaşa. Men osy uaqytqa deiın qanşama ūjymmen jūmys ıstesem de, däl sondaǧy «Aqşamnyŋ» qyz-jıgıtterındei aitqanyŋdy aitqan küiınde, tapsyrmaŋdy tas-tüiın türınde oryndap şyǧatyn elgezek te ar-ūiatty jandardy eş jerde kezıktırmegen şyǧarmyn. Ärine, ärbır jerde ondai adamdar bolady, bıraq ūjymnyŋ tūtastai sondai boluy sirek jaǧdai ǧoi. Sol «Aqşamdaǧy» Örıs, Erǧazy, Talǧat, Aitqadyr, Beken, Ǧalym, Saǧat, Amangeldı syndy qalamdastarymdy men älı künge deiın ūmyta almaimyn. Jäne olardy ylǧi da saǧynyp jüremın. Bır qyzyǧy, men olarmen nebärı bes-aq ai jūmys ısteppın. Alaida, sol bes aidyŋ jaŋǧyryǧy jadymnan da, jan-jüregımnen de eşqaşan öşpek emes…».
Gazet betınde jaryq körgen «Güljanǧa sensek – Tūran –beiden tüŋılesız…», «Otyz üidıŋ oibaiy», «Baǧana basynda janǧat jıgıt», «Jat tösegın jatsynbai…» atty maqalalar özektılıgı men ötkırlıgı tūrǧysynan tek qana qalalyq oqyrman emes, respublika jūrtşylyǧyn da tolǧandyryp, pıkırsaiys tuyndatty. Mäselen, tılşı T.Töleuǧalievtıŋ qazaq qyzy Güljannyŋ basyndaǧy problemany, atap aitqanda türık qūrylys kompaniiasy ökılınıŋ jūmysqa endı ornalsqan qyzǧa qorlyq körsetpek bolǧan äreketın äşkerelep jazǧan maqalasy türtkı bolyp, zaŋ organdarynyŋ aralasuy arqyly şeteldık azamatqa aiyp salynyp, elımızden şettetılgen.
Ökınışke qarai astanalyq gazettıŋ qalyptasu kezeŋınde aişyqty ızın qaldyrǧan Didahmet aǧa, sekretariattyŋ qara jügın kötergen Erǧazy aǧa, jazǧany marjandai Tölegen aǧamyz būl dünieden erte ötıp kettı. Bärınen tälım alǧandyqtan, sondai-aq syilastyǧymyz jarasyp jürgendıkten bolar osy aǧalarym esıme tüsken kezde köŋılım kädımgıdei qūlazyp sala beredı. Jaisaŋ adamnyŋ jaqsylyǧy ūmytylaidy eken-au.
Bıle bılsek, quanyş pen ökınış qatar jüretın būl jalǧanda jan-jaǧyŋdaǧy adamdarǧa, özıŋ tırşılık etıp jürgen qoǧamǧa tittei de bolsa jaqsylyq jasap jürseŋ onda ömırıŋnıŋ zaia ötpegenı. Sondyqtan özım şirek ǧasyrǧa juyq qyzmet ıstep kele jatqan «Astana aqşamy» gazetınde är jyldarda ärıptes bolǧan azamattardyŋ bärı de men üşın ystyq körınedı.
2001 jyldyŋ basynda gazet basşylyǧyna belgılı jurnalist Maǧjan Sadyhanūly taǧaiyndaldy. Tabiǧatynan önerlı ärı ısker azamat bırınşı kezekte gazettıŋ körkemdık kelbetın jetıldıruge kırıstı. Redaksiianyŋ materialdyq-tehnikalyq jaǧdaiyn jaqsartudy qolǧa aldy. Bas redaktor türlı sebeptermen basqa jūmysqa auysqan jurnalisterdıŋ ornyna jas tılşılerdı qabyldai berdı. Osy kezeŋde «Astana aqşamynyŋ» qūramyna Dastan Kenjalin, Tölegen Jäkıtaiūly, Qymbat Toqtamūrat, Sūlugül Bakesova, Ädebiet Jūmanov, Arman Ämen, Rima Äbeuova, Amangeldı Qūrmet, Daniel Şaiynǧazin, Qūralai Rahymbaeva sekıldı daryndy jastar qosyldy. Al ūzaq jyldar oblystyq gazette ıstegen täjıribelı jurnalister Amangeldı Jūmabekov pen Tölegen Ildebaevtyŋ «Astana aqşamy» gazetıne kelgenı elordalyq basylymnyŋ ädebi-körkemdık sapasyn tıpten köterıp jıberdı. Bırı aqyn, bırı prozaik qalamgerler jastarǧa şynaiy tälımger de bola bıldı. Bas redaktor gazet tek qana aqparat beretın qūral bolyp qalmai, qalanyŋ äleumettık-mädeni ömırıne qatysuşy da boluy kerek degen qaǧidany ūstandy. Qūryltaişylar men demeuşılerdıŋ qoldauymen öner saiystaryn, şyǧarmaşylyq baiqaular men sport jarystaryn ūiymdastyru ürdısı qalyptasty. Astana jäne Täuelsızdık künı merekelerıne arnalǧan şyǧarmaşylyq baiqaularǧa tek qana qalalyq emes, sondai-aq respublika öŋırlerınen de oqyrman qauym qyzyǧuşylyq tanytty. «Astana aqşamy» gazetınıŋ jüldesı üşın bırneşe jyl qatarynan qazaq küresınen jasöspırımder arasynda ötkızılgen respublikalyq jarysqa elımızdıŋ barlyq aimaqtarynan jas baluandar qatysyp, elordamyzdy körıp-bıluge mümkındık aldy. Sonymen qatar būqaralyq aqparat qūraldary redaksiialary arasyndaǧy futbol turnirın de jurnalister asyǧa kütetın boldy. Jyl soŋynda gazette jariialanǧan üzdık maqalalar avtorlaryn marapatau räsımı de oqyrmannyŋ oljasyna ainaldy. Osyndai gazettıŋ şyǧarmaşylyq jūmysynan tys şaralardy ūiymdastyru arqyly oqyrmandar qatary köbeie tüstı. Eŋ bastysy – gazet qalanyŋ ruhani ömırın jandandyruǧa, ötkızılgen şaralar arqyly elordamyzdyŋ märtebesın aişyqtauǧa özındık üles qosty. Belsendı qyzmetımen körıne bılgen Maǧjan Sadyhanūly qalalyq mäslihattyŋ deputaty bolyp ta sailandy.
2003 jyly Baspasöz künı qarsaŋynda Qazaqstan Respublikasy Jurnalistika Akademiiasynyŋ «Altyn jūldyz» ūlttyq syilyǧy «Astana aqşamy» gazetıne berıldı. Būl syilyqty elordalyq basylymnyŋ Astana märtebesın jan-jaqty aşyp körsetudegı şyǧarmaşylyq eŋbegıne berılgen joǧary baǧa dep qabyldadyq. Al gazet basşysy Maǧjan Sadyhanūly gazet jūmysyn ūiymdastyrudaǧy jäne jeke şyǧarmaşylyǧyndaǧy jetıstıgı üşın «Qūrmet» ordenımen marapattaldy.
Kün ötken saiyn säuletı men däuletı qatar örkendegen elordamyzda «Astananyŋ güldenuı – Qazaqstannyŋ güldenuı» baǧdarlamasy aiasynda oblys künderı ötetın dästür qalyptasty. Būl şaranyŋ barysynda elımızdıŋ ärbır aimaqtary belgılengen merzımde Astanaǧa kelıp, özderınıŋ mädeni şaralaryn, sonymen qatar azyq-tülık järmeŋkelerın ötkızetın boldy. Elbasynyŋ bastamasymen qolǧa alynǧan būl şaralar ekı jaqqa da tiımdı bolǧany sözsız. Bırınşıden, aimaq tūrǧyndary arman qalaǧa ainalǧan Astanany köruge jäne kün sanap halqynyŋ sany arta tüsken qala jūrtşylyǧyn azyq-tülıkpen qamtamasyz etuge kömek körsetedı. Būl taqyryp, iaǧni Qazaqstan aimaqtarynyŋ Astana qalasyndaǧy künderı şaralaryn bızdıŋ «Astana aqşamy» gazetı tūraqty nazarda ūstap, aituly ürdıstıŋ tiımdılıgı jönınde jäne oblystardyŋ elordaǧa degen yqylas-peiılderı jaiynda jazyp otyrdy.
Elordalyq gazetke 2006 jyldyŋ soŋynda elımızdegı körnektı gazetşı, QR Prezidentı syilyǧynyŋ laureaty Nūrtöre Jüsıp keldı. «Jas alaş», «Aqjol» sekıldı tanymal gazetterde talai jyldar ıstep baspasözdıŋ jılıgın şaǧyp, maiyn ışken jalyndy jurnalist astanalyq gazetke bırden jıgerlı serpın äkeldı. Gazette tek qala äkımdıgınıŋ tırlıgı jazylyp qoimai, Ükımet pen Parlament qabyrǧasynda eldık tūrǧyda köterılıp jatqan mäseleler de jan-jaqty jazyla bastady. «Aitary bar adamdar», «Ataly söz» aidarlary aiasynda elımızdegı belgılı saiasatkerlerdıŋ, qalamgerlerdıŋ, öner qairatkerlerınıŋ maqalalary jiı jariialandy. Äsırese, eldık ärı ūlttyq müddenı jaqtaǧan, osy rette oryn alyp jatqan keleŋsızdıkter jönınde ötkır synǧa qūrylǧan maqalalar basyldy. Aqparat aidyny arqyly alysty közdeitın bas redaktor qala basşylyǧy tarapynan qoiylǧan mındetterdı abyroimen atqaru üşın qarymdy da qaruly kadr qajettılıgın alǧa şyǧaryp, baspasözdıŋ maitalman mamandaryn, söz qadırın qasterleitın qalamgerlerdı öz komandasyna tartty. Bas redaktordyŋ bırınşı orynbasary bolyp jürgen menıŋ ornyma filologiia ǧylymynyŋ doktory, ötkır qalamdy jurnalist Bauyrjan Omarūlyn şaqyrdy. Osy jaǧdailarǧa bailanysty bas redaktor menımen söileskende, öz basym būl ūiǧarymdy qos qoldap qūptadym. «Bızdıŋ gazetke atynan at ürıketın ädebietşı-ǧalym kelıp jatsa, onda gazetımızdıŋ baǧy janǧany» ǧoi dep quanǧanymdy jasyrmadym. Olai degenım, kün sanap märtebesı köterılıp kele jatqan Astananyŋ damu qarqyny qaryştai tüsken, sondyqtan astanalaq gazetke de talap-tılek artqan. Jaŋa oi, jaŋa serpın qajet edı. Alty jyldai «Qazaqstan temırjolşysy» gazetıne redaktor bolǧan Talǧat Batyrhan da qaitadan elordalyq gazettegı orynbasarlyq qyzmetıne oraldy. Redaksiianyŋ şaruasyn şyr köbelek ainaldyrǧan Ǧalym Omarhanov ta osy kezde jūmysqa kırısken edı. Sondai-aq gazettıŋ şyǧarmaşylyq tobyn bılıktı jauapty hatşy Zäureş Nūǧymanova, jas jurnalister Näzira Baiyrbek, Gülmira Aimaǧanbet, Erkeǧali Beisenov, Şynar Dosanova, fototılşıler Jaras Qojahmetov pen Nūrǧisa Eleubekov tolyqtyrdy.
Elorda gazetınıŋ Qytaida jäne Europada menşıktı tılşılerı ıske kırıstı. Şanhaidan Däuren Omarov, al Pragadan Saltanat Äuesbekova türlı taqyryptaǧy maqalalaryn tūraqty jıberıp tūrdy.
Osy kezeŋde «Astana habary» atauymen şyǧyp tūrǧan gazettıŋ 2007 jyldyŋ 27 nauryz küngı nömırı merekelık sipatta jaryq kördı. Būl künı oqyrman qolyna gazettıŋ 2000-şy nömırı tidı. Osy bır mereilı beleske orai Astana qalasynyŋ äkımı Asqar Mamin, elımızdıŋ ädebiet jäne öner qairatkerlerı, ärıptes ūjymdar atynan qūttyqtau lebızderın arnady. Al gazet ūjymy öz oi-tılekterın gazet atauymen bailanystyra örıp «2000 – nömır» degen taqyrypta mynandai bas maqala jariialady:
«Aişyqty jyldarmen ılgerı samǧaǧan, araily taŋdarǧa ümıtın jalǧaǧan, ömırdıŋ jarqyn joldaryn taŋdaǧan «Astana habary» – eldıktıŋ tınısıŋ, halyqtyŋ ünısıŋ. Oiatqan adamzat sanasyn, äspettep ardaqtar Alaşyŋ 2000 nömırlı sanyŋmen, erteŋge qol sozyp barasyŋ.
Süiener halyqtyŋ tıregı, toqtausyz soǧatyn jüregı «Astana habary» –eldıktıŋ keŋıtken tynysyn, mereilı gazettıŋ bırısıŋ. Bolǧanmen ǧūmyryŋ bır kündık, ǧibrat sözderıŋ myŋ kündık.
Taǧdyrdyŋ bır özı şeşetın, el bolu üşın de ösetın «Astana habary» – bırlıkpen jalǧadyŋ halyqtyŋ arasyn, şejıre tarihty qazaqtyŋ dalasyn. Jarqyra köŋıldıŋ şamyndai, kırlemes namysy, aryndai. Artyŋda qaldyrdyŋ jaisaŋ bır ızderdı, özgerse tek qana atauyŋ özgerdı.
Aidarly elımnıŋ aibynyn asyrǧan, baq qūsy ūşpaǧan basynan «Astana habary» – qoǧamnyŋ ainasy, közısıŋ, jaqsylyq jarşysy – sözısıŋ. Tyŋ oidyŋ qozǧaisyŋ tūnbasyn, qalyŋ el syrlasar syrlasyŋ.
Nar jügın köterer qairatyŋ bar bügın, ädıldık tuysyŋ qolynda arlynyŋ «Astana habary» – qazaqtyŋ saǧy būl synbasyn, tılımnıŋ asqaqtat tūlǧasyn. Ūltymnyŋ taǧdyrly talaiyn, şejıre betıŋnen tabaiyn.
Atqarǧan ısı mol el üşın, halyqtyŋ keŋeitken örısın «Astana aqşamy» – abyzdy danadai kösılgen, ūltjandy ūrpaqty ösır sen. Jürek ber olarǧa halqym dep soǧatyn, tek solar qūrasyn örkendı el sanatyn.
Halyqqa qamqorşy, aqylşy atanǧan, gazetsıŋ qalmaǧan qatardan «Astana habary» – didaryŋ özgeşe, el senı ızdesın, basylym ızdese. Şeşıle söileseŋ, kemel bır danasyŋ, qamyqqan köŋıldıŋ şaiasyŋ nalasyn.
Astana mereiın köteru märtebeŋ, tastaityn halyqqa aişyqty oi tereŋ. «Astana habary» – mūratqa jetele kemeldı elıŋdı, jännatqa bölei ber jūmaqtai jerıŋdı. Jan-jaqty damyǧan örkendı el desın, baqyty kün sanap biıkke örlesın.
