«Elu – erdıŋ jasy» deidı qazaq atalarymyz. Demek, elu – eŋselene eŋbek etetın, boidaǧy küş-jıgerdı aiamai qyzmet qylatyn jas. Bärımız jaqsy bıletın azamat, auyl şaruaşylyǧy ǧylymdarynyŋ doktory, professor Serıkpaev Nūrlan Amangeldıūly da osynau eleulı jasqa jettı. Ǧylym jolynda, ızdenıs üstınde jürgen kım-kımge de būl orta jas bolyp esepteledı. Älbette, ärkım ärqalai jetedı. Bızdıŋ aiauly ūstazymyz qajyrly eŋbegınıŋ arqasynda talai biıkterden körınıp, talai asulardy baǧyndyrdy.
Endı Nūrlan Amangeldıūlynyŋ ömırbaian joldaryna oi jügırteiık. Ol kısı Şyǧys Qazaqstan oblysy, Qatonqaraǧai audanynyŋ Cheremoşenka (qazırgı Üş būlaq) auylynda 1967 jyldyŋ 1 tamyzynda düniege keldı. Äkesı Amangeldı Mūsataiūly – adal eŋbektı ardaq tūtqan qarapaiym kısı. Anasy Nūran Qiialqyzy da käduılgı qazaq analary sekıldı ūl-qyzdary üşın tırlık keşken, şaŋyraqtyŋ şyraiy üşın ömırın arnaǧan aiauly jan.
Elmen bırge jürgendı, köpke qyzmet etkendı qalai qalasa, kındıgınen taraǧan ūrpaqtaryna da sony önege ettı. Bailyq qumaŋdar, baqyttaryŋdy ızdeŋder dedı. Olar üşın baqyt – adal da abyroily eŋbek. Bügıngını qaidam, sol zamanda bılım alǧan, qoǧamnyŋ basty nazarynda bolǧan ūrpaqtaǧy baqyttyŋ eŋbekte ekenı köp aityluşy edı ǧoi.
– Bız sol tärbie tezınen öttık. Nesın jasyramyz, oktiabriaty da, pionerı de boldyq; komsomoly bolyp qoǧamnyŋ belsendı azamaty atanu üşın talpyndyq. Bızge adaldyq turaly, adamgerşılık jönınde köp aitatyn. Oqyŋdar, oqyŋdar deitın. Ūstazdarymyzdyŋ da, ata-analarymyzdyŋ da qūlaǧymyzǧa qūiyp, sanamyzǧa sıŋırgen osy tärbiesınıŋ arqasynda adasqan joqpyz. Bügınde bır biıkke şyqsam, bärı sonyŋ arqasy, – deidı Nūrekeŋ bauyrymyz.
N.Serıkpaev 1974-1982 jyldar aralyǧynda özı tuyp-ösken Cheremoşenka auylynyŋ segızjyldyq mektebınde bılım alady. Segızjyldyq mekteptı bıtırgennen keiın, 1982-1984 jyldar aralyǧynda Korobiha auylyndaǧy orta mektepte oquyn jalǧastyrdy.
Orta mekteptı oidaǧydai bıtırgennen keiın, 1984 jyldyŋ şılde aiynan 1985 jyldyŋ qazan aiyna deiın Korobihinskii sovhozynyŋ №3 bölımşesınde jūmys ısteidı. 1985 jyldyŋ qaraşa aiynda azamattyq boryşyn öteuge attanady. 1987 jyly qoŋyr küzde äskeri mındetın abyroimen ötep oralǧan soŋ, qaitadan şaruaşylyqtyŋ jūmysyna bılek sybana kırısedı.
– Eŋbektıŋ dämın tataiyn, äskerdıŋ taǧylymyn köreiın dep edım. Äitpese men de keibır synyptastarym sekıldı attestat alysymen alys qalalardyŋ bırıne oquǧa keter edım ǧoi. Üş jyldai ömır kördım, ysyldym, azdy-köptı ömır mektebınen öttım. Sodan soŋ oquǧa attandym, – deidı Nūrlan Amangeldıūly.
Ol kısı osylai 1988 jyly Selinograd auyl şaruaşylyǧy institutynyŋ Agronomiialyq fakultetıne oquǧa tüstı. Bılım aluǧa qūştarlyqpen kırıstı. Qatarlastarynan şyǧandap ozyp ketpese de, ūstazdary da, janyndaǧy auditoriialas joldastary da qūrmet körsetetındei sanatta jürdı. İnstitutty oidaǧydai bıtırdı.
Onyŋ eŋbekqorlyǧyna, tabandylyǧy men ızdengıştıgıne sengen şyǧar, bırge bıtırgender jan-jaqqa tarap jatqanda, Agronomiia fakultetınıŋ «Ösımdık şaruaşylyǧy» kafedrasyna zertteuşı-taǧylymger etıp jıberıldı. Sonda Nūrlan mektep qabyrǧasynan keiıngı körgen, bastan keşken ömır sabaqtary septeskenı sözsız. Ol sol jyly Astrahan audanynyŋ Qainar, Atbasar audanynyŋ Atbasar sovhozdaryna jıberılgen studentterdıŋ ǧylymi-öndırıstık mehanikalandyrylǧan otriadtaryna jetekşılık ettı. 1995 jyldyŋ mamyrynda S.Seifullin atyndaǧy Aqmola agrarlyq universitetınıŋ aspiranturasynyŋ kündızgı bölımıne oquǧa tüstı.
