Braziliiadaǧy älem bırınşılıgınde kün ötken saiyn qyzyqqa toly uaqiǧalar oryn aluda. Alǧaşqy oiyndaǧy tört gol men töreşınıŋ qatelıgı turaly aitqanbyz. Bıraq odan keiıngı kezdesulerde de qazylardyŋ qate şeşım qabyldaǧanyna kuä boldyq.
«A» tobyndaǧy ekınşı kezdesu Meksika men Kamerun arasynda öttı. Alǧaşqylary oiyndy basynan aiaǧyna deiın basqaryp, qara qūrlyqtan kelgen futbolşylardyŋ adymyn aştyrmady. Bırınşı taimnyŋ özınde Djovanni Dos Santos ekı gol soqsa da, bas töreşı ony esepke almai tastady. Kamerun qūramasy älsın-älsın tärtıp būzyp, oiynnyŋ mänın ketırumen boldy. Degenmen kezdesudıŋ 61-minutynda Peralta soqqan jalǧyz dop Meksika qūramasyna üş ūpai äkeldı. Endı olar kelesı turda turnir qojaiyndaryna qarsy oinasa, ūpaisyz Kamerun jäne Horvatiia özara küş synasady.
«V» tobyndaǧy tartys älem chempiondarynyŋ tas-talqan boluymen bastaldy. OAR-da ötken älem bırınşılıgınde soŋǧy ret Gollandiiamen oinaǧan İspaniia qūramasynyŋ Braziliiadaǧy alǧaşqy qarsylasy da «qyzǧaldaqtar elı» boldy. Bıraq būl joly Lui Van Galdyŋ futbolşylary jeŋımpaz atandy.
Oiynnyŋ 27-minutynda Şabi Alonso penaltiden gol soǧyp, ispandardy alǧa şyǧarǧan. Bırınşı taimnyŋ soŋyna qarai Robi van Persi Kasiliastyŋ qatelıgın paidalanyp, eseptı teŋestırıp kettı. Artynşa Robben men De Vrei 53, 65 minuttarda bır-bırden gol soǧyp, İspaniianyŋ jaǧdaiyn mülde qiyndatyp jıberdı. Visente Del Boske alaŋǧa jaŋa oiynşylaryn jıberse de, olar oiyn yrǧaǧyn eş özgerte alǧan joq. Keiın Robi van Persi men Aren Robben ekınşı ret qanjyǧalaryn mailap ülgerdı. Qysqasy, İspaniia qūramasy 1-5 esebımen tas-talqan ūtylyp, öz tarihyna daq qaldyrdy. Būǧan komanda kapitany İker Kasiliastyŋ salaq oiyny kesır boldy desek, qatelespegen bolar edık.
Osy toptyŋ alǧaşqy turyndaǧy ekınşı kezdesu Chili men Avstraliia arasynda öttı. Aziia jäne Mūhit aimaǧynan kelgen qūrama oiynnyŋ alǧaşqy bölıgınde qarsylastary soqqan ekı golǧa bır doppen jauap berıp, ekınşı taimda orasan küşpen alǧa ūmtyldy. Kezdesudıŋ negızgı uaqyty aiaqtalyp, qosymşa minuttar syrǧyp jatqanda oŋtüstıkamerikalyqtar qarsylastar qaqpasyna taǧy bır gol soǧyp, Avstraliianyŋ bır ūpai jolyndaǧy ümıtın üzıp tastady. Būl oiynda Chili sapynan Sanches, Valdiviia, Bosejur degen jıgıtter közge tüsse, olarǧa Kehill ǧana jauap bere aldy.