Bar ūlttyŋ bırlıgın dostyqpen bailaǧan, şuaqty jüzderı şattyqpen jainaǧan «Astana habary» – ruhani tıreksıŋ solarǧa būl künde, bolmasa sol eger, el bolu mümkın be?! Eşkımge jaǧynyp, jalynbai, januy üşın de jalyndai.
Ataǧy, daŋqy da jasaityn mäŋgıge, elorda – Astana tausylmas äŋgıme. «Astana habary» – jaŋarǧan ajaryŋ, süiıp bır oqityn gazetsıŋ qazaǧyŋ. Qalma tek zamannyŋ aǧymdy köşınen, ömırden alatyn mol bolsyn nesıbeŋ.
Rämızdı, täuelsız elıŋ bar maqtanar, ısıŋ de soǧan sai az emes atqarar. «Astana habary» – jaqsylyq jarşysy bola ber jaŋylmai, bola bıl halqyŋnyŋ namysy, aryndai. Bolatyn ūlaǧat är sözıŋ, är ızıŋ, būl senıŋ ūstanar mūratyŋ jäne de paryzyŋ.
Yrys-qūt ornaǧan, jandyrǧan baǧy bar, el dese bügınde köp jūrtqa tanymal «Astana habary» – būl senıŋ ülesıŋ, uaqyttyŋ tynysyn tap basyp jüresıŋ. Halyqty, elıŋdı ärdaiym demeisıŋ, mereiıŋ asqaqtap, tabysyŋ köbeisın!».
Elordalyq gazettıŋ märtebesın köterıp, san-sapasyn arttyruǧa Astana äkımınıŋ orynbasary Ermek Amanşaev erekşe män berdı. Mereilı nömırdıŋ şyǧuyna, jalpy basylymnyŋ damu ürdısıne orai gazet ūjymyna mynandai tılegın jetkızgen edı.
«Gazettıŋ özı bır kündık, sözı myŋ kündık» degen qanatty söz bar. Demek, kündelıktı şyǧyp jatatyn basylymdar är jyldyŋ tarihyn jasaidy desek abzal. Solardyŋ qataryna 1990 jyldyŋ 13 qazanynda «Aqmola aqiqaty» atauymen jaryq körgen, keiınnen «Aqmola aqşamy», «Astana aqşamy», bügınde elordasynyŋ beldı de bedeldı, tartymdy da ajarly basylymyna ainalǧan «Astana habaryn» jatqyzuǧa bolady. Özınıŋ 16 jyldan astam jaryq körıp kele jatqan kezeŋınde «Astana habary» gazetı ūltymyzdyŋ tılı men dılın, mädenietı men önerın, jalpy ruhani jan jüniesın jarqyrata jazyp körsetuımen qatar, qala tūrǧyndary men alys-jaqynnan kelıp jatqan meimandardy Astanamyzdyŋ saiasi jäne äleumettık-ekonomikalyq damuyn jan-jaqty tanystyruda şyǧarmaşylyq qarymy alymdy ūjym ekendıgın körsetıp keledı.
Mınekei, bügın aituly gazettıŋ 2000-şy nömırı jaryq körıp otyr. Sondyqtan da elorda şejıresı atanyp otyrǧan «Astana habary» gazetınıŋ ūjymyn osynau atauly oqiǧamen şyn jürekten qūttyqtai otyryp, jurnalisterdıŋ qalamy ūşqyr, şyǧarmaşylyq ızdenısterı men talpynystary biık örede bolsyn dep tıleimın!».
Gazet basşylarynyŋ bedelıne qarai osy jyldary gazetke körnektı ädebietşı-ǧalymdar türlı taqyryptaǧy maqalalaryn jiı ūsynatyn boldy. Dihan Qamzabekūly, Serık Negimov, Hankeldı Abjanov, Ziiabek Qabyldinov, Ämırjan Älpeiısov, Seiıtqali Düisenov jäne basqalary gazet mazmūnyn baiytyp, oqyrmannyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyruǧa atsalysty.
Elordalyq basylymdy jaŋa ideialarmen tolyqtyrǧan bas redaktor Nūrtöre Jüsıp pen Bauyrjan Omarūly 2008 jyldyŋ basynda basqa qyzmetke auysyp kettı. Talǧat Batyrhan bastaǧan şyǧarmaşylyq ūjym jūmysty ärı qarai jandandyryp, elorda törındegı tırşılıktı tügeldei tarih jylnamasyna jazudy jalǧastyra berdı.
