Ǧasyrlar almasyp jatqan tūsta el gazetı – «Egemen Qazaqstan» jaŋa elordaǧa alǧaşqylardyŋ qatarynda köş tüzeuge qamdanyp jatty. Aldymen osynda bölımşe qūryldy da, köp ūzamai būryn audandyq äkımdık ornalasqan ekı qabatty eskı ǧimaratty redaksiiaǧa bölgen soŋ sony jöndep, jasqaudyŋ qamyna kırısıp kettık.
Osy sätte «Egemen Qazaqstannyŋ» tızgının Erjūman Smaiyl ūstaǧan edı. Men bas redaktordyŋ bırınşı orynbasary retınde şūǧyl türde Aqmolaǧa qonys audardym. Bır jarym ǧasyrdai būryn menıŋ babam Kenesary sarbazdarymen bırge ılesıp, osy öŋırden Syrdariia jaǧalauyna ketken eken, jaŋa astana ırgesı qalanyp jatqan tūsta taǧdyr menı qaitadan Aqmolaǧa äkeldı. Jasyl jelekke oranyp, asqar taularǧa süiengen Almatydan keiın qala sūrqai, keiıpsız, şaǧyn, köŋılsız körıngenmen, eŋse biık, köŋılımız şat bolatyn. Mıne, osy kezeŋde taǧdyr bızdı Jükeŋ – Jünısbek Sūltanmūratov aǧamyzben jolyqtyrdy. Būryn atyn syrttai estıgenbız. KazGU-dyŋ jurfak-yn üzdık bıtırgen. «SQ»-da qyzmet etken ärı qarai kışı, ülken SK-ǧa auysqan, baspasözben tyǧyz bailanysta.
Keŋ pışılgen, nartūlǧaly Jükeŋ būl kezderı Ükımettıŋ baspasöz qyzmetınde. Alǧaşqy tanystyqtan-aq jyly şyraimen bauyryna tarta söiledı. Būl maǧan ǧana jasalǧan işara emes, ol kısınıŋ tuabıttı qasietı eken, būǧan keiın aralasa kele közımız jettı. Jaŋa astana, künde şara, künde jiyn, «Egemennıŋ» elordadaǧy on şaqty qyzmetkerı şahar şejıresın qattauǧa bel şeşe kırısıp ketkenbız. Jünısbek Qabykeiūly tapsyrma beredı, taqyryptar ūsynady. Ülken üide otyrmyn demeidı, dauysynda zıl joq, jylylyq esıp tūrady, ǧūmyr boiy janyŋda jürgendei qamqor bauyryna tartady. Būl özı lauazymǧa jetkenderdıŋ bärınıŋ boiynan tabyla bermeitın qasiet. Maŋyzdy keŋsede köp otyrǧandardyŋ köpşılıgı qarym-qatynasta qasaŋdyqqa, jasandylyqqa ūrynatyn siiaqty köbınese. Äsırese, äjeptäuır lauazymdy qyzmetı bolsa, dauys yrǧaǧy da, jürıs-tūrysy da, sälemı de özgere qalatyny ötırık emes. Men bıletın Jükeŋ talai ülken lauazymdy qyzmetter atqardy, bıraq adami qalpy sol baiaǧy ǧasyrlar toǧysynda elordanyŋ eleŋ-alaŋynda alǧaşqy tanysqan sätten alşaqtaǧan joq.
– Oŋtüstıktıŋ azamattaryna rizamyn, jaǧdai sūrap ışı-bauyryŋa kırıp tūrady, bız, soltüstık qazaqtary, salqynqandymyz ǧoi, aq aiular siiaqty alystan bas izesıp qana ötemız, – dep jiı aityp otyratyn edı, jaryqtyq.
Ükımet basşysy elımızdı aralaǧanda, şetelge ıssaparǧa şyqqanda «Egemen» atynan qosyluşy edık ärdaiym. Özge de ärıptester qarasy qalyŋ bolady. Osylardyŋ bärıne Jükeŋ jasy, qyzmetı ülken bolsa da jekımei, zekımei, aǧalyq qamqorlyq tanytyp jüruşı edı. Äitpese mūndai saparlarda erkındeu jurnalist qauymnyŋ tärtıpke baǧyna qoiuy da qiyn ǧoi.
Osylaişa qyzmet barysynda qoian-qoltyq aralasyp, keide tasşar soǧyp, dastarqandas bolyp jürgende taǧdyr bızdı Jükeŋmen qūdaiy körşı ettı. «Samal» möltekaudanynda bır üide tūrdyq edäuır uaqyt. Aqyn äuletınen şyqqan, KazGU-dyŋ tülegı, qūdai qosqan qosaǧy – Botagöz jeŋgeidı qalai qadırlep baǧalaitynyna kuä boldyq sol jyldar. Botagöz jeŋgei Almaty men ekı ortada jüredı köbıne, qart enesı, balalar qamymen. Jüz jasqa taiap baqilyq bolǧan anasyna degen qamqorlyǧyna da kuä boldyq Jükeŋnıŋ. Anany qadırleudıŋ ülgısı osyndai bolsa kerek. Jalǧyz perzent bolǧanmen, on ūlǧa tatityn meiırım men şuaǧyna bölegendei toǧyz säbiınen şaqalaq küiınde aiyrylǧan anasynan.