«S» tobynyŋ alǧaşqy matchynda Kolumbiia futbolşylary Grekiia qūramasyn 3-0 esebımen jeŋıp, Falkaosyz da dop tebe alatyndaryn däleldedı. Bıraq oiyn barysyna qarap otyryp grekterdıŋ jai ǧana joly bolmaǧanyn aŋǧaruǧa bolady. Besınşı minutta soǧylǧan Armeronyŋ golyn 58-minutta Guterres eseledı. Al kezdesudıŋ 93-minutynda Djeims Rodriges Kolumbiia-Grekiia arasyndaǧy matchqa nükte qoidy.
Osy toptaǧy ekınşı kezdesu Kot D’İvuar jäne Japoniia qūramalarynyŋ arasynda öttı. Negızı, osy bır toptaǧy tört qūramanyŋ därejelerı teŋ sanalǧan. Grekiianyŋ sätsız oiynyn esepke almaǧanda afrikalyqtar men aziialyqtardyŋ kezdesuı köpşılık kütkendei tartysqa toly boldy. Bırınşı taimnyŋ 17-minutynda Japoniia sapynan Keisuke Honda gol soǧyp, qara jıgıtterdıŋ saǧyn syndyrǧandai boldy. Bıraq oiynnyŋ ekınşı bölıgınde nebary ekı minut ışınde Boni men Jervino bır-bırden japondar qaqpasyn däl közdep, tarazy basyn özderıne audardy. Kezek-kezek şabuyldarmen jalǧasqan kezdesude osydan keiın eşqandai golǧa kuä bolmadyq.
«D» tobynyŋ alǧaşqy kezdesuınde sensasiia tırkeldı. «Ölım tobyna» tüsıp, «ömır süruden qaldy» degen Kosta-Rika älemnıŋ ekı dürkın chempiondary sanalatyn Urugvai qūramasyn 3-1 esebımen tıze büktırdı.
Kezdesudıŋ 24-minutynda Edinson Kavani on metrlık aiyp dobynan mült ketpei, öz qūramasyn alǧa şyǧarǧan. Bıraq qarsylastar da qarap qalmai, Fernando Muslera qorǧaǧan qaqpanyŋ maŋyn toruyldaudan eş tanǧan emes. Ekınşı taimda Kempbell eseptı teŋestırdı. Arada üş minut ötken soŋ, iaǧni, 57-minutta Duarte kostarikalyqtardy alǧa şyǧardy. Oiyn soŋyndaǧy alma-kezek şabuyldardyŋ bırınde alaŋǧa jaŋa şyqqan Urenia üşınşı goldy soǧyp, urugvailyqtardyŋ ümıtın bırjola ügıtıp tastady. Osylaişa ötken bırınşılıktıŋ jartylai finalyna deiın jetken oŋtüstıkamerikalyq futbolşylardyŋ toptan şyǧa almai qalu qaupı arta tüstı. Sonymen qatar, būl oiynda biylǧy bırınşılıktıŋ alǧaşqy qyzyl qaǧazy körsetıldı. Onyŋ iesı – Maksi Pereira.
Al, Angliia-İtaliia arasynda ötken kezdesudı körgen de armanda, körmegen de armanda. Būlai deudıŋ öz sebebı bar. Qos qūrama da küllı älemge europalyq oiyn mänerın paş ettı. «Bır jaǧadan bas, bır jeŋnen qol şyǧarudyŋ» da ozyq ülgısın körsettı būlar. Qorǧanys, alaŋ ortasy, şabuyl dep bölıp-jarmai, barlyǧy bırdei ūiymdasa ter töktı.
Bır-bırınen eş kem tüspeitın komandalardyŋ teŋ därejedegı oiynyna qarap süisındık. Taŋdai qaqtyq. Egde tartqanyna qaramastan Pirlonyŋ jas jıgıtşe qimyldauy, älı tolysyp bolmasa da Sterlingtıŋ täjıribelı oiynşylardai oiqastauy – bärı-bärı janküierlerge keremet küi syilady.
