Astanalyq käsıpker smuzi şyǧarady

Elordalyq käsıpker Sälım Naǧym ekı jyldan berı «Vital Smoothies» atty tabiǧi şyryn türlerın şyǧarumen ainalysyp keledı. Bır qyzyǧy, būl önımnıŋ analogy elımızde joq. Endeşe onyŋ erekşelıgı qandai? Osyny bılmek nietpen otandyq brendtıŋ avtoryn äŋgımege tartqan edık.

London vokzalynda tuǧan ideia

– Sälım, mūndai smuzi şyǧaru ideiasy qalai keldı?
– Jūbaiym ekeumız de Angliiada bılım alyp, 2011 jyly Qazaqstanǧa oraldyq. Kelgen soŋ men öz mamandyǧym bo­iynşa mūnai-gaz salasynda bırneşe jyl jūmys ıstedım. Ekı-üş jyldan keiın mūnai baǧasy arzandap, qolǧa alǧan jobalarymyzdyŋ qarqyny bäseŋdei bastaǧandyqtan, men qosymşa biznes közın ızdestıre bastadym. Artynşa kelınşegımmen bırge Angliiaǧa qydyryp, oqyǧan jerlerımızge bır baryp qaitpaq boldyq. Londonnan Kembridjge qarai jol jürgelı tūrǧanymyzda, vokzaldan «Innocent» dep atalatyn smuzi satyp alǧanbyz. Sony ışıp otyryp, bızde nege osyndai tabiǧi susyn joq degen oiǧa qaldyq. Astanaǧa kele sala sol salany jan-jaqty zerttedık. Alǧaşqyda sūranysqa qatysty kümänımızdıŋ köp bolǧany ras. Bıraq Europada tanymal närsenıŋ bızge de erte me, keş pe, mındettı türde keletının eskerıp, täuekelge bel budyq. Söitıp 2016 jyldyŋ qyrküiegınde alǧaşqy önımımızdı şyǧardyq.
– Ol kezde alǧaşqy kapital üşın jinaǧan qarjyŋyz bar ma edı?
– Özımızdıŋ de jinaǧanymyz boldy, onymen qosa «Damu» käsıpkerlıktı damytu qoryna jügınıp, tömen paiyzdyq mölşerlememen nesie aldyq. Oǧan İzrail men Avstriiadan öndırıske kerektı qūral-jabdyqtardy aldyrttyq. Bır jyldan soŋ elımızdegı «Säbi» qaiyrymdylyq qorynyŋ äleu­mettık maŋyzy bar otandyq startaptar arasynda ­ūiymdastyrǧan granty 30 myŋ AQŞ dollaryn ielendık.
– Bastapqy uaqytta qiyndyqtar köp bolǧan şyǧar?
– Ärine. Būl önım bızde būryn-soŋdy bolmaǧandyq­tan, alǧaşqyda aqyldasatyn kısılerdı tappadyq. Sondyqtan şeteldıŋ saittaryn qarap, tehnologiiany solardan öz betımızşe üirenuge tura keldı. Onyŋ üstıne, 2015-2017 jyldary ūlttyq valiutamyzdyŋ kenetten qūldyrap ketuı bızdıŋ biznesımızge de kerı äser ettı. Bız nesienı – teŋgemen, al qūral-jabdyqty evromen alǧan edık, infliasiianyŋ kesırınen ol bızge ekı ese qymbatqa tüstı. Önımımız turaly adamdarǧa tüsındırerde de smuzi sapasyna qatysty senımsızdıkten tuǧan sūraqtarǧa kezıgıp qalamyz.

Tabiǧi önım qalaişa ūzaq saqtalady?

