Qazırgı qoǧamda bala qauıpsızdıgı baqylauda boluy tiıs. Balany qauıpsız ortamen qamtamasyz etu – maŋyzdy mäsele. Äsırese mektepke alystan keletın, mektebı joq eldı mekennen qatynap oqityn balalar bar. Oquşylardy mektepke jäne üiıne qauıpsız tasymaldaudy qamtamasyz etu qanşalyqty jüzege asyp jatyr, balalarǧa jol erejelerın üiretu maqsatynda qandai jūmys jasaluda degen saualdarmen Astana qalasy Bılım basqarmasy jalpy orta bılım berudıŋ mazmūny men ädısteme bölımınıŋ basşysy Asyl AMANKELDIQYZYNA jolyǧyp, sūraǧan edık.
– Qala mektepterınde jol qauıpsızdıgı boiynşa tūraqty jūmys ısteitın būryştar bar ma?
– Bılım basqarmasy öz qūzyretı şeŋberınde balalardyŋ jol-kölık jaraqattanuynyŋ aldyn alu jüiesın jetıldıru boiynşa tūraqty jūmys jürgızedı. Sonymen qatar bılım beru ūiymdarynda jol qozǧalysy qauıpsızdıgın nasihattau jäne balalardyŋ jol-kölık jaraqattanuynyŋ aldyn alu, oquşylardy qūqyqtyq tärbieleu maqsatynda aqparattyq-tüsındıru jäne aldyn alu jūmysy jürgızıledı: qūqyqtyq lektoriia, taqyryptyq jiyn, synyp saǧaty, aksiia, onkündık; profilaktikalyq äŋgımelesu, nūsqama; polisiia bölımderı qyzmetkerlerımen kezdesu; viktorina, konkurs, oiyn jäne basqa da ıs-şaralar.
Barlyq bılım beru mekemelerınde, sondai-aq mektepke deiıngı ūiymdarda jyl basynan bastap iuvenaldy polisiia qyzmetkerlerı jol qozǧalysy erejesı boiynşa 739 därıs ötkızdı, onyŋ ışınde 381-ı jalpy bılım beretın mektepterde, 137-sı mektepke deiıngı mekemelerde, 49-y eŋbek ūjymdarynda, olardyŋ barysynda balalardyŋ jol-kölık jaraqattanuynyŋ aldyn alu boiynşa körnekı ügıttıŋ 15 türı taratyldy, olardyŋ sany – 3520. Jol qozǧalysy erejelerın bılu boiynşa 52 konkurs pen viktorina saiysy ūiymdastyryldy.
Mäselen, 29 qyrküiekte Astana qalasy PD PP polkınıŋ inspektorlary, aǧa leitenanttar D.Qajyǧaliev pen A.Agubaev №3 mektep-gimnaziiasynyŋ oquşylary üşın «Jaiau jürgınşıler ötkelı» şarasy aiasynda baǧdarşamǧa ekskursiia jäne tüsındırme äŋgıme ötkızdı.
6 qazanda №46 mektepte jol-kölık oqiǧalarynyŋ aldyn alu jäne olardyŋ zardaptarynyŋ auyrlyǧyn tömendetu maqsatynda mektepte Astana qalasy Polisiia departamentınıŋ qyzmetkerlerımen bırlesıp jol qozǧalysy erejelerın zerdeleu boiynşa synyp saǧaty, teoriialyq jäne praktikalyq sabaq öttı.
Bılım beru ūiymdarynda 755 oquşydan tūratyn 77 jas qozǧalys inspektorlarynyŋ otriady jūmys ısteidı, olarmen jol taqyrybyna arnalǧan jadynamalar men balalar suretın tarata otyryp, 77 «Zeiın jürgızuşı» ügıt-nasihat aksiiasy ūiymdastyryldy. Sonymen qatar oqu jylynyŋ basynan bastap oquşylarǧa, mūǧalımderge jäne ata-analarǧa tötenşe jaǧdailar kezındegı mınez-qūlyq turaly nūsqamany küşeitu boiynşa şaralar qabyldandy. Sonymen, 52 oqu ornynda 17 interaktivtı sabaq ötkızıldı, onda 1170 adamǧa nūsqau berıldı, 250 oqu ornynda 19 aşyq sabaq, 665 adamǧa nūsqau berıldı, 75600 adamdy qamti otyryp, ǧimarattardan qauıpsız evakuasiialau boiynşa 210 oqu-jattyǧu jäne jattyǧu ötkızıldı. Sondai-aq 1-11-synyp oquşylaryna 1633 oquşyny qamtityn 64 nūsqama jäne 2489 oquşyny qamtityn 121 därıs ötkızıldı.
