Prezident Qasym-Jomart Toqaev VIII sailanǧan Parlamenttıŋ bırınşı sessiiasynda käsıpkerlıktı damytu maŋyzdy ekenın atap, ıskerlık belsendılıktı yntalandyrudy tapsyrdy.
Jaŋadan jasaqtalǧan Ükımet aldynda şaǧyn jäne orta biznes salasyna qoldau qörsetetın bıryŋǧai keşendı baǧdarlamany äzırlep, ıske asyru mındetı tūr.
Eks-Prezident Nūrsūltan Nazarbaev 2050 jylǧa qarai Qazaqstanda biznestıŋ ülesın 50 paiyzǧa jetkızudı mūrat etkenın jaqsy bılemız. Qasym-Jomart Toqaev ta käsıpkerlıktı damytpai, el kösegesı kögermeitının tüsınıp otyr.
AQŞ-tyŋ ekonomikalyq quatyn şaǧyn jäne orta biznes arttyrdy. Derekközderge sensek, alpauyt elde jūmys ısteitın halyq sanynyŋ 52 paiyzdan astamy käsıpkerlık salasynda qyzmet etedı. Şamamen 20 adamǧa deiın qyzmet etetın şaǧyn käsıporyndarda 19,6 million adam jūmys ısteidı. Būl AQŞ ekonomikasy kez kelgen jaǧdaiǧa tez beiımdelude şeşuşı rölge ie etedı. Aziiadaǧy qarjy ortalyǧy sanalatyn Japoniia, Qytai, Koreia jäne Singapurda käsıpkerlık salasy JIÖ-nıŋ 50-60 paiyzyn qūraidy.
Qazaqstan da ornyqty damuda şaǧyn jäne orta biznestı damytuǧa yntaly. Ärı türlı-türlı baǧdarlamamen qoldaudyŋ jolyn qarastyruda. Sonyŋ bırı bastapqy biznestı ıske asyruǧa niettı azamattardy qaitarymsyz grantpen qoldaidy. Käsıpkerlık maqsatta berıletın qaitarymsyz granttar 2018 jyly – 100 AEK, 2019 jyly 150 AEK-pen berılse, 2020 jyly – 200 AEK, 2021, 2022 jyly 400 AEK-tı (1 million 225 myŋ teŋge) qūrady. Al 2023 jyly memlekettık grant somasy 1 mln 380 myŋ teŋge bolyp belgılendı. Būl biznes bastaimyn degen yntalylarǧa köp kömek ekenı anyq. Alaida eldıŋ barlyq azamaty ala almaidy. Olar: mügedektıgı bar adamdar, qandas märtebesın alǧandar, qonys audaruşylar jäne olardyŋ eŋbekke qabılettı otbasy müşelerı, az qamtylǧan otbasylardyŋ müşelerı, köpbalaly otbasynyŋ müşesı (jūbaiy, zaiyby), mügedektıgı bar balany tärbielep otyrǧandar, asyrauşysynan aiyrylu boiynşa järdemaqy alatyndar jügınıp, biznestı bastap, damytuǧa qaitarymsyz qarjy aluǧa mümkındıgı bar.
Käsıpkerlıktı damytu jönındegı 2021-2025 jyldarǧa arnalǧan ūlttyq joba şeŋberınde jaŋa biznes-ideialardy ıske asyru üşın memlekettık granttar bölu jönındegı bırınşı aǧymnyŋ qorytyndysy boiynşa 2169 grant berıldı. Bırınşı aǧym aiasynda barlyǧy 2577 grant berıledı. Ümıtkerlerdıŋ barlyǧy 24,2 myŋdy qūrady. Ötınımderdıŋ eŋ köp sany Türkıstan oblysynyŋ (5,2 myŋ) jäne Şymkent qalasynyŋ (3,1 myŋ), eŋ az sany Ūlytau oblysynyŋ (155) jäne Qostanai oblysynyŋ (272) ümıtkerlerınen kelıp tüstı. Memlekettık grant alyp, biznestı bastauǧa niettı adamdar Astana qalasynda da köp ekenı baiqaldy. Nauryz aiyndaǧy alǧaşqy lekte 809 ötınım qaralyp, onyŋ 33-ı maqūldandy.
