Älemdegı tūraqty energetika salasynyŋ qandai deŋgeide ekendıgın ekşep, ony ılgerı qalai jyljytuǧa bolatyndyǧyn baǧalau maqsatynda älemnıŋ köşbasşylaryn bırıktırgen EKSPO körmesıne Bırıkken Ūlttar Ūiymy da erekşe daiyndyqpen keldı. Körme pavilonyndaǧy alaŋynyŋ aşyluyna ūiymnyŋ EXPO-daǧy bas komissary Djihan Sūltanoǧly, «Astana EXPO-2017» kompaniiasy basqarma töraǧasy Ahmetjan Esımov, körme komissary Räpıl Joşybaev qatysty.
Energotiımdılıktı arttyru mäselesı törtkül dünienıŋ qyzyǧuşylyǧyn tuǧyzyp otyrǧany ras. Al osy Bırıkken Ūlttar Ūiymy 25 jyl boiy bükıl ǧalamşardy ekologiialyq taza energiiamen qamtamasyz etu mäselesımen ainalysyp keledı. Qarqyndy eŋbektıŋ nätijesın osy alaŋǧa alyp kelgen ūiym ökılderı elordamyzdaǧy körme taqyrybynyŋ bükıl älem üşın maŋyzdylyǧyn erekşe atap öttı. Mūnda şöldı aimaqtardaǧy jerdı sulandyru, şalǧai eldı mekenderge arnalǧan şaǧyn GRES syndy jobalar qoiylypty. Bügınde mūndai GRES-ter Qazaqstan, Täjıkstan jäne Qyrǧyzstanda ornatyluda. Sondai-aq, mūnda kündızgı jaryqpen jaryqtandyrylatyn jylyjailardyŋ da ekspozisiiasy köpşılıktıŋ nazaryna ūsynyldy.
Sonymen qatar BŪŪ-nyŋ EKSPO-daǧy bas komissary Djihan Sūltanoǧly Qazaqstannyŋ būl salanyŋ damuyna qosyp jatqan ülesın joǧary baǧalap, «Qazaqstan energiiany ünemdeu mäselesı men «jasyl ekonomika» salasyn damytu boiynşa jetekşı memleketke ainalyp keledı. Men Qazaq elınıŋ osy salada köşbasşy memleketke ainalatyndyǧyna senımdımın. BŪŪ Qazaqstannyŋ būl artyqşylyǧyn öte joǧary baǧalaidy» dedı.
Mūnda barlyq keluşılerdıŋ köruıne arnalǧan türlı innovasiialyq jobalar bar. Qonaqtar özınen keiın qalatyn kömırtek kölemın sanai alady. Sondai-aq kışıgırım gidrostansany ıske qosyp, energiiany şyǧaru prosesın baqylauǧa da mümkındık alady. Kün resurstarynyŋ interaktivtı atlasy da erekşelıgımen köz tartady. Al jemıs-jidek, kökönısterdı kün raiy men jyl mezgılıne qaramastan ösıretın kışıgırım svetodiodty jylyjaiy, tıptı, erekşe eken. Kün men jeldıŋ energiiasyn paidalanyp, Jerdı sulandyratyn installiasiia da körermennıŋ köŋılınen şyǧady. Bır qyzyǧy, būl alaŋǧa balalarmen bırge keluge bolady. Ūiymdastyruşylar büldırşınder üşın de tosynsyi äzırlep qoiypty. Olar klimattyq sandyqşa ışındegı qūral-jabdyqtar arqyly aua raiynyŋ özgeruı adamdar men qorşaǧan ortaǧa qalai yqpal etetının öz közımen köre alady.
Osyndai köz tartatyn ǧajaiyp ekspozisiiany äzırleuge Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ 9 bırdei agenttıgı – BŪŪ Damu baǧdarlamasy, Qorşaǧan ortany qorǧau jönındegı BŪŪ baǧdarlamasy, Aziia jäne Tynyq mūhity aimaǧyna arnalǧan ekonomikalyq jäne äleumettık komissiiasy, Bılım, ǧylym men mädeniet mäselelerı jönındegı Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ mamandandyrylǧan mekemesı, Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ Bosqyndar ısterı jönındegı Joǧarǧy komissarynyŋ basqarmasy, Önerkäsıptık damu jönındegı Bırıkken Ūlttar Ūiymy, BŪŪ Balalar qory, Atom energiiasy jönındegı halyqaralyq agenttık, Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ Äielderdıŋ genderlık teŋdıgı jäne olardyŋ qūqyqtary men mümkındıkterın keŋeitu mäselelerı jönındegı qūrylymy öz ülesın qosqan. Osylaişa taza ärı qoljetımdı energiiany bükıl älem boiynşa alǧa jyljytu salasynda 70 jyldan astam täjıribesı bar BŪŪ körmege aimaqty tūraqty energiiamen qamtamasyz etu jūmysynyŋ nätijesın körsetetın qondyrǧylaryn äkelıp quantty.
Güljan RAHMAN
