Astana TV arnasynyŋ Elorda live baǧdarlamasynda är aptanyŋ düisenbısı künı qala tūrǧyndary men qonaqtary üşın neǧūrylym kökeitestı taqyryptar köterılıp, köpşılık özderın tolǧandyryp jürgen sūraqtarǧa jauap ala alady. Būl joly baǧdarlamaǧa qatysuşy «Astana» ÄÄK» AQ basqaruşy direktory Halel Äkımjanov investisiia jäne biznes taqyrybynda oi örbıttı.
– Halel Raqymūly, hoş keldıŋız! Bügın bız korporasiianyŋ käsıpkerlıktı qoldauǧajäne damytuǧa arnalǧan tanymal baǧdarlamalarynyŋ bırı – «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasy turaly äŋgıme qozǧaityn bolamyz. Būl qandai baǧdarlama jäne bügıngı künı jetken jetıstıgı qandai?
– Būl öŋırlık şaǧyn käsıpkerlıktı damytu baǧdarlamasy bolyp tabylady. Şaǧyn käsıpkerlıktı damytuda köşe saudasy maŋyzdy dep sanaimyn. Jergılıktı atqaruşy bilıktıŋ köşe saudasyna közqarasy ärtürlı: bırı oǧan qoldau körsetse, endı bırı oǧan qarsy küresedı. «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasy 2017 jyly ıske qosyldy. Onyŋ basty maqsaty – astanadaǧy köşe saudasynyŋ bärın jaŋa zamannyŋ talabyna beiımdeu. Būl respublikadaǧy qanatqaqty joba bolatyn. Endı ekı jyl ötkennen keiın atalǧan baǧdarlama öz jemısın berdı dep naqty aita alamyz. Käsıpkerlerdıŋ oǧan degen sūranysy joǧary. Eŋ basty jetıstık – jer uchaskesın aşyq, taza jäne tüsınıktı ädıspen jalǧa beru mehanizımın qalyptastyruǧa qol jetkızgendıgımız. Bügınde käsıpker özınıŋ şaǧyn ısın aşyp, keiın ony ūlǧaitqany jönınde mysaldar az emes. Osy baǧdarlamanyŋ arqasynda äleumettık osal top ökılderı özderınıŋ biznesterınjürgızıp, äleumettık jäne materialdyq jaǧdaiyn jaqsartuǧa mümkındık aldy. Osy baǧdarlama şeŋberınde bügınde 600-den astam subekt jūmys ıstep jatyr. Jyl saiyn 800-900 ötınışter tüsedı. Qazaqstan Ükımetı baǧdarlamaǧa joǧary baǧa berdı.
Negızgı baǧyt – azyq-tülık saudasy
– Köşe saudasy degenımız ne? Ol boiynşa naqty ne satuǧa bolady?
– Onyŋ belgılı baǧyttary, sanattary bar: tūrǧyndardy azyq-tülık tauarlarymen qamtamasyz etu, jemıs-jidek, kökönıs, sondai-aq kez kelgen qala infraqūrylymynyŋ ajyramas bölıgı – fastfud, t. b. Astana jyldam ösıp kele jatqandyqtan tūrǧyndardy azyq-tülıkpen qamtamasyz etudıŋ qanşalyqty maŋyzdy ekenın eskersek, atalǧan baǧdarlamanyŋ özektılıgı erekşe.
– «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasy boiynşa üiımnıŋ janynan jemıs-jidek pavilonyn aşaiyn dep edım. Menıŋ pavilonyma kommunikasiia qalai jürgızıledı jäne ol qanşa tūrady?
– Bügınde baǧdarlamaǧa jer uchaskesın engızu täsılın özgerttık. Bastapqyda baǧdarlamanyŋ jürgızu üşın jer uchaskelerın äkımdıktıŋ ökılettı organy böletın. Būl jerde myna närsenı aşyp aitqan jön, memlekettık organ är kezde biznestıŋ damuy üşın ne kerek ekenın tüsıne bermeidı. Endıgı kezde käsıpkerlerdıŋ özderı qandaida bır jer uchaskesın baǧdarlamaǧa engızudı ūsynady, al memlekettık organdar barlyq normativtık-qūqyqtyq bazany saralai kele būl ūsynystyŋ zaŋdy-zaŋsyzdyǧyn aiqyndaidy.