Naǧaşym – qazaqtyŋ arqaly aqyny – Ǧafu Qaiyrbekovtıŋ qūdai qosqan qosaǧy 93 jasynda baqilyq bolǧan, Keŋsaiǧa süiıktı jarynyŋ janyna jaiǧasqan Bädeş apa sonau jyldary tuǧan jerı – Qostanaiǧa bara jatyp, Astanada bır aptadai aialdaudy dästürge ainaldyrǧan edı. Elorda törındegı Ǧafu aqyn atyndaǧy mektepke, sondaǧy özı qūrǧan mūrajaiǧa soǧyp, şalymen syrlaspai, qūrys-tūrysy jazylmaidy. Köptı körgen, talai tektıler äuletımen däm-tūzdas bolǧan qasiettı keiuana kelgen saiyn mereiımız ösıp, märe-säre bolyp qalatynbyz. Bızdıŋ şaŋyraqtaǧy sondai bır qyzyqty, maǧynaly basqosuǧa körşımız Jünısbek aǧa tap keldı. Bädeş apamen äŋgımelesıp, köŋılın aulady, arǧy-bergıden syr şertıldı.
– Oipyrmai, osyndai da keremet bolady eken-au, menıŋ ūlym Baqytpen bır jylda, bır künde tuypsyŋdar, ol da ūldan jalǧyz, – dep apa aǧynan jaryldy.
– Täuba, osyndai keŋ jaratylǧan, kışıpeiıl, qazaqi jıgıtter bar eken ǧoi Ükımet jaǧynda, ūzaǧynan süiındırsın! – dep Bädeş apa şükırşılık ettı Jükeŋ körşımız ketken soŋ.
Jūrtty jatyrqamai, bärın bauyryndai köretın, aqyryn jürıp, anyq basqan Jükeŋmen etene aralasqan künderde är salada beleske jetken talai marǧasqa, bıregei tūlǧalarmen tanystyq, tälımın tyŋdadyq, önegesın kördık. Aşyq-jarqyn Jükeŋnıŋ ainalasy ärdaiym alqa-qotan toptan bosamaityn, qazaqy qaljyŋ, än-küi tögılıp jatuşy edı.
Arqanyŋ baiyrǧy basylymy – «Ortalyq Qazaqstan» gazetınıŋ mereitoiyna Jükeŋmen bırge attanatyn boldyq. Ärqaisymyz öz ūjymymyz atynan ärıptesterımızdı qūttyqtap qaitpaqpyz. Kölık – «Egemendıkı», tızgındı Qanat degen būl joldy bes sausaǧyndai bıletın känıgı jürgızuşı ūstaǧan. Qanat qaladan şyǧa bere gazdy basty kelıp.
– Ou, bauyrym, jaiyraq jür, alpystan asyrma, – deidı Jükeŋ.
– Aǧa, myna jolda 90-ǧa deiıngı jyldamdyq rūqsat etılgen, – deidı şydamsyz jürgızuşımız.
– Alpystan asyrma, odan da äŋgıme ait asyqpai, jol qysqarsyn, – deidı Jükeŋ.
Jükeŋnıŋ baiyppen, bappen aitqan äŋgımesın tyŋdap otyryp Qaraǧandyǧa ögızaiaŋmen tört saǧattan astam jol jürıp äzer jettık-au. Qaitarda taǧy da sol ögızaiaŋ…
Keiınnen bır şai üstınde syryn aşty Jükeŋ. Äkesı de, ol kısınıŋ ınısı de kölık apatyna ūşyrap qaza tapqan eken. Özı de dostary-ärıptesterımen bırge jol apatyna tüsıp, emdelıp aman qalǧan. Asyqpaiyq deitını sodan eken.
Jünısbek aǧamyz kölıkke otyrǧanda ǧana emes, ömırde de asyǧyp-aptyqpaityn. Asyǧyp, äbırjıp, şyjbailanyp, aşulanyp jüru ol kısınıŋ keŋ pışılgen denesıne, bekzat bolmysyna säikes kelmeuşı edı. İä, bız qanşa asyqpaiyq degenımızben, şyn dünie – aqyret älemı qūşaǧyn aşyp, qol būlǧap, özıne tartudy qoimaidy ǧoi. Jaqsy adamdardy erteleu alyp ketetını nesı eken… Äitpese Jükeŋ būl künderı jetpıs jyldyǧyn dumandata atap öter edı-au… Dünie ǧapyl degen osy da…
Erkın QYDYR, Qazaqstan
Respublikasynyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı
