nemese qaisar ruhty qyz Gülhaia jaily hikaia
Avtobustyŋ ışı yǧy-jyǧy. İın tıresken ortada ine şanşar jer joq. «Äi, qyz, bylai tūrsaŋşy, ötıp keteiık te!» dep, etjeŋdı kelgen äiel oŋ qaptalymdaǧy boijetkendı iterıp qaldy. Mūndai dörekılıktı kütpegen älgı aru alǧa ūmsynyp baryp boiyn tıktedı. «Apai, keşırıŋız. Menıŋ közım körmeitın edı…» dedı älden soŋ kıbırtıktep. Jalt qaradym. Ainalasyndaǧylardyŋ aianyşyn tudyrǧysy kelmegendei, janaryn kölegeilep, betın būryp alypty. Ekı-üş aialdamadan keiın jan-jaǧyn qarmanyp, esıkke qarai jaqyndady. Men de soŋynan ılestım.
Gülhaiamen tanystyǧymyz osylai örbıdı. Jiyrma alty jastaǧy qyz Oŋtüstık Qazaqstan oblysynyŋ Sozaq audanynda düniege kelıptı. Säbidıŋ su qaraŋǧy ekenın äke men şeşe jarty jyldan soŋ aŋǧarǧan. Sergeldeŋ men sabylys osy kezde bastalady. Altyǧa tolǧanşa büldırşın auruhananyŋ temır tösegıne taŋylyp, alty ret pyşaqqa tüsedı. Alaida otanyŋ eşqaisysy qarşadai qyzdyŋ janaryna saŋylaudai säule syilai almady.
Äitkenmen, şarasyzdyqqa şyrmaǧysy kelgen taǧdyryna Gülhaianyŋ boiyndaǧy erık pen jıger baǧynbady. Orta mekteptıŋ tabaldyryǧyn jūrt qatarly attaǧan baldyrǧan özıne artylǧan jauapkerşılıktıŋ jügın jan-tänımen sezınse kerek. Ūstazdyŋ üiretkenın qūlaǧyna qūiyp, är sabaqty mūqiiat tyŋdauǧa tyrysty. «Elmen bırge oqydyŋ, endı ūiatqa qaldyrma» degen anasynyŋ aqylyn sanasyna saqtaǧan Gülhaia erekşe alǧyrlyǧymen mūǧalımderın de taŋǧaldyrdy.
Attestat alar uaqytta qūrbylary qai mamandyqty taŋdaǧanyn maqtana aityp, özara talqylasqanda, bızdıŋ keiıpker tereŋ oiǧa şomatyn. Beitanys qalada būnyŋ kımı bar? Qaida tūrady? Qalai jüredı? Üidegıler de onyŋ bılımımdı jalǧastyram degen talabyn hoş körmeidı. Uaiymdaidy ǧoi. «Äldenege ūrynyp qalarsyŋ, qasymyzda bol» desken äke men ananyŋ keŋesın qūp alady.
Eŋbekqor qyz endı qarap otyrsyn ba?! Auruhanada jatqanynda sondaǧy meiırbikelerden massaj jasaudyŋ qyr-syryn qaǧyp alǧan-dy. Sol qabıletın paidalanyp, auyldaǧy nauqas kısılerdı aiyqtyruǧa kırısedı. Maŋdai terımen tapqan az-maz aqşany jinaidy. Jyl jyljyp ötkende, qūjattaryn arqalap, qalaǧa attanady. Boijetkennıŋ būl josparynan otbasy müşelerınıŋ bırde bırı beihabar edı. «Anau türımen qaitıp oqymaqşy?!» dep, äke aşuǧa bulyǧady. «Balapanym bötenge jem bolady-au» dep, şeşe küizeledı.
– Tyrmysyp jürıp, oquǧa tüstım aqyry, – dep jymiiady Gülhaia sol şaqty eske alyp. – Universitettegı alǧaşqy künımdı ūmytpaspyn, sırä. Kıre berıste küzetşı tūr eken. Taiaqqa süienıp kele jatqan menı körıp, miyǧynan külgen. «Sen tügılı, sau adamnyŋ özı mūnda äreŋ oqidy. Älıŋe qaramaisyŋ ba?» dep kekettı. Tört jyldan soŋ, qyzyl diplomymdy qūşaqtap, sol jıgıttıŋ aldynan ädeiı öttım. Qyzaraqtap, keşırım sūrady…
İä, Gülhaia Şymkenttegı Oŋtüstık Qazaqstan memlekettık universitetın pedagog-ūiymdastyruşy mamandyǧy boiynşa üzdık tämamdap şyqqan.
Aitpaqşy, būl batyr qyz än salady. Student kezınde Şämşı Qaldaiaqov atyndaǧy respublikalyq dästürlı «Menıŋ Qazaqstanym» baiqauyna qatysyp, üşınşı oryndy ielenıptı. «Qazaqstan dauysy» televiziialyq şouynda baǧyn synaǧan. «Ädemı qyz» änın oryndaǧanda ekran aldyndaǧy körermennıŋ töbe qūiqasyn şymyrlatyp, közderıne jas aldyrtqan. Talantty boijetken talai ret şetel asty. Äsırese, Chehiianyŋ Praga qalasynda ötken «Viva sozvezdie» atty halyqaralyq jarys – saǧynyşpen äŋgımeleitın äserlı saparlarynyŋ bırı.
Aqjarqyn arudyŋ Astanaǧa kelgenıne bır jylǧa juyqtapty. Bügınde ol käsıpkerlerge arnalǧan kompaniianyŋ operatory. Eşkımge alaqan jaimai, öz nanyn özı tauyp, täp-täuır tūrmys keşude. Jūmysynan bölek, mümkındıgı şekteulı jandardyŋ qoǧamdyq bırlestıgın aşyp alǧan. Qoly qalt etse, sonda baryp sabaq beredı, trening ūiymdastyrady. Ömırden küderın üzgen kembaǧal kısılerge dem berıp, mınezderın qairaidy, namystaryn janidy.
– Men kei mügedekterdıŋ piǧylyn tüsınbeimın. Jarymjan ekenın mındetsınetınder bar. Elge tittei de bolsa paidam tisın, jep otyrǧan asyma eŋbegım sıŋsın deudıŋ ornyna memleketten kömek kütedı. Är sätsızdıgıne ükımettı kınälaidy, qoǧamdy jek köredı. Qoǧamnyŋ kınäsı qaisy?! – degen boijetken az-kem ünsız qaldy.
Özınıŋ armany ūşan-teŋız. Mümkındıgı şekteulı azamattar üşın jaŋa telebaǧdarlama aşqysy keledı. Sol arqyly olardyŋ äne-mıne üzılgelı tūrǧan ümıtterın jalǧap, senım ūialatpaqşy. Astanaǧa kelgen maqsaty da osy. Elordany özıne tırek sanaidy…
Qoştasar mezgıl taiap, aialdamaǧa aiaŋdadyq. «Botaqan, sen şaruaŋnan qalma. Qyrqynşy avtobus qazır-aq keledı. Eş alaŋdama» dep qoiarda-qoimai, menı şyǧaryp saldy. Ketıp bara jatyp, artyma būrylǧanmyn. Äldekımderden jön sūrap jatyr eken. Joǧalmaidy Gülhaia. Amandyq bolsa, älı-aq armanyna jetedı. Bolaşaǧyn Astanamen bailanystyratyn aruǧa ıştei sättılık tıledım.
B. MARATQYZY, astana-akshamy.kz