Jalpy, ötınış beruşıler arasynda būrynnan otbasymen ainalysatyn käsıp türıne qarjy aldy. Būl, bır jaǧynan, otbasylyq käsıptı damytsa; ekınşı jaǧynan, käsıbın zaŋdastyrdy degen söz. Iаǧni qaitarymsyz granttardyŋ eldegı belsendı käsıpkerlerdıŋ sany artuyna septıgı boldy. Alaida qaitarymsyz grantty aluşylardyŋ barlyǧy qarjyny maqsatty jūmsamaityny taǧy anyq. Köp jaǧdaida käsıptı bastauşylarǧa kreativtı közqaras, jaŋaşyldyq jetıse bermeidı. Auyldyq jerlerde ekı siyr baǧuǧa negızdelse, qalalyqtar tıgın maşinasy nemese konditerlık önımder daiyndauǧa basymdyq beredı. Jylda osy baǧytqa qarjy qūiylyp jatqanynan biznestıŋ osy türlerı damyp ketkenı şamaly. Sodan bolsa kerek-tı, Premer-ministr Älihan Smaiylov Ükımet otyrysynda biznes-ortany retteudıŋ «taza paraqtan» reformasyn jüzege asyratynyn mälımdep, 2030 jylǧa qarai şaǧyn jäne orta bizneste jūmys ısteitınder sanyn 4,7 million adamǧa jetkızetının mälımdedı.
Sarapşylar «taza paraqtan» reformasy biznes-ortany retteudıŋ tiımdılıgın arttyruǧa jäne auyl şaruaşylyǧy salasyndaǧy käsıpkerlıktı jandandyru üşın qolaily jaǧdailar qalyptastyruǧa mümkındık beretının aituda. Būǧan uaqyt töreşı.
Astana qalasynda jihaz jasau biznesınen tabys tauyp jürgen Iskendır Pazylovty äŋgıme tarttyq.
– Oŋtüstıkten elordaǧa biznes jasaimyn dep keldım. Şymkent qalasynda jihaz jasaityn sehta azdy-köptı täjıribe jinaǧanym bar-dy. Bar armanym Astanada jihaz jasaityn seh aşu boldy. Ol üşın jeke ǧimarat kerek, qūrylǧylardyŋ talapqa sai boluy maŋyzdy. Būǧan köp qarjy kerek. Degenmen berılmedım, klientter tauyp, tapsyrys aldym. Sodan keiın jinaǧan azdy-köptı qarjyma materialdardy alyp, osyndaǧy jihaz sehyna baryp, kestırıp aldym. Söitıp, bırneşe künde tapsyrys beruşıge jihazyn jetkızıp, qūrastyryp berdım. Osylai tabys taba bastadym. Keiın arnaiy seh aşsam dep oiladym. Bıraq oǧan qajettılık joq eken. Qazır qasyma bırneşe adam aldym. Tapsyrys alamyz, ony sehqa baryp kestırıp, klientke baryp qūrastyryp beremız. Iаǧni biznestı damytu üşın ülken öndırıs ornynyŋ keregı az, bastysy sūranys pen ūsynysty eskerıp, soǧan sai jūmys ısteu maŋyzdy, – dedı ısker azamat.
Qazır älem qatty damyp keledı. Sony eskeruımız tiıs. Bız älemdık örkeniet köşınen qalmauymyz üşın sifrlandyru, IT, auyl şaruaşylyǧy salasynda biotehnologiiany engızu, jekemenşık medisinalyq punktter, bılım ortalyqtary jäne taǧy basqasyn damytuǧa män beretın kez keldı. Biznestı osy baǧytta örkendetudıŋ artyqşylyǧyn tüsınuımız kerek-aq.