Köktemde Astanaǧa jaŋa äkım taǧaiyndalyp, gazet basşylyǧyna da jaŋa redaktor keldı. Aldaǧy jazda Astananyŋ 10 jyldyǧy merekeleuge qyzu daiyndyq jürıp jatqan tūsta elorda äkımı bolyp ıske kırısken İmanǧali Tasmaǧambetov qalanyŋ barlyq qūrylymdaryna atqarylar mındetterdı aiqyndau barysynda gazetke de ülken senım jüktedı. Al bas redaktor mındetın qolǧa alǧan Amantai Şärıp ǧylymdaǧy şyǧarmaşylyq jetıstıkterı üşın «Daryn» memlekettık jastar syilyǧynyŋ laureaty atanǧan, ädebiet pen jurnalistikany qatar igergen qalamgerdıŋ özı. Ǧylymi jūmystaǧy tiianaqtylyǧy gazet şyǧaru barysynda bırden aŋǧaryldy. Ol üşın gazet betınde qate jıberu – öte öreskel kemşılık sanaldy. Jurnalisterge de, korrektorlarǧa da aldymen sol tazalyq talabyn qoidy. Osy rette öz basy önegesın körsettı. Gazettıŋ jaryqqa şyǧuǧa ärılenıp jatqan är betın tübıne deiın tügendep oqityn. Qajet bolǧan jaǧdaida tünımen otyryp maqala jöndeuge qala beretın. Būl ürdıs qyzmetkerlerge de äser etpei qoimady. Jazatyn tılşıler de, qatesın tekseretın korrektorlar da jazuy men oquyna mūqiiat qaraityn boldy. Amantai Şärıp redaksiianyŋ qandai jospary bolsyn köpşılıkpen keŋesıp otyryp qaraǧandy qalaityn. Qai tapsyrma, qai maqala bolsyn öte maŋyzdy nemese ūsaq-tüiek dep talǧamaityn. Osy kezeŋde gazetke täjıribelı qalamgerler Maqsot Izımūly men Rauşan Tölenqyzy, Aigül Uaisova, talapty jas jurnalister Erbolat Qamen, Güljan Rahman, Ainūr Şoşaeva, Ashat Raiqūl, Serıkgül Sūltanqajy, fototılşı Sūltan Seiıtov qosyldy.
2008 jyly Astana künı merekesı airyqşa atalyp ötıldı. Astana – Otanymyzdyŋ jüregı bolyp soqqanyna 10 toluyna orai san-aluan saiasi-äleumettık, mädeni-sporttyq şaralar ūiymdastyrylyp, mereilı saltanatqa şetelderden de köp meimandar keldı. Osyndai jauapty şarany ūiymdastyru jäne ötkızu şaralaryna «Astana aqşamy» gazetı de aitarlyqtai üles qosqany anyq.
Redaksiia alqasynda «Elorda toiy el toiy» jobasy jasalyp, Astana künıne deiıngı jäne merekeleu barysynda atqarylatyn şyǧarmaşylyq jospar aiqyndaldy. Är tılşıge elordanyŋ damu ürdısıne qarai baǧdarly tapsyrmalar jüktelıp, mereilı merekenıŋ äzırı men mäzırı künbe-kün jazyla berdı.
2004 jyldyŋ basynda «Astana habary» bolyp aty özgerıp ketken gazetımız 2008 jyly 7 tamyzda būrynǧy atauy «Astana aqşamy» atauymen jaryqqa şyqty. Būl ūiǧarymǧa bailanysty redaksiia atynan gazettıŋ bırınşı betınde «…Astana aqşamy» atandyq» degen aŋdatpa maqala jariialady.
«Aqmola aqiqaty», «Aqmola aqşamy», «Astana aqşamy», «Astana», «Astana habary», «Astana aqşamy»…
1990 jyldyŋ 13 qazanynda alǧaşqy sany jaryq körgen gazetımızdıŋ aty ainalasy on segız jyldyŋ ışınde osynşama ret özgergenın közı qaraqty köpşılık jaqsy bıledı. Ärine, mūnyŋ obektivtı jäne subektivtı sebepterı de joq emes. Onyŋ bärın jıpke tızıp, aq-qarasyn aiyra jılıktep jatudan äste aulaqpyz.
Bızdıŋ aitpaǧymyz, oqyrman tılegıne orai qūryltaişylarymyz quattap, Mädeniet jäne aqparat ministrlıgı maqūldap, gazetımız «Astana aqşamy» degen özınıŋ būrynǧy atauyn qaitaryp aldy.
Redaksiia jurnalisterınıŋ endıgı mındetı – eŋsesı biık elordanyŋ būl ünjariiasyn respublikanyŋ aqparat keŋıstıgınen oiyp oryn alar orny bar baiypty basylymǧa ainaldyru. Oqyrmannyŋ ruhani oljasy boluǧa laiyq jaqsy dünielerımız köbeiıp jatsa, oidaǧy maqsatymyzdyŋ ornyndalǧany.
Endeşe, şyǧarmaşylyq ūjymy şyŋdalǧan «Astana aqşamynyŋ» aiy ämıse oŋynan tuyp, aitqan sözı alty Alaştyŋ auzynda jürgei».
Osy kezeŋde gazet basşysy qala äkımdıgımen jurnalisterdıŋ äleumettık jaǧdaiyn jaqsartu jönınde kelısımder jürgızıp, sonyŋ nätijesınde Astana äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov qalanyŋ tūrǧyn üi qorynan redaksiianyŋ toǧyz qyzmetkerıne päter kıltın ūstatty. Būl jan-jaqtan kelıp, elordalyq gazettıŋ «otymen kırıp, külımen şyǧyp» jürgen jurnalister üşın baqytty sätter bolǧany sözsız.
