Käsıp aşu – masyldyqtan arylu kıltı

Elorda äkımdıgınde Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ «Syndarly qoǧamdyq dialog – Qazaqstannyŋ tūraqtylyǧy men örkendeuınıŋ negızı» atty Joldauyn talqylauǧa arnalǧan qala aktivınıŋ otyrysy öttı. Jiyndy aşyp, jürgızıp otyrǧan Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı Altai Kölgınov Joldaudan tuyndap otyrǧan maŋyzdy mındetterdı jüzege asyru baǧyttaryna toqtaldy.

KÄSIPKERLERGE AŞYLǦAN ZOR MÜMKINDIK

Qala äkımı öz sözınde Memleket basşysy Qasym-­Jomart Toqaev sailaualdy baǧdarlamasynyŋ negızgı baǧyty etıp alǧan sabaqtastyq ūǧymynyŋ mänın taǧy bır märte körsetkenın, būl Joldau Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev saiasatynyŋ zaŋdy jalǧasy ekenın atap öttı.
– Qazaqstan Prezidentı negızgı basymdyqty äleumettık saiasatqa, käsıpkerlıktı damytuǧa jäne ha­lyq­tyŋ äl-auqatyn köteruge ba­ǧyttalǧan maŋyzdy memlekettık baǧdarlamalardy ıske asyruǧa arnady. Joldauda elımızben qatar qalamyzdyŋ tūraqty damuy, ekonomikalyq ösımı, halyqtyŋ densaulyǧy men bılımınıŋ sapasy, ruhaniiaty men mädenietınıŋ damuy qamtylǧan. Elorda bolǧan soŋ bızge jükteler mındet te, artylar senım de airyqşa. Eŋ basty mındet – el bolyp bırıge eŋbek etıp, qarqyndy damudy küşeite beru. Joldaudyŋ mänı de, maqsaty da osynda dep bılemın, – dedı A.Kölgınov.
Prezidenttıŋ el ekonomikasyn damytu turaly bırqatar tapsyrmalaryna toqtalǧan qala äkımı Nūr-­Sūltan qalasy qazaqstandyq ekonomikanyŋ lokomotivı bolyp otyrǧanyn atap öttı. Elordanyŋ äleumettık-ekonomikalyq damuynyŋ negızgı körsetkışterınıŋ tūraqty ösuı baiqalyp otyrǧanyn aityp, sonyŋ negızgı körsetkışterıne toqtaldy.
– Memleket basşysy «jappai käsıpkerlıktı damytu sanaǧa sıŋgen paternalistık piǧyl men masyldyqtan aryluǧa mümkındık beredı» dep atap öttı. Alǧaşqy üş jylda mikro jäne şaǧyn biznes subektılerı salyqtan bosatylatynyn esepke alsaq, sondai-aq käsıpkerlerdı, olardyŋ qataryndaǧy köpbalaly jäne az qamtylǧan otbasylardy üş jyldyq merzım boiy tekseruge tyiym salynatynyn eskersek, biznestı bastauǧa jäne keŋeituge jaqsy mümkındıkter bar. Käsıbın aşamyn degen azamattarǧa osy Joldau zor mümkındık aşady. Sebebı, memleket bizneske qoldau körsetıp, Ūlttyq qordan 100 milliard teŋgege juyq qarjy böletın boldy. 3 jylǧa deiın salyqtan bosatu turaly aityldy. Būl – masyldyqtan aryludyŋ kıltı ärı käsıpkerlıktıŋ damuyna barynşa jasalǧan jaǧdai. Jūmys ısteimın deitın azamattarǧa qoldau körsetemız. Jaŋadan aşylǧan «Janūia» ortalyǧy az qamtylǧan otbasylardy, mūqtaj azamattardy oqytuǧa, treningterdı ötkızuge jäne jūmyspen qamtuǧa mümkındıkter beredı. Būǧan qosa, «Atameken» käsıpkerler palatasynyŋ bazasynda nemese «Damu» siiaqty basqa da biznestı qoldau ortalyqtary arqyly qoldau körsetemız. Nūr-Sūltan qalasynda 124 myŋnan astam orta jäne şaǧyn biznes ökılderı qyzmet etedı. Būl körsetkıştı memlekettıŋ qoldauy arqyly odan ärı arttyruymyz qajet, – dedı Altai Kölgınov.

ATAULY ÄLEUMETTIK KÖMEKTI KIMDER ALU KEREK?

Elordada 6820 otbasyǧa atauly äleumettık tölem taǧaiyndaldy. Tiıstı tölem 5801 otbasyǧa, sonyŋ ışınde 3274 köpbalaly otbasyǧa tölendı. Būǧan jalpy alǧanda 2 mlrd teŋgege juyq qarjy bölındı. Sondai-aq, «Jappai oqytu» qorynan mektep formasyn satyp aluǧa ärqaisysy 30 myŋ teŋgenı qūraityn 11 myŋnan astam sertifikat berıldı. Osyny atap ötken qala basşysy atauly äleumettık kömektı taǧaiyndauǧa monitoring jürgızu boiynşa jergılıktı komissiia qūrylǧanyn aitty.
– Monitoring qorytyndysy bo­iynşa tabystaryn jasyrǧany üşın 339 otbasyǧa tölem toqtatyldy. 968 otbasyǧa tölem mölşerı qaita qaraldy. Jalpy alǧanda 1314 otbasynyŋ ötınışterı qabyldanbady. Sebebı olar onyŋ şarttaryna säikes kelgen joq. Atauly äleumettık kömek mūqtaj azamattar qataryna jatatyn otbasylarǧa tölenedı. Mülıkterın jasyratyn, ädeiı ajyrasatyndarǧa emes. Bız adamdardy jūmyspen qamtu üşın barlyq jaǧdailardy jasap jatyrmyz. Atauly äleumettık kömek alatyndar keiınnen jūmysqa tūrulary kerek. Būl kömektı aludyŋ bır şarty osy. Osy ıste barynşa järdemdesemız, – dedı
A.Kölgınov.

