Astana halqynyŋ sany jyl sanap ösıp keledı. Soŋǧy 10 jylda elorda tūrǧyndarynyŋ sany 400 myŋ adamǧa ūlǧaiǧan. Mūndai ösım bas qala tūrǧyndarynyŋ barlyq maŋyzdy salalardaǧy mäselelerın ret-retımen, ūzaqqa sozbai şeşudı talap etedı. Sol mäselelerdıŋ bırı – qala infraqūrylymyn damytu bolyp tabylady. Būl turaly qala äkımı Äset İsekeşevtıŋ tūrǧyndarǧa esep beruı kezınde jan-jaqty aityldy.
«iKomek» kömekke keledı
Är qalanyŋ tūrǧyny auasy taza, infraqūrylymy damyǧan jaily mekende ömır sürudı armandaidy. Mūndai orta qalyptasuy üşın äuelı injenerlık jäne kommunaldyq infraqūrylymdy damytu basty röl atqaratyny sözsız. Astanany mysalǧa alaiyq. Bügıngı taŋda qala basşylyǧy būl maŋyzdy mäselenı ekı baǧytqa bölıp, oŋ şeşudıŋ joldaryn qarastyruda. «Būl mäselelerdı şeşudı bız jedel jäne jüielı degen ekı baǧytqa böldık. Jedel türde şeşetın mäselelerge kelgende «iKomek» qalalyq monitoring jäne jedel äreket etu ortalyǧy maŋyzdy röl atqarady» dep tüsındırdı Äset İsekeşev halyqqa esep beruı kezınde.
Qala basşysynyŋ aituynşa, «iKomek» degenımız – būl halyqpen kerı bailanys jasaudyŋ jäne tūrǧyndardyŋ qajettılıgıne qūzyrly qyzmetter jedel ün qatatyn ortaq jüiesı.
Būl jüie 109 stasionarlyq telefony, Facebook-tegı toptar men Telegram-daǧy chat-bottardy; äleumettık jelılerge, elektrondyq poştaǧa, Smart Astana mobildık qosymşasyna monitoring jürgızu siiaqty kommunikasiialardyŋ barlyq türlerın qamtidy.
Qarapaiym tılmen aitsaq, «i-Komek» – būl basty artyqşylyǧy qala tūrǧyndarynyŋ mäselelerınıŋ 90 paiyzyn qaşyqtyqtan şeşuge mümkındıgı bar, ämbebap kömekşı. Osy maqsatta 164 ştattan tys jaǧdailarǧa arnalǧan arnaiy jedel reglament daiyndalyp, bekıtılgen. Atap aitarlyǧy, qazırdıŋ özınde kün saiyn qala qyzmetterıne jügınetın azamattardyŋ sany 5-6 myŋnan 600-1000 adamǧa deiın qysqarǧan.
Jylu. Jol. Tūrmys.
Qala basşylyǧy tas joldar men jylu jelılerın salu siiaqty tūrmystyq jüielı, auqymdy mäselelerdı tereŋ zerttep, sonyŋ negızınde qalalyq baǧdarlamalardy özgertu jolymen şeşıp keledı. Osy jūmystardy taldau nätijesınde bırneşe basymdyq beretın baǧyttar anyqtalyp otyr. Atap aitsaq, qala ortalyǧyndaǧy qoǧamdyq kölık pen jol jelılerın damytu, ekologiia, qauıpsızdık, bılım beru, densaulyq saqtau.
Astanalyqtarǧa esep beru kezdesuınde Äset İsekeşev osyǧan qatysty bırneşe mysaldar keltırdı. Jüielı şeşımın tapqan mäselenıŋ bırı – Almaty audanyndaǧy №736 mektepke Şämşı Qaldaiaqov köşesı jaǧynan bır baǧyttyq jol salynyp, №4 avtobus baǧytynyŋ ıske qosyluy. Būl köpten berı tūrǧyndar tarapynan aitylyp kele jatqan şetın mäsele bolatyn. Almaty audanyndaǧy oramaralyq joldarǧa asfalt töseldı. Tas joldar 60 üidı qamtidy, sondai-aq, 291 jaŋa oryn qaita jöndeldı. Öndırıs jäne Temırjol tūrǧyn üi audandarynda bır auysymda 35 adamdy qabyldaityn ekı otbasylyq-därıgerlık ambulatoriia jöndeuden ötıp, ışı keŋeitıldı.
Adamdardyŋ alaŋsyz, baquatty ömır süruınıŋ maŋyzdy faktorynyŋ bırı – negızgı kommunaldyq qyzmettermen (jylu, jaryq, su) üzdıksız qamtamasyz etu. Öitkenı Astana älemdegı eŋ suyq elordalar üştıgıne kıredı.
Aua raiy qalada qystygünı suyq bolǧandyqtan, jylu jelılerın salu kezek küttırmeitın mäselenıŋ bırı bolyp tabylady. Mysaly, ötken jyly Saryarqa audanynda 10 üi ortalyqtandyrylǧan jylu jüiesıne qosyldy. Būǧan deiın avtonomdyq qazandyqpen jylu berılıp kelgen üilerge endı «Astana-energiia» AQ-y qyzmet körsetedı. Osy jūmystyŋ nätijesınde jyluǧa jūmsalatyn şyǧyndar jalpyqalalyq tarif 2660 teŋge/gkal-ge deiın azaidy. Aǧymdaǧy jylu beru mausymynda Esıl audanyndaǧy 18 üi (1672 päter, 5 myŋǧa juyq tūrǧyndar) ortalyqtandyrylǧan jylu jüiesıne qosyldy. Solardyŋ ışınde ortalyqtandyrylǧan jylu jüiesıne jalǧanuy bırneşe jyldarǧa sozylǧan «Saranda» tūrǧyn üi keşenı de bar. Qala basşylyǧy sarandalyqtar zaryǧyp kütken mäselenı jüielı türde şeştı. Esıl audanyndaǧy köpten berı zerttelgen mäselenıŋ bırı – «Jaǧalau» yqşam audany tūrǧyndarynyŋ jol qatynasyna qatysty ötınışı bolatyn. Qala şetındegı yqşam audannyŋ tūrǧyndary endı jol azabyn tartpaidy. Sebebı olardyŋ ötınışı oryndalyp, «Jaǧalau» yqşam audanynda ekı aialdama pavilony salyndy jäne №7 avtobus baǧdary ıske qosyldy.
Oŋtaily ortalyq
Nūrsūltan Nazarbaev äuejaiy aumaǧyndaǧy «Prigorodnyi» tūrǧyn üi alaby qaladan jyraqta ornalasqan. Būl jerde mädeni-sauyqtyru ıs-şaralary ötetın ǧimarattyŋ joqtyǧy tūrǧyndardyŋ janynan batyp jürgen edı. Biyl qala bilıgı osy jerde mädeni-sauyqtyru ortalyǧyn aşudy josparlap otyr. Būl joba «Qazaeronavigasiia» RMK-nyŋ demeuşılık qarajaty esebınen jüzege asyrylady. Atalǧan ortalyqta poşta bölımşesı, polisiia beketı, ülkender demalatyn bölme, balalardyŋ aula kluby, jastarǧa arnalǧan sauyqtyru keşenı aşylady. Mūndai qadam bilık pen halyqtyŋ arasyndaǧy özara dialog pen konstruktivtı yntymaqtastyqty ornatuǧa septıgın tigızerı sözsız. Būl ıs-şaralardan bölek qala infraqūrylymyn damytu baǧytynda qyruar jūmystar jasaluda jäne ol aldaǧy uaqytta jalǧasa beredı.
Tölen TILEUBAI
