QYTAI MEN AQŞ ARASY UŞYQTY
Qytai men AQŞ arasynda «sauda soǧysy» künnen-künge uşyǧyp barady.
Qūrama Ştattar Qytaidan keletın jalpy qūny 200 mlrd dollardy qūraityn bırqatar tauarǧa baj salyǧynyŋ mölşerın 10 paiyzǧa arttyrmaq. Al aldaǧy jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap būl körsetkış 25 paiyzǧa köterıledı.
BBC-dıŋ mälımetı boiynşa baj salyǧy Qytaidan jetetın 6 myŋǧa juyq tauarǧa engızılmek. Olardyŋ qatarynda äielder sömkesı, toqyma matalar, kürış sekıldı önımder bar. Bır qyzyǧy, jūrt arasynda sūranysqa ie «aqyldy saǧat», balalar oryndyǧy siiaqty tauarlarǧa salyq salynbaidy.
Öz kezegınde Qytaidyŋ Sauda ministrı Van Şouven AQŞ-tyŋ mūndai äreketı tyǧyryqqa tırep otyrǧanyn aitty. Būǧan qosa, Aspan asty elı Amerikadan importtalatyn türlı önımderge de salyq mölşerı artatynyn mälım ettı. Degenmen Donald Tramp mūndai jaǧdaida baj salyǧynyŋ kelesı kezeŋın qarastyruǧa mäjbür bolatynyn jetkızdı.
1700-den ASA BOSQYN JOLDA OPAT BOLDY
Biyl jyl basynan berı Europaǧa Jerorta teŋızı arqyly 80 myŋnan astam bosqyn bas sauǧalap keldı. Alaida olardyŋ 1700-den astamy jolda opat bolypty.
«QazAqparat» agenttıgınıŋ habarlauynşa, būl mälımettı Halyqaralyq köşı-qon ūiymy mälım etken. 23 qyrküiek küngı jaǧdai boiynşa Europaǧa jalpy sany 80602 bolatyn bosqyndar men migranttar qonys audarsa, 35,7 myŋy, iaǧni 44 paiyzy İspaniiaǧa barypty. Būl körsetkış boiynşa 23 myŋ adamǧa pana bolǧan Grekiia ekınşı orynǧa, al 21 myŋyn qabyldaǧan İtaliia üşınşı orynǧa taban tıredı.
Halyqaralyq köşı-qon ūiymy biyl migranttar sany ötken jyldarǧa qaraǧanda edäuır azaiǧanyn habarlady. Mäselen, byltyr osy uaqytta kärı qūrlyqqa 133 myŋnan asa adam qonys audarsa, 2016 jylǧy körsetkış 320 myŋnan asypty.
TÜRKİIаǦA TRAMPTYŊ BŪIRYǦY JÜRMEIDI
Ankara Vaşington qoiǧan talaptan bas tartyp, İrannan tabiǧi gaz aludy jalǧastyra bermek. Türkiia prezidetı Rejep Taiip Erdoǧan Reuters agenttıgıne bergen sūhbatynda būǧan AQŞ tarapy qoiuy mümkın sanksiialar da äser etpeitının mälımdedı.
Söz arasynda ol Amerikanyŋ mūndai talaby būrynǧy prezidentı Barak Obamanyŋ kezınde de bolǧanyn, bıraq mūndai şielenıske jetpegenın aityp qaldy.
Onyŋ aituynşa, Ankara ırı kölemde tabiǧi gaz importtaidy. Naqtyraq aitqanda, 50 paiyz gaz Reseiden jetkızılse, qalǧan bölıgı Äzerbaijan, İran jäne İrak elderınen keledı. Sondyqtan bırınşı kezekte AQŞ basşysy Donald Tramptyŋ emes, türık elınıŋ jaǧdaiy basty nazarǧa alynady.
Aita keteiık, Donald Tramp AQŞ-tyŋ İranmen «iadrolyq kelısımnen» şyqqannan keiın 4 qaraşadan bastap Tegeranǧa salynatyn sanksiia küşeitıletının habarlady. Būǧan qosa, özınıŋ odaqtastaryna İrannan tabiǧi gaz importtauǧa tyiym saldy.
Aian ÄBDUÄLİ