35-minut. Kandreva būryştan jetken dopty kıdırtpesten Andrea Pirloǧa asyrdy. Al «Iýventustyŋ» jartylai qorǧauşysy pasty özı qabyldamai, özınıŋ ekı aiaǧynyŋ arasynan Markizioǧa ötkıze saldy. Būl 2002 jylǧy Braziliia men Germaniia arasyndaǧy finaldyq oiyndy eske saldy. On tört jyl būryn Rivaldo da özıne jetken dopty däl osylai ötkızıp jıberıp, nätijesınde, äigılı Ronaldo Kan qorǧaǧan qaqpany däl közdegen bolatyn. Būl joly Klaudio Markizio da Djo Harttan ailasyn asyryp kettı. Bıraq, köp ūzamai, ekı minuttan soŋ aǧylşyndardyŋ sol jaq qaptaldan bastalǧan şabuyly Runidıŋ Starridjge ädemı pas beruımen jäne şabuylşynyŋ mült ketpeuımen jalǧasty. Osylaişa teŋ eseppen, qūramalar üzılıske şyqty. Al oiynnyŋ ekınşı jartysynda Kandreva taǧy da Angliianyŋ aiyp alaŋynda jürgen Balotellige äuelete pas berıp, «super Marionyŋ» gol soǧuyna jaǧdai jasady. Būl 50 minut edı. Keiın qos qūrama qoldarynan kelgen bar mümkındıktı paidalanyp qaluǧa tyrysqanymen, esep özgermedı.
Sondai-aq, «E» tobyndaǧy Şveisariia-Ekvador jäne Fransiia-Gonduras kezdesulerı öttı. Qos oiynda da europalyqtardyŋ mereiı üstem bolǧanyn aita ketu kerek. Şveisariia 0:1 esebımen ūtylyp jatyp, bapkerdıŋ köregendıgı arqasynda jeŋıstı jūlyp äkettı. Ottmar Hitsfeldtıŋ ekınşı taimda alaŋǧa jıbergen ekı futbolşysy bır-bırden gol soǧyp, üş ūpaiǧa qol jetkızgen. Al Fransiia Gonduraspen tartysqa tüsıp, qarsylastaryn 3:0 esebımen tas-talqan ettı. Oiynnyŋ bırınşı bölıgınde-aq Gonduras qūramasynyŋ qaqpasyna penalti belgılenıp, ekınşı sary qaǧaz alǧan futbolşysy alaŋnan quyldy. Kärım Benzema 11 metrlık aiyp soqqysyn däl oryndaǧannan keiın 48-minutta osy älem bırınşılıgındegı ekınşı avtogol soǧyldy. Onyŋ avtory – Gonduras qaqpaşysy Valiadares. 72-minutta Benzema taǧy bır gol soǧyp, osy turnirdegı dubl jasaǧan üştıktıŋ soŋyna ılestı.
«F» tobyndaǧy Argentina men Bosniia-Gersegovina arasyndaǧy match ta oinaldy. Būl oiynda älem chempionatynyŋ debiutanty sanalatyn europalyq komandanyŋ futbolşylary ekı gol soǧyp, oŋtüstıkamerikalyqtar bır ǧana doppen közge tüstı. Bıraq jeŋıs Maradonanyŋ ızbasarlarynda kettı. Kolaşinas kezdesu bastalmai jatyp öz qaqpasyna abaisyzda gol ūryp alǧan soŋ, 65-minutta Leo Messi Argentinany 2:0 esebımen alǧa şyǧarǧan. Oiyn soŋynda İbişevich bır gol soǧyp, öz qūramasyna ümıt syilaǧandai boldy. Alaida, esep özgermedı.
Osy toptyŋ ekınşı oiyny ötken tünde İran-Nigeriia arasynda öttı. Sonymen qatar, «G» tobyndaǧy Germaniia-Portugaliia, Gana-AQŞ jūptary da alǧaşqy kezdesulerın ötkızdı. Olar turaly gazetımızdıŋ kelesı nömırınde jariialamaqpyz.
Nūrislam QŪSPANǦALİ
