Polisiia balany ekrannyŋ arǧy jaǧyndaǧy nietı tüzu emes adamdardan qorǧauǧa kömektesetın internettegı qauıpsızdıktıŋ qarapaiym erejelerın ūsyndy. Işkı ıster ministrlıgı polisiia äzırlegen mynadai ūsynystardy qaperge aluymyzdy sūraidy:
– Ata-ana kämeletke tolmaǧan balanyŋ internettegı qyzyǧuşylyǧyn mümkındıgınşe baqylap otyru kerek.
– Jeke deregıŋızdı bögde adamdarǧa aitpaŋyz. Tanys emes tūlǧalardan tüsetın dostyqty qabyldamaŋyz, olardyŋ nūsqaularyn oryndamaŋyz.
– Balalarǧa eşbır jaǧdaida jelınıŋ basqa paidalanuşylaryna özınıŋ derbes deregın, iaǧni aty-jönın, tegın, tuǧan künın, tūrǧylyqty mekenjaiyn, oqu ornyn, telefonyn, fotosuretterın jäne t. b. aqparatty aituǧa bolmaitynyn tüsındıru qajet.
– Būdan bölek, äleumettık jelı qoldanuşylary senımge kıru üşın oidan şyǧarylǧan derekterdı, sonyŋ ışınde basqa adamdardyŋ nemese tıptı balalardyŋ fotosuretın paidalanatyn kezder bolady. Osyǧan bailanysty belgısız adamdardan dostyqty qabyldamau jäne olardyŋ būiryǧy men nūsqauyn oryndamau ūsynylady. Eŋ dūrysy – sūhbattasyp jatqan adamnyŋ paraqşasyn būǧattau.
– İnternet qoldanuşylar tarapynan tüsken qauıpten qoryqpaŋyz.
– Qaşyqtan qol jetkızuge arnalǧan baǧdarlamalardy ornatpau kerek. Mūndai qosymşalardy ornatpas būryn ol turaly internette oqyp, onyŋ ne üşın qajet ekenın bılıp alu kerek.
– Ata-analar balany internettegı qauıpsızdıktıŋ negızgı erejelerı turaly habardar etkenı dūrys, sondai-aq ony bögde adamdar men qajetsız kontentten qorǧauǧa kömektesetın «ata-ana baqylauy», «qauıpsız ızdeu» siiaqty parametrlerdı qoldanǧan abzal.
«İnternet paidalanuşylar sızge qoqan-loqqy körsetse, uaiymdamaŋyz. Olar sızge de, jaqyndaryŋyzǧa da eşteŋe ıstei almaidy. Olar, ädette, balalardy baqylauǧa alu üşın qorqytady. Bırınşı qauıp töngen kezde balalar būl turaly eş qysylmastan ata-anasyna, äpke-bauyryna, mūǧalımıne jäne t. b. dereu aitu kerek» dep jazylǧan vedomstvo bergen mälımette.
Saltanat MŪRATQYZY