«Astana» ÄÄK öz tarapynan käsıpkerdıŋ tehnikalyq şartyn aluǧa barlyq jaǧdaidy jasaidy, bıraq pavilondy käsıpker öz küşımen ıske qosady. Öitkenı jer uchaskesın baǧdarlamaǧa engızuge käsıpkerdıŋ özı müddelı, sondyqtan barlyq täuekelder, kommunikasiiany qosu şyǧyndary käsıpkerdıŋ özıne jükteledı.
Jeŋıldık te qarastyrylǧan
– «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasyna äleumettık osal top ökılderınıŋ qatysuy qarastyrylǧan. Oǧan qatysudyŋ naqty qandai şarttary baryn aityp jıberseŋız…
– Bız bügıngı künge deiın Nūr-Sūltan qalasynyŋ «Atameken» käsıpkerlerdıŋ öŋırlık palatasymen köp jūmystar atqardyq. Olarmen äleumettık käsıpkerlıkke qanşa uaqyt kömektesu kerek ekenın talqyladyq, äleumettık osal top ökılderınıŋ biznespen ainalysuyna jyl saiyn kvota bölıp tūruǧa şeşım şyǧardyq. Qazır 15 jer uchaskesıne kvota berıledı, endı ony 30-ǧa jetkızudı qarastyryp jatyrmyz.
– Baǧdarlamanyŋ mehanizmınde elektrondy auksion ötkızu mümkındıgı bar ekenı aitylady. Sol jaiynda tüsındırıp berseŋız.
– Būl jerde bız bırneşe maqsat qoidyq: prosestıŋ möldırlıgın jäne uchaskelerdı böludıŋ aiqyn mehanizmderın qamtamasyz etu üşın jer uchaskelerın auksion arqyly satuǧa şeşım şyǧardyq. Bastapqyda auksion ötkızu üşın adamdar ülken zalǧa jinalatyn, sondai-aq oǧan konkursqa qatysuşy käsıpkerlerdıŋ özı nemese senımdı ökılderınıŋ boluy mındetteledı. Qazır auksion elektrondy türde ötedı. Onyŋ artyqşylyǧy – käsıpker jer uchaskesın üide otyryp ta ala beredı. Iаǧni bastapqy ötınıştı tapsyru, sosyn auksion ötkendıgı turaly elektrondy hattamaǧa qol qoiylady. Käsıpker sonyŋ negızınde jūmys ıstei beredı.
– Men «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasy boiynşa auksionǧa qatysqam, bıraq ony basqa adam jeŋıp aldy. Auksionda köp aqşa ūsynǧan adam jeŋıp kettı. Mümkın köp aqşasy joq, bıraq käsıpkerlıkpen ainalysqysy keletın bız siiaqty adamdar üşın qandaida bır kömekter bar şyǧar?
– Bırınşı aitarym, käsıpkerler osyndai baǧdarlamalarǧa ūdaiy qatysyp tūruy kerek. Ötken aptada bızde auksion öttı, onyŋ bastapqy baǧasy 126 myŋ teŋge. Pavilon 12 ş.m, sol boiynşa 14 adam 126 myŋ -140 myŋ teŋge ainalasynda şarttarǧa qol jetkızdı. Būl «Astana» ÄÄK-nyŋ jer uchaskelerın räsımdeuge ketken şyǧyndary. Ärine, erekşe qyzyǧuşylyq tudyratyn jer uchaskelerı de bar. Olar, ädette, astanany ortalyǧynda ornalasqan. Sondai-aq bastapqy baǧasynan onşa qymbat emes uchaskeler de auksionǧa köptep qoiylady.
Ötınışter onlain rejimde qabyldanady
– Baǧdarlamaǧa qatysu üşın ötınışterdı onlain beruge bola ma?
– Älbette, bızde qazır ötınışterdıŋ bärı tek onlain qabyldanady. Jer uchaskesın baǧdarlamaǧa engızu turaly ötınışter IQala portalyna joldanady. Al auksionǧa qatysuǧa tırkelu memlekettık tırkelım portalynda jürgızıledı.
– IQala qandai joba, onyŋ artyqşylyqtary qandai?
– IQala – būl tūrǧyndardyŋ ömır süru qolailylyǧyn arttyru üşın qalalyq qyzmetterdıŋ bärın «bır tereze» prinsipınde bırıktıretın joba. Bügınde 77 qalalyq qyzmetter osy ortalyqta körsetıledı. Endı jyl soŋyna deiın körsetıletın qyzmetter türın 77-den 140-qa deiın ūlǧaitu josparlanyp otyr. Ol tūrǧyndardyŋ qysqa uaqytta qyzmet aluyna septıgın tigızedı.