OŊTAILANDYRU NE BEREDI?

Qala äkımı Joldaudaǧy kvazimemlekettık sektordyŋ qaitarymyn arttyru, sonyŋ ışınde memlekettık kompaniialardyŋ sanyn qysqartu turaly Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy elordada qalai jüretınıne jäne qalaǧa ne beretınıne toqtaldy.
– Kvazimemlekettık sektordy oŋtailandyru aiasynda «Astana» ÄKK» AQ jelısı boiynşa käsıporyndar sany 24-ten 14-ke nemese 42 paiyz­ǧa qysqarady. Osy arqyly jylyna 2 mlrd teŋgege deiın ünemdeimız. Iаǧni basqa käsıp­oryndardyŋ jūmysyn qaitalap oryndaityn bır ǧana «Astanaenergoservis» aksionerlık qoǧamyn joiǧanda 1 mlrd teŋge ünemdeledı. Būl qarjy qys mausymyna kerek tehnikany satyp aluǧa baǧyttalady. Sebebı elorda qysynyŋ qandai qatal ekenın bılesızder. Qazırgı qolda bar tehnikamen tanysqanymyzda, olardyŋ eskırgenıne köz jetkızdık. Sondyqtan ışkı rezervtı, kvazimemlekettık sektordan ünemdelgen qarjyny paidaly ısterge baǧyttaimyz, – dedı qala basşysy.

QOLJETIMDI BASPANA QŪRYLYSY ÜŞ ESEGE ARTADY

Altai Kölgınov Prezidenttıŋ tūrǧyn üi kezegınde tūrǧan az qam­tylǧan jäne köpbalaly otbasylardy baspanamen qamtu tapsyrmasy elordada qalai jüretının tarqatyp öttı. Onyŋ aituynşa, kelesı jyly bas qalada qoljetımdı baspana qūrylysy üş esege artady.
– Elorda üşın jalǧa berı­letın baspana kezegı men «Ba­qytty otbasy» baǧdarlamasy boiynşa jeŋıldıkpen tūrǧyn üi qaryzyn alu kezegınde tūrǧandardy esepke aludyŋ ūlttyq bıryŋǧai jüiesın engızudıŋ maŋyzy zor bolyp otyr. Būl jüie aşyqtyqqa negızdeledı. Jyl saiyn kezekte tūrǧan adamdardyŋ sany ösıp jatyr. Mysaly, jazdyŋ basynda 46 myŋdai bolsa, küz bastalǧanda 47,5 myŋǧa jettı. Būl mäselenı şeşu üşın kelesı jyly qoljetımdı baspana qūrylysy üş esege artady. Qazır tiıstı daiyndyq jūmystary bastaldy, – dedı qala äkımı.
Äkımdık qoljetımdı baspana qūrylysyn jeke investisiialar esebınen arttyrudy közdep otyr­ǧanyn aitqan A.Kölgınov biudjet qarjysyna ǧana süienbeitınderın jetkızdı.
– Künı keşe ǧana qalada ekınşı üi qūrylysy kombinaty ıske qosyldy. Onda sifrlyq tehnologiia­lar men moduldı qūrylystyŋ zamanaui ädısterı qoldanylady. Būl kombinat qoljetımdı baspana qūrylysyna özındık ülesın qosady, – dedı qala basşysy.
Onyŋ aituynşa, osy jyly qala biudjetınde 1500 tūrǧyn üi sertifikatyn beruge 1,5 mlrd teŋge qarastyrylǧan. 500 sertifikat jūmys ısteitın azamattarǧa, 1000 sertifikat köpbalaly, tolyq emes jäne mügedek bala tärbielep otyr­ǧan otbasylarǧa arnalady. Būl kömek Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankı arqyly jeŋıldıkpen nesieleu aiasynda berıledı.

JAŊA NYSANDAR BOI KÖTEREDI

Elordada erekşe qajettılıkterı bar adamdar üşın ekı beiımdeu ortalyǧynyŋ qūrylysy boiynşa jūmystar jürıp jatyr. Sonymen qatar tūrǧyn alaptarda tört dene şynyqtyru-sauyqtyru keşenı salynady. A.Kölgınov osy maŋyzdy jūmystyŋ män-jaiyn da tarqatty.

– Prezident erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa teŋ jaǧdailar jasau mındetterın belgılep, balalarǧa arnalǧan şaǧyn jäne orta beiımdeu ortalyqtaryn keŋeitıp, olardy jaqyn jerden aşu turaly tapsyrma berdı. Būl maqsattarǧa Ükımetke üş jyldyŋ ışınde 58 milliardtan kem emes mölşerde qarjy bölu tapsyryldy.
Qazırgı kezde bız ortalyq memlekettık organdarmen bırge ekı beiımdeu ortalyǧynyŋ qūrylysy boiynşa jūmystardy qolǧa aldyq. Onyŋ bırınşısı jeke investisiia­lar esebınen, ekınşısı biudjet qarjysyna salynady. Olardyŋ territoriiasy anyqtalyp, tiıstı jer telımderı berıldı.
Būqaralyq sportqa jaǧdai jasau üşın qala ortalyǧynan şalǧai ornalasqan tūrǧyn alaptarda tört dene şynyq­tyru-sauyqtyru keşen­derı qūrylysyn josparlap qoidyq. Būǧan qosa, tūrǧyn alaptarda sport alaŋdaryn salu jūmysy jalǧasady, – dedı Altai Kölgınov būl turaly.