Elorda äkımdıgınıŋ qoldauymen «Astana aqşamy» gazetı kıtaphanasy seriiasymen elordanyŋ aişyqty merekesıne arnalǧan derektı – körkem-illiustrativtı kıtaptar şyǧaryla bastady. Astana künı merekesıne arnalǧan alǧaşqy kıtap «Baǧanaly orda, basty orda» atalyp, onda Qazaqstannyŋ jas elordasy jäne Elbasy turaly otandyq jäne şeteldık memleket jäne qoǧam qairatkerlerı, älemge äigılı saiasatkerler men käsıpkerler, öner jäne sport tūlǧalarynyŋ oilary men pıkırlerı, tılekterı men lebızderı berıldı. Ūly Otan soǧysy Jeŋısınıŋ 65 jyldyǧyna orai ūiymdastyrylǧan «Menıŋ atam – maidanger» şyǧarmaşylyq baiqauynyŋ üzdık maqalalarynan qūralǧan kıtap ta köpşılıktıŋ köŋılınen şyqty. Täuelsızdık künıne arnalǧan «Bızdıŋ el osyndai» baiqauyna kelıp tüsken şyǧarmalar da kıtap bolyp basyldy. Aituly baiqaularǧa tek qana astanalyq oquşylar qatysyp qoimai, elımızdıŋ tüpkır-tüpkırınen şyǧarmalaryn ūsynǧandar boldy. Astananyŋ mereilı merekesıne arnalǧan «Aq ordaly elorda» basylymynda bas qalada boi kötergen säulettı ǧimarattar turaly baiandaldy. Osy kıtaptardyŋ bärı qala deŋgeiınde ötken türlı şaralarda estelık syilyq retınde ūsynyldy.
2010 jyly «Astana aqşamy» gazetınıŋ jaryqqa şyqqanyna 20 jyl toldy. Osy aituly dataǧa orai oqyrmandarmen kezdesu, būqaralyq aqparat qūraldary redaksiialary arasynda sporttyq jarystar ūiymdastyryldy. Gazettıŋ negızı qalanǧan uaqyttan berı qalam tartyp kele jatqan tūraqty avtorlarǧa «Astana aqşamy» gazetınıŋ qūrmettı tılşısı» arnaiy kuälıkterı tabys etıldı. Olardyŋ arasynda Ūly Otan soǧysynyŋ maidangerı Seiılbek Usin, eŋbek ardagerı, ūlaǧatty ūstaz Erkın Däueşūly, tarihşy-mūǧalım Hasen Masǧūtūly, ekınşı toptaǧy mügedek Arman Äubäkırov boldy. Gazetımızdıŋ 20 jyldyǧyna orai «Aqmola aqiqatynan» – «Astana aqşamyna» deiın atty maqala jazdym. « …………………………………………….»
Bas qala basylymy tarihyndaŋy eŋ eleulı oqǧanyŋ bıregeiı 2010 jyldyŋ 1-2 jeltoqsan künderı Astanada ötken Europa Qauıpsızdıgı Yntymaqtastyǧy Ūiymynyŋ (OBSE) Sammitı boldy. Būl asa bedeldı halyqaralyq ūiymnyŋ alqaly jiynyna otyz memlekettıŋ basşylary, jetı eldıŋ Premer-ministr orynbasarlary, on tört ministr, EQYŪ-na müşe jäne oǧan ärıptes elderdıŋ, halyqaralyq jäne aimaqtyq ūiymdardyŋ lauazymdy tūlǧalary qatysty. Ekı kün boiy ötken Sammit jūmysy tıkelei efir arqyly körsetıldı. Osyndai elımız üşın asa maŋyzdy syn bolǧan ärı memlekettık märtebemızdı asqaqtatqan aituly forumnyŋ jūmysyn körsetude elordalyq «Astana aqşamy» gazetı de jan-jaqty jūmys jürgızdı. Sammittıŋ män-maǧynasy jaily aldyn ala materialdar jariialanyp, jiynnyŋ ötu barysynan reportajdar. alys-jaqyn elderden kelgen delegasiia müşelerımen tıkelei tıldesuler ūiymdastyryldy.