– Qazır supermarket sörelerınde şyrynnyŋ tür-türı tolyp tūr. Sızderdıŋ smuzidıŋ olardan erekşelıgı nede?
– Bırınşıden, bızdıŋ önımnıŋ qūramy – 100 paiyz tabiǧi jemıs-jidek. Şyrynsyqqyş apparattyŋ kömegımen alynatyn basqa da tabiǧi susyndar bar ǧoi. Bıraq ondai şyryndardyŋ saqtalu merzımı ekı-üş künnen ärı aspaidy, öitkenı syǧylǧannan keiın önım qūramynda adam aǧzasyna ziiandy bakteriialar köbeiıp, aşu prosesı bastalady. Mūnymen qosa, şyrynsyqqyş apparattyŋ toqtausyz ainalyp tūratyn bölşekterı qyzyp, jemıske tigende, kanserogendı zattar bölınuı mümkın. Al bızdıŋ önım suyq ädıspen syǧu arqyly alynatyndyqtan, eşqandai ziiandy himiialyq reaksiialar jürmeidı. Aǧylşynşa «sold press» dep atalatyn būl täsıl qazır Europada keŋınen tanymal. Tıptı, kädımgı üilerdıŋ özınde qarapaiym şyrynsyqqyştardyŋ ornyn osyndai apparattarmen auystyryp jatyr.
– Basqa tabiǧi şyryndardyŋ saqtau merzımı ekı-üş künge deiın ǧana jetedı dedıŋız. Sızderdıŋ önım odan ūzaǧyraq saqtala ma?
– İä, öitkenı bız smuzidı pas­terizasiiadan ötkızemız. Ädette tetrapakettegı şyryndardy 130 gradus temperaturada jarty saǧattai ūstaidy. Sonyŋ nätijesınde olar 1 jyldai saqtalady. Bıraq tym joǧary temperaturada ūzaq öŋdeu önımnıŋ sapasyna äser etetının de ūmytpau qajet. Bız smuzidıŋ dämı men tüsı özgerıp ketpeitındei etıp, odan tömendeu temperaturada jäne azyraq uaqytta qyzdyramyz. Nätijesınde önım 20 künge deiın būzylmai saqtalady. Dükenderge jetkızetın joldy jäne olardyŋ saqtau şarttaryn eskerıp, qaptamaǧa 15 täulık dep jazamyz.

Önım jaqynda Reseige eksporttalady

– Jemıs-jidektı özımızden satyp alasyzdar ma, älde şetelden be?
– Alǧaşqy kezde şeteldık jemıs-jidektı köbırek alyp jürdık. Keiınnen özımızde de molyraq ösırıle bastady. Mysaly, būryn önım bızge tek Almatydan kelse, qazır Şymkent pen Kökşetaudan da äkelınedı. Alma, qūlpynai, qaraqat, qyzylşa, säbızdı jaz kezınde sol jaqtardan alamyz.
– Qaisysy sızderge tiım­dırek? Otandyq jemıs-­jidek pe, älde şeteldıkı me?
– Baǧasy jaǧynan bızge – otandyq önım, al qūramyndaǧy şyrynnyŋ köptıgı ja­ǧynan keide şeteldıkı tiım­dırek. Mäselen, Polşadan äkelınetın alma şyryndy köbırek beredı. Sebebı olar jemıstı vakuumdyq qoimada saqtaidy da, qūramyndaǧy närı sol qalpy tūrady.
– Smuzidı qanşa türlı däm boiynşa şyǧarasyzdar?
– Qazır jetı türlı däm bar. Bırneşe dämdı aralastyrarda ony aldyn ala zerthanada tekseremız. Mysaly, alma, säbız jäne qiiardyŋ şyrynyn bır-bırımen qosatyn bolsaq, onyŋ qūramyndaǧy pestisidterdıŋ körsetkışı köterılıp ketedı de, aǧzaǧa ziiandy reaksiialar tüzedı. Sondyqtan şyrynnyŋ är jaŋa türın jan-jaqty zerttep, sodan keiın ǧana naryqqa şyǧaramyz.
– Önımderıŋız qai qalalarda satylady?
– Astana qalasyndaǧy bar­lyq supermarketterden, sondai-aq Almaty jäne Qaraǧandydaǧy dükenderden tabuǧa bolady. Aldaǧy uaqytta Resei­dıŋ Novosıbır, Cheliabinsk jäne Ekaterinburg siiaqty bızge jaqyn qalalaryna eksport jasasaq degen oiymyz bar.

Botagöz MARATQYZY