Barlyq bılım beru mekemelerınde jyl basynan bastap iuvenaldy polisiia qyzmetkerlerı jol qozǧalysy erejesı boiynşa 739 därıs ötkızdı
Barlyq bılım beru ūiymdarynda balalardyŋ jol-kölık jaraqattanuynyŋ aldyn alu boiynşa aqparattyq būryştar ornalastyrylǧan. Balalardyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu maqsatynda oquşylar men ata-analarǧa ört kezınde jäne su aidynynda qauıpsız jürıs-tūrys mäselesı boiynşa 265 oqu-jattyǧu jäne trening ötkızıldı. Sonymen qatar QR TJM aumaqtyq bölımşelerınıŋ reglamentıne säikes, TJ departamentı jalpy bılım beretın mektepterde jas qūtqaruşylar jasaǧyn qūru arqyly azamattyq qorǧau salasynda halyqty nasihattau jäne oqytu boiynşa jūmys jürgızude. Bügıngı taŋda qalanyŋ oqu oryndarynda 634 oquşy oqityn 62 «Jas qūtqaruşylar» üiırmesı qūryldy. Osy jūmysty ūiymdastyru kezınde jyl saiyn oqu jyldaryna arnalǧan sabaq jospary qalyptastyrylatyn jäne bekıtıletın jäne departamenttıŋ jedel-qūtqaru jasaǧynyŋ bazasynda köşpelı ıs-şaralar ötkızıletın qalanyŋ Bılım basqarmasymen jūmys ısteuge erekşe nazar audarylady.
– Mektep kıtaphanalarynda jol erejesın saqtau boiynşa kıtap körmesı ūiymdastyrylyp tūra ma?
– Joldaǧy jäne jolauşylar retınde tasymaldau kezındegı balalardyŋ qauıpsızdıgı Qazaqstan Respublikasynyŋ «Jol qozǧalysy turaly», «Temırjol kölıgı turaly», «Avtomobil kölıgı turaly» zaŋdarynda jäne Qazaqstan Respublikasynyŋ jol qozǧalysy erejelerınde közdelgen.
Mügedekterdıŋ qauıpsız jäne kedergısız qozǧalysy tehnikalyq jäne sanitarlyq şarttardy saqtau normalarymen, talaptarymen retteledı. Bılım beru ūiymdarynda ata-analarǧa, balalarǧa ömır men densaulyq üşın qauıpsızdıktı qamtamasyz etu boiynşa jadynama, keŋes äzırlenedı.
Jyl saiyn mektep kıtaphanalary, elordalyq polisiia departamentınıŋ ökılderın şaqyra otyryp, kıtap körmesın, äŋgımelesudı, türlı ıs-şarany, oquşylarmen synyp saǧatyn ūiymdastyrady. Osy ıs-şaralarda balalardy jolda jüru erejesımen jäne baǧdarşamnyŋ qyzmetımen tanystyra otyryp, jolda jüru erejesın, köşede dūrys jüruge üiretedı. Jol belgılerın aiyra bılu daǧdysyn qalyptastyryp, köşe jaǧdaiyndaǧy keŋıstıktı baǧdarlai bılu daǧdysyn, köşede özın-özı ūstauyn, jol erejesıne bailanysty bılıktılıgın damytudy közdeidı. Balalardy meiırımdılıkke, zeiındı boluǧa, özın-özı qorǧai bıluge tärbieleidı. Körmege 1-8-synyp oquşylaryna arnalǧan jolda jüru erejelerı kıtaptary qoiylǧan.
– Balalardy tasityn avtobustardyŋ qozǧalys syzbasy qaladaǧy jergılıktı polisiia qyzmetımen kelısıle me?
