QR Jer resurstaryn basqaru jönındegı agenttıgınıŋ töraǧasy Qadyrhan Otarovtyŋ basşylyǧymen jer resurstaryn tiımdı paidalanu mäselesıne arnalǧan seminar öttı. Jiynǧa elorda äkımınıŋ bırınşı orynbasary Sergei Horoşun, Aqmola oblysy äkımdıgınıŋ ökılderı jäne bır top ǧalymdar qatysty.
Keibır eldı-mekender men qala maŋyndaǧy aimaqtarda jer qatynastaryn retteudıŋ zaŋnamalyq normalary saqtalmai, Bas josparǧa säikes jerdı paidalanu tärtıbı qajettı deŋgeide jürgızılmeitın körınedı. Töraǧanyŋ aituynşa, keibır oblystarda jeke tūrǧyn üi saluǧa arnalǧan jer uchaskelerın beru jalǧasyp jatyr. Jyl basynan berı respublika boiynşa ekı myŋǧa juyq jer berılgen. Olardyŋ 56 paiyzy infraqūrylymy dai- yn emes alaŋdarda ornalasqanyn eskersek, Jer kodeksınıŋ 44-babyna säikes, zaŋnama talaptary saqtalmai otyr. Iаǧni jeke tūrǧyn üi saluǧa arnalǧan jer telımın bölu üşın, aldy-men jergılıktı nemese respublikalyq biudjetten transfert arqyly qarajat alyp, sol jerdıŋ infraqūrylymyn jasaqtau qajet. «Astana maŋyndaǧy aimaqtarmen şektesetın Aqmola oblysy audandarynda jerdı paidalanu bekıtılgen tärtıp jäne erejelerge säikes qataŋ türde qala maŋyndaǧy aimaqtyŋ josparyna säikes jürgızıluı tiıs. Bügınde Astana qalasy maŋyndaǧy aimaqtardyŋ Bas jospary daiyn emes, zaŋnama talap etkendei QR Ükımetımen bekıtılgen joq. Sondyqtan osy qūjatty daiyndap, Ükımetke ūsynu jergılıktı atqaruşy organnyŋ qūzyrynda»,– dedı Q.Otarov.
TELIMDER TEKSERILEDI, JER TÜGENDELEDI
Jiynda köterılgen maŋyzdy mäselenıŋ bırı – Astana qalasy boiynşa auyl şaruaşylyǧy maqsatyndaǧy 18 myŋ gektar audanda tügendeu jūmystaryn jürgızu. Ol boiynşa qala äkımdıgınen ülestırılgen 29 myŋ jer telımı tekserıletın bolady. Baqylau barysynda jer kımnıŋ ielıgınde ǧana emes, ony kım alyp, qalai paidalanylyp otyr degen auqymdy mäseleler de qarastyrylady.
Bügınde elımızde 1 mln 200 myŋ adam üi salu üşın jer aluǧa ötınış bıldırgen. Olardyŋ 30 paiyzyna jer berılıp, qalǧandary kezek kütude. 900 myŋ adamnyŋ ötınışı qarausyz qaldyrylǧan deuge bolmaidy, öitkenı infraqūrylymmen qamtamasyz etılgen jerler az. Ras, osy uaqytqa deiın azamattar baspana salu üşın jer telımın memleket esebınen alyp keldı. Alaida būl jeŋıldıktı keibır alaiaqtar «baspana salamyn» dep aldap, basqa maqsatqa paidalanyp ketkenı belgılı. Endı tekseruden keiın ondai pysyqailardyŋ joly kesılıp, igerılmegen jerler memleket ielıgıne ötetın bolady.
BAǦA TÄRTIBI ÖZGERTILEDI
Memleketke kerek jerlerdı tūrǧyndardyŋ ielıgınen şyǧaru jer qatynastaryndaǧy özektı mäselege ainalǧaly bıraz uaqyt boldy. Jerdı pai- dalanudy memlekettık baqylau jäne qorǧau basqarmasynyŋ bastyǧy Samal Esqalieva osy jiynda üderıs kezınde halyq pen memlekettık organdarda tuyndaityn tüitkılderdı atap öttı. «Zaŋnamadaǧy aqaulardyŋ kesırınen memleket mūqtajyna ielıkten şyǧarylatyn jer uchaskelerınıŋ keibır ielerı onyŋ baǧasyn negızsız köterıp otyrǧany jasyryn emes. Nätijesınde, kei jaǧdaida jerdı satyp alu baǧasy salynatyn nysannyŋ baǧasynan asyp tüsedı. Būl tek maŋyzdy nysan qūrylysyna ǧana emes, jalpy öŋırdıŋ damuyna kerı äser etedı», – deidı S. Esqalieva.
Osyǧan bailanysty, 2011 jyly «Jer qatynastaryn retteu mäselelerı boiynşa keibır zaŋ aktılerıne özgertuler men tolyqtyrular engızu turaly» jäne «Memlekettık mülık turaly» Zaŋda jerdı memleket mūqtajy üşın ielıkten şyǧaru mäselesıne tübegeilı özgerıster engızılgen. Onda jer uchaskelerınıŋ baǧalau tärtıbı rettelıp, ielıkten şyǧarudyŋ naqty qaǧidalary aiqyndalǧan. Būdan bylai jer iesın eşqandai täsılmen qanaǧattandyru mümkın bolmaǧan jaǧdaida, sot şeşımı boiynşa mäjbürlep ielıkten şyǧaru közdelgen. Jer uchaskesındegı jyljymaityn mülıktıŋ qūny onyŋ naryqtyq qūnynan aspauy tiıs. Al memlekettık emes müddeler üşın kez kelgen ielıkten şyǧaru (kommersiialyq maqsattaǧy) mäjbürlı ielıkten şyǧaruǧa jatpaidy. Sondai-aq, jiyn barysynda jer telımıne qatysty basqa da mäseleler aitylyp, jerdı ielıkten şyǧarudyŋ negızgı kriteriilerı tüsındırıldı.
Gülmira AIMAǦANBET