Professor Nikolai Mojaevtyŋ jetekşılıgımen QR AŞM Agrarly zertteuler ūlttyq ortalyǧynyŋ biudjettık baǧdarlamasy boiynşa «Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ qūrǧaq dalaly aimaǧy jaǧdaiynda bırjyldyq jäne köpjyldyq būrşaq tūqymdas daqyldarmen biologiialyq azotty tiımdı qoldanu jäne jinaqtau tehnologiiasyn daiyndau» taqyrybyndaǧy jobada jauapty oryndauşy retınde ǧylymi-zertteu jūmystaryn jürgızdı.
1988 jyly qyrküiekte aspiranturany bıtırgennen keiın, «Ösımdık şaruaşylyǧy» mamandyǧy boiynşa «Suarmaly jäne suarmasyz jaǧdaida būrşaq tūqymdas daqyldardyŋ biologiialyq azotty jinaqtau erekşelıkterı jäne olardyŋ jazdyq bidai tūqym önımdılıgı men sapasyna äserı» taqyrybyna jazylǧan kandidattyq dissertasiiasyn sättı qorǧady. Osydan keiın jas ǧalym «Ösımdık şaruaşylyǧy» kafedrasyna assistent retınde jūmysqa alyndy. Kafedrada kündelıktı jūmystaryn atqara jürıp, professor
N.Mojaev, dosent G.Stybaevpen bırge «Mal azyǧyn öndıru», «Auyl şaruaşylyǧy daqyldarynyŋ önımın baǧdarlamalau», «Agronomiiadaǧy ǧylymi zertteu negızderı» kurstary boiynşa memlekettık jäne orys tılınde oqu-ädıstemelık ädebietter jasau baǧdarynda köptegen jūmystar atqardy. Osy jyldar aralyǧynda N.Serıkpaev halyqaralyq jäne respublikalyq biudjettık baǧdarlamalarmen qarjylandyrylǧan jobalarǧa Agronomiia fakultetınıŋ jas qyzmetkerlerın, doktoranttaryn, magistranttaryn jäne studentterın ǧylymi-zertteu jūmystarmen ainalysuǧa qyzyqtyrumen de belsene ainalysty.
Qarap otyrsa, 1993 jyl men 2017 jyl aralyǧynda özderı jürgızgen zertteu jūmystarynyŋ basty baǧyty auylşaruaşylyq jerlerdıŋ tūraqty önımdılıgın jäne topyraqtyŋ qūnarlylyǧyn qaita jaŋǧyrtudy qamtamasyz etetın, ekologizasiia jäne qor ünemdeu qaǧidalary negızınde tabiǧi mal azyqtyq jerlerde jäne egıstıkte tolyqqandy mal azyqtaryn öndıru jäne beiımdelgen tehnologiialyq şeşımderdı jasau bolyp kelgen eken. Ainalysa jürıp, doktorlyq jūmysyna qajettı materialdar jinastyrdy. Sonyŋ nätijesınde 2009 jyly «Aqmola oblysynyŋ dalaly aimaǧynda ainalymnan şyqqan tyŋaiǧan jerlerdı joǧary önımdı malazyqtyq jerlerge ainaldyrudyŋ teoriialyq negızderı» taqyrybynda jazylǧan doktorlyq dissertasiiasyn qorǧady.
N.Serıkpaevtyŋ ömırbaiandyq jazbalaryna köz jügırtsek, ol kısı 1998-2000 jyldarda «Ösımdık şaruaşylyǧy» kafedrasynda assistent, 2001-2002 jyldary aǧa oqytuşy, 2002-2009 jyldary dosent, 2010 jyldan professor ekenın oqyr edık. Kafedradaǧy negızgı jūmystarymen qatar, 2000-2015 jyldar aralyǧynda dekannyŋ tärbie jönındegı orynbasary, fakultettıŋ ädıstemelık komissiia töraǧasy, Agronomiia fakultetınıŋ dekany qosymşa mındetterın de abyroimen atqarǧanyn jaqsy bılemız. 2015 jyldyŋ köktemınde Akademiialyq mäseleler jönındegı departament direktory bolyp taǧaiyndaldy.
Bız ol kısını, sonymen bırge, bılıktı, bılımdar ǧalym-ūstaz retınde de qūrmetteimız. Onyŋ jetekşılıgımen «Agronomiia» mamandyǧy boiynşa Ǧani Stybaev auyl şaruaşylyǧy ǧylymdarynyŋ kandidaty, Ädılbek Noǧaev, Säule Mahanova, Äsiia Aŋsabaeva filosofiia doktory (PhD), Ädılbek Noǧaev, Nūrbolat Muhanov, Dinara Utarbaeva, Dauren Esenjolov, Iŋkär Äşırbekova, Beibıt Jauharov auyl şaruaşylyǧy ǧylymdarynyŋ magistrlerı atandy.
N.Serıkpaev qazaq, orys tılderınde jazylǧan 19 oqulyq pen oqu qūraldarynyŋ, 8 oqu-ädıstemelık jariialanymdardyŋ jäne 80-nen asa ǧylymi eŋbekterdıŋ avtory jäne bırlesken avtory bolyp tabylady. Otbasynda üş balanyŋ äkesı. Bızdıŋ dosymyz eŋselı elu jasyn osyndai jetıstıktermen qarsy aldy.
Biıktei ber, Nūreke!
Bazarhan RÜSTEMBAEV, ekonomika ǧylymdarynyŋ doktory,
professor, bılım jäne ǧylym salasynyŋ enbek sıŋırgen qairatkerı