Elordalyq gazettıŋ asa köŋıl bölgen oqiǧalarynyŋ bırı 2011 jyldyŋ basynda Astana men Almaty qalalarynda ötken ÜII qysqy Aziia oiyndary boldy. Elımızde tūŋǧyş ret ūiymdastyrylǧan osynau auqymdy jarysqa Aziianyŋ eŋ üzdık sportşylary qatysyp, būl forumdy törtkül dünienıŋ janküierlerı tamaşalady. «Astana aqşamy» bairaqty bäseke bastalmai-aq dübırlı dodanyŋ män-maǧynasyn, derek-däiekterın künbe-kün oqyrman nazaryna ūsynyp otyrdy. Astana men Almaty gazetterı bırlesıp «Aziada – 2011» aidarymen aqparattar almasu jobasyn jüzege asyrdy. Bızdıŋ tılşıler Astanadaǧy, almatylyqtar Almatydaǧy saiystardan jedel habar berıp tūru jelısın jüzege asyrdyq. Aziadaǧa alyp qūrlyqtyŋ 27 elınen sportşylar qatysyp, 11 sport türınen saiysqa tüstı. Elımız ben elordamyzdyŋ mereiın ösırgen oiyndarda Qazaqstan qūramasy tūŋǧyş ret Qytai, Japoniia jäne Koreia qūramalaryn artqa tastap, komandalyq esepte bırınşı oryndy jeŋıp aldy. El märtebesın ösırgen Aziia oiyndarynyŋ saltanatty jabylu räsımınde Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaev «Bız sportty beibıtşılık pen dostyqtyŋ merekesıne ainaldyrdyq. Būl Aziada qazaq elınıŋ abyroiyn asqaqtatyp, eldık ruhymyzdy serpılttı. Qazaqstannyŋ maqsaty men ruhy törtkül düniege tanyla tüstı. Qazaqstan joǧary deŋgeidegı jarysty ötkızuge qabılettı kontinenttık elder qataryna qosyldy. Bairaqty bäsekede elımızdıŋ namysyn qorǧaǧan sportşylarǧa airyqşa alǧysymdy aitamyn. Bızdıŋ sportşylar komandalyq esepte tamaşa nätijeler körsetkenıne quanyştymyn. Sızder el Täuelsızdıgınıŋ 20 jyldyǧyna tamaşa tartu jasadyŋyzdar!» dep atap öttı. Al Aziia Olimpiadalyq Keŋesınıŋ vise-prezidentı Timoti Fok myrza «VII qysqy Aziia oiyndary öte sättı öttı. Qazaqstannyŋ tabysy bızdıŋ jadymyzda ūzaq saqtalady. Men Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevqa, ūiymdastyru komitetıne, volonterlerge, jurnalisterge, Astana men Almaty tūrǧyndaryna Aziadany ötkızudı qoldaǧandary üşın jäne körsetken qonaqjailyǧy üşın alǧysymdy bıldıremın» dep aǧynan jaryldy.
Būl tarihi oiyndar, ondaǧy abyroily jeŋıs turaly «Astana aqşamy» jüzdegen reportaj, maqala, sūhbat, surettemeler jariialady. Qazaqstan tarihynda tūŋǧyş ret ötkızılgen auqymdy sporttyq forumdy jan-jaqty nasihattaǧanymyz jäne baspasöz betınde jariialaǧanymyz üşın «VII qysqy Aziia oiyndaryn ūiymdastyru jäne ötkızu jönındegı direksiiasy jäne Astana qalasy äkımdıgı atynan alǧys aldyq.
Aişyqty oqiǧalarǧa toly bolǧan jyldyŋ soŋy egemen elımızdıŋ torqaly toiymen tüiındeldı. Qazaqstan Respublikasy Täuelsızdıgınıŋ 20 jyldyǧy atalyp ötıldı. Aituly merekege orai «Astana aqşamy» gazetı «Qaryşta, Täuelsız Qazaqstan!» ūranymen 32 bettık arnaiy nömır şyǧardyq. Egemen elımızdıŋ jiyrma jyldaǧy Täuelsızdık tarihnamasyn jasadyq. El men elorda ömırındegı eŋ eleulı şaralarǧa arnalǧan gazet nömırlerıne bas maqala jazatyn Talǧat Batyrǧan, ädettegıdei, būl joly da «Jasampazdyqtyŋ jiyrma jyly» aty maqalasyn ūsyndy.
«Ejelden erkındık aŋsaǧan el edık.
Taǧdyrdyŋ talai tar jol, taiǧaq keşuınen öttık.
Bırde şyŋǧa şyqtyq, bırde qūzǧa qūladyq.
Dūşpanymyzǧa qatal, dosymyzǧa meiırımdı boldyq.
Otan üşın otqa tüstık.
Küimedık…
Baǧymyz bar eken!
Alla jarylqap, aldymyzdan aq kün tudy.
Ata-babalarymyz ǧasyrlar boiy armandaǧan Täuelsızdık taŋy atqanyn kördık.
Derbes memleket atanyp, degenımızge jettık.
Törtkül düniege tanyldyq.
Elbasymyz taŋdap, el-jūrtymyz qalap Saryarqa tösınde samaladai Astana saldyq.
Salqar Euraziianyŋ saiasi episentrıne ainaldyq.
Şartarapta tarydai şaşyraǧan qandastarymyz atajūrtyna aǧyldy.
Örkeniet kögıne örmelep kelemız.
Eger egemendık almaǧanda…
Ekıtalai küi keşkendei ekenbız.
Ony oilasaŋ, töbe şaşyŋ tık tūrady.
Bostandyq pen bodandyqtyŋ arasy jer men köktei!
Täuelsızdık tarihy – tausylmaityn taqyryp.
Azattyqtyŋ altyn bastaularyn ana zamandardan ızdegen abzal.