– Sauyqtyru keşenderı fitnes ortalyqtarǧa qaraǧanda qoljetımdı boluy tiıs. Ūlttyŋ saulyǧy – bärınen qymbat! Öitkenı abonement satyp aluǧa eldıŋ bärınıŋ jaǧdaiy jete bermeidı.
– Bügıngı künı qala boiynşa 4 deneşynyqtyru-sauyqtyru keşennıŋ jobasy äzırlenıp jatyr. Olarda sporttyq jattyǧular jasaityn trenajer zaldarynan basqa, adamdar özara qarym-qatynas jürgızetın ortalyǧyn jäne ärtürlı jastaǧy adamdarǧa arnalǧan üiırmeler, zeinet jasyndaǧy adamdar üşın demalys ortalyqtaryn aşu oilastyrylǧan.
– Sızderde qandai äleumettık jobalar bar jäne kelesı jylǧa qandai jobalar josparlanǧan?
– «Astana» ÄÄK bügın bırqatar ırı jobalardy jüzege asyryp jatyr. Onyŋ ışınde jyly aialdama pavilondaryn ornatu. Elordada qazırgı künı ÄÄK jelısı boiynşa investorlardy qatystyra otyryp, 17 pavilon ornatyldy. Ol qalalyq biudjettı ünemdeidı ärı tūrǧyndardyŋ jürıp-tūruynyŋ qolailylyǧyn qamtamasyz etedı. Är pavilon 10-12 mln teŋgenı ünemdeidı, būl jaǧdaida investor biznes jürgızuge mümkındık alady. Aialdama pavilonynda kommersiialyq alaŋ qarastyrylǧan. Jyly pavilondar tūrǧyndardan sūrau eŋ köp tüsken jerlerge ornatylady.
Qazırgı künı «Astana» ÄÄK jelısı boiynşa erekşe qamqorlyqty qajet etetın balalar üşın oŋaltu ortalyǧynyŋ qūrylysy jürgızılıp jatyr. Sondai-aq inkliuzivtı balabaqşa salynuda. Jalpy «Astana» ÄÄK-nyŋ investisiialyq portfelınde 100-den astam joba bar. Bız tek qana äleumettık jobalardy ǧana emes, qalany damytuǧa arnalǧan barlyq jobalarǧa qoldau körsetuge äzırmız.
Sauda jasauşyǧa talap bar
– Mobildı kofeinialar kımge qaraidy jäne osyndai nüktelerdı qalai aşuǧa bolady? Ondai maşinalar kez kelgen jerge toqtap, qyzmet körsete bere me? Menıŋ öz kölıgımdı soǧan yŋǧailap jasap aluyma bola ma? Jalpy, mobildı kofeinialarǧa qoiylatyn talaptar qandai?
– Bız qalalyq äkımdıkke «Köşe saudasy: 1000 oryn» baǧdarlamasy aiasynda jyljymaly sauda boiynşa öz ūsynysymyzdy joldadyq. Bügıngı Sauda turaly zaŋda jergılıktı atqaruşy bilık jyljymaly saudany qai jerde jürgızuge bolatynyn anyqtaidy dep qysqa ǧana aitylǧan. Söite tūra, köşe saudasyna, kölıktıŋ oǧan sai jabdyqtaluyna, standartyna, sanitarlyq talaptaryna bailanysty keŋesterımız, ūsynystarymyz bar. Saudager özınen ne talap etıletının naqty bıluı tiıs. Kez kelgen adam köşede kölıgın toqtatyp, sauda jasai beruge bolmaitynyn tüsınuı kerek.
– Tūrǧylyqty emes bölmelerdı äleumettık jobalar üşın jalǧa aluǧa bolady dep estıdım. Bız äleumettık osal top sanatyndaǧy adamdardyŋ qūqyn qorǧaityn qoǧamdyq bırlestıkpız. Osy baǧdarlamaǧa qalai qatysuǧa bolatynyn aityŋyzşy.
– Qala äkımdıgınıŋ ūiǧarymymen osyndai jobalardy jüzege asyru üşın tūrǧylyqty emes bölmeler «Astana» ÄÄK-qa berılgen. Bız ai saiyn türlı, qyzyqty, ırı jobalar boiynşa ötınışterdı qabyldaimyz. Onyŋ ışınde şahmat klubtary, Otbasyna qoldau körsetu ortalyǧy, äleumettık osal toptarǧa qoldau körsetu ortalyǧy, t. b. bar. Atalǧan jobalarǧa qatysu üşın «Astana» ÄÄK-qa ötınış jazuyŋyz kerek, bız ötınış beruşıge jan-jaqty kömek körsetemız.