– Oquşylardy tasymaldaityn avtobustardyŋ jaramdylyǧy, jaǧdaiy oqu jylynyŋ basynda jergılıktı polisiia qyzmetkerlerımen tekserıledı. Qozǧalys syzbasy tasymaldanatyn oquşylardyŋ tūrǧylyqty mekenjaiy boiynşa qalyptastyrylǧan baǧdarlar boiynşa mekteppen bırlesıp otyryp jasalady.
– Bastauyş synyp oquşylaryn mektepke äkelgende jäne alǧanda janynda eresek adamnyŋ boluy mındettı. Ol arnaiy būiryqpen jüzege asyryla ma?
– Tasymaldanatyn oquşylar bastauyş, orta, joǧary buynǧa bölınbeidı. 1-11-synyp oquşylary üşın ūiymdastyrylady. Oqu jylynyŋ basynda tasymaldau turaly arnaiy būiryq şyǧyp, jauapkerşılık bılım beru ūiymdarynyŋ basşylaryna jükteledı.
– Oqu jylynyŋ basynda bastauyş synyp oquşylary üşın üiden mektepke deiıngı qauıpsız jeke qozǧalys baǧyty syzbasynyŋ köşırmesı de tabystala ma?
Tasymaldau kezındegı qauıpsızdık, oquşylardyŋ özın-özı ūstau tärtıbı jönınde mektep äkımşılıgı oquşylarmen jäne olardyŋ ata-anasymen aqparattyq-tüsındıru jūmysyn jürgızedı.
– Mektebı joq eldı meken oquşylaryn bılım beru ūiymdaryna qanşa avtobus tasymaldaidy?
Astana qalasynda tasymaldau şet aimaqtarda ornalasqan saiajailarda tūryp jatqan, sondai-aq arnaiy mektepte oqyp jatqan oquşylar üşın 17 bılım beru ūiymyna ūiymdastyrylǧan. Barlyǧy – 74 avtobus.
– Barlyq mektep avtobusy oqu jylynyŋ basynda tehnikalyq baiqaudan öte me? Avtobustar jyl saiyn jaŋartyla ma?
– Barlyq mektep avtobusy oqu jylynyŋ basynda mındettı tehnikalyq baiqaudan ötıp tūrady. Tasymaldaudy ūiymdastyru jeke kompaniialarmen konkurstyq negızde jüzege asyrylady. Avtobustardy satyp alu qala biudjetı esebınen jürgızılmeidı.
Ärine, elımız boiynşa mektepterge avtobustardy satyp alu respublikanyŋ qarajaty esebınen jüzege asady. Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ elımızdegı mektep avtoparkın jaŋartu jönındegı respublikalyq jobasy aiasynda lizingtık qarjylandyru esebınen öŋır mektepterıne avtobus satyp alu jobasynyŋ ıske asyp jatqany mälım. Avtobustar jaŋartyldy degen söz – oquşylardy tasuǧa arnalǧan jaŋa avtobustar zamanaui talapqa tolyq jauap beredı degen söz. Olar qauıpsızdık beldıgımen, mektep riukzagyna arnalǧan sörelermen, esık aşyq bolǧan kezde qozǧalysty būǧattau mehanizmımen jäne saǧatyna 60 şaqyrym jyldamdyq şektegışpen jabdyqtalǧan boluy tiıs. Sonymen qatar avtobustarda mümkındıgı şekteulı balalarǧa arnalǧan arnaiy oryndyqtar da bolady.
Jyl saiyn Astanada halyqtyŋ ösımı joǧary ekenın, mäselen, biylǧy oqu jylynda elordada 152 jalpy bılım beretın mektep, onyŋ ışınde 225 myŋnan astam bala (ötken oqu jylynda – 215074) kontingentı bar 99 memlekettık jäne 53 jekemenşık mektep jūmys ısteitının eskersek, qaşyqtau eldı mekenderden mektepke qatynaityn oquşylarymyz üşın būl avtobustardyŋ qanşalyqty maŋyzdy ekenın tüsınuge bolady. Būl jönınde qala äkımdıgınıŋ atqaryp otyrǧan jūmysy jönınde oqyrmandarymyzdy qūlaǧdar etıp otyruymyz kerek.