Alaştyŋ ar-namysy üşın atqa qonǧan asyl tektı Abylai, egeulı naiza qolǧa alyp elın qorǧaǧan Qabanbai, Bögenbai, Nauryzbai syndy batyrlar, aq patşanyŋ oqpany toly ot qaruynan qaimyqpai qaiqy qylyşpen qasqaia şapqan Kenesarydai kesek tūlǧalar, ūltynyŋ ūly mūrattary üşın küresken Älihan, Ahmet, Mırjaqyptai arystar, Keŋes ökımetınıŋ solaqai saiasatyna qarsy köterılgen jeltoqsan qaharmandary halqymyzdyŋ jadynan eşqaşan öşpek emes.
Otany ondai ūl-qyzdaryn ūmytpaidy.
Qazaqstandy älemdık qauymdastyqqa moiyndatqan jiyrma jyl jan jadyratar jasampazdyqtarǧa toly boldy.
Aityp tauysa almaisyŋ.
Köktei şolyp körelık.
Memleketımız örkendep, mereiımız östı.
Aqordanyŋ aibyny asty.
Tūlpar mınıp, tu ūstaǧan Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaev dünie jüzınıŋ düldül saiasatkerlerınıŋ qataryna qosyldy.
Elımız aman, jūrtymyz tynyş!
Keŋ baitaq respublikamyzda tatu-tättı ömırsürıp jatqan ärtürlı ūlt ökılderı öz Prezidentını esımın maqtanyşpen ataidy. Öitkenı olar osynau aumaly-tökpelı alasapyran uaqytta Qazaqstan atty alyp kemenı aman-esen alyp kele jatqan baisaldy basşymyzdyŋ eŋbegın joǧary baǧalaidy. Ūlt kösemınıŋ ūly mūrattardy közdeitın köşelı ısterı köpşılıktıŋ köz aldynda.
Jürekterge jylylyq syilaǧan jiyrma jyl nūrly keleşegımızdıŋ berık negızın qalaǧany anyq.
Jaqsy bastamalar jalǧasa bergei!
Eldıgımızdıŋ erek toiy qūtty bolsyn!
Qaryştai ber, Qazaqstan!».
2012 jyldyŋ basynda redaksiia basşylyǧynda özgerıs bolyp, qūryltaişylar ūiǧarymymen bas redaktor qyzmetıne jas jurnalist Erbolat Qamen taǧaiyndaldy. Gazetke kelgenıne ekı-üş jyldai bolyp qalǧan, soŋǧy jyldary jauapty hatşy bolyp jürgen, közı qaraqty jurnalist jaŋa mındetın redaksiianyŋ, sonymen qatar qyzmetkerlerdıŋ äleumettık mäselelerın qolǧa aludan bastady. Qūryltaişylarǧa gazettıŋ sapasyn jaqsarta tüsu üşın bırınşı kezekte eŋbekaqyny köbeitu, tehnikalyq qūral-jabdyqtardy jaŋartu, redaksiiany basqa ǧimaratqa köşıru qajettılıgın jete jetkızıp, ūsynymdaryn ötkızdı. Osy rette qūryltaişynyŋ ūsynysyna qalalyq mäslihat qoldau bıldırıp, redaksiia qazynasyna qosymşa qarajat bölındı. Söitıp jurnalister jalaqysy köterılıp, redaksiiaǧa jaŋa kölık alyndy. Köp ūzamai körşılerımız «Vecherniaia Astana» gazetı redaksiiasymen bırge Esıldıŋ sol jaǧalauyna qonys audardyq. Elordamyzdyŋ boitūmary bolǧan «Bäiterek» monumentınıŋ janyndaǧy «Nūrsaia» tūrǧyn üi keşenı ǧimaratynyŋ bırınşı qabatyna jaiǧastyq. Keŋ dälız, keŋ bölmeler… Esıkten şyqsaq oŋ jaǧymyzda «Aqorda», aldymyzda bişı fontany atqylaǧan suly-nuly jasyl bulvar, sol jaǧymyzda «Bäiterek». Eskı qaladaǧy eskı teatrdyŋ syrtqy qaltarysynda otyryp äbden basylyp qalǧan eŋsemız osylaişa bır-aq künde köterılıp şyǧa keldı. Qaladaǧy ärıptesterımız de būl quanyşymyzǧa ortaqtasyp, qūtty bolsyn aityp jatty.
Gazetke kelgelı elımızge eleulı, halqymyzǧa qalauly bolyp jürgen memleket jäne qoǧam qairatkerlerımen dürkın-dürkın sūhbattar qūryp, ūlttyq mentalitetke qūrylǧan maqalalardy jariialaǧan Rauşan Tölenqyzy 2012 jyly Jurnalister künı merekesı qarsaŋynda Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ būqaralyq aqparat qūraldary ökılderıne beretın syilyǧy-grantyna ie boldy. Al jas ta bolsa ömırdıŋ özektı mäselelerın, ūlttyq müddenıŋ män-maǧynasyn aiqyndaǧan, qazaq tarihy men mädenietın jaŋǧyrtuǧa qūrylǧan köptegen kesek maqalalar jazǧan ärıptesımız Nazira Baiyrbek QR Ükımetınıŋ «Daryn» memlekettık jastar syilyǧynyŋ laureaty atandy. Būl jetıstıkter de gazet ūjymynyŋ ortaq jeŋısındei boldy desek qatelespeimız.
Ǧalym QOJABEKOV
