Jaŋalyqtar

Kenjebolat Joldybai,saiasattanuşy:ŪLY DALADAN – JAHANDYQ JETISTIKKE



Mıne, qasiettı Ramazan aiynda beibıt ömırdıŋ maŋyzyn jıtı baqylap, auadai qajettılıgın sergek sezınıp, ony baiandy etu jolynda sübelı üles qosyp jürgen Qazaq elınıŋ däl törınde halyqaralyq maŋyz­ǧa ie ülken oqiǧalar oryn alyp otyr.

Astanada osy jūma künı ötken Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketter keŋesı basşylarynyŋ 17-otyrysy halyqaralyq jäne otandyq sarapşylar tarapynan «tarihi sammit» degen baǧaǧa ie boluda. Onyŋ sebebı de joq emes. İndiia jäne Päkıstan memleketterın öz müşelıgıne qabyldaǧan Şanhai yntymaqtastyq ūiymynyŋ qyzmetı jaŋa sapalyq deŋgeige köterıldı. Osylaişa, sonau 2001 jyly Qytai, Resei, Qazaqstan, Täjıkstan, Qyrǧyzstan jäne Özbekstannyŋ köşbasşylary bastamasymen qūrylǧan būl ūiymnyŋ jer şary tūrǧyndarynyŋ 40 paiyzyn bırıktıretın, älem ekonomikasynyŋ 20 paiyzyn qamtityn asa ırı aimaqtyq qūrylym retınde halyqaralyq ısterde bedelın meilınşe arttyruǧa ülken mümkındık tudy.

Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketter basşylary keŋesı jūmysynyŋ «EKSPO-2017» halyqaralyq körmesınıŋ aşyluymen jalǧasuynyŋ da simvoldyq mänı bar. Öitkenı Elbasy Ūlttyq joba dep baǧalaǧan osynau körmenıŋ «Bolaşaqtyŋ energiiasy» atty taqyryby tek älemdık derjavalardy ǧana emes, sonymen qatar, damuşy memleketterdı de öte qyzyqtyruda. Halyqaralyq körmeler biurosy tarihynda būl taqyryptyŋ balamasy bolyp körgen emes. Sondyqtan da «EKSPO-2017» energetikalyq daǧdarystan şyǧudyŋ jolyn ızdeitın taptyrmas alaŋ bolady dep kütılude. EKSPO körmesınıŋ taǧy da bır maqsaty – jaŋadan şyqqan ǧylymi-tehnikalyq jetıstıkterdı paş etıp, olardyŋ bolaşaqta damuyna sep bolu jäne qatysuşy elderdıŋ tarihyn, salt-dästürlerı men mädenietın köpşılıkke körsetu. Osy oraida «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmesınıŋ saltanatty türde aşyluynda 17 memlekettıŋ jäne ükımet basşylarynyŋ, körmege qatysatyn 115 memlekettıŋ köptegen la­uazym ielerınıŋ bolulary beker emes. Är memleket jetıstıkterın körsetuge, täjıribelerımen bölısuge äzır ekendıgın de atap ötken jön. Saiyp kelgende, būl – jahandyq damudyŋ jaŋa bır satysy

Ūly dala jerınen bastau alady degen söz.Qazaqstan bolsa körme qalaşyǧynda düiım eldı tamsandyratyn nysan retınde bırınşı kezekte ozyq injenerlık jäne säulet önerı tūrǧysynan jüzege asyrylǧan «Nūr Älem» ǧimaratyn ūsynyp otyr. Aqiqatynda, būl – kölemı 80 metrdı qūraityn, biıktıgı 100 metr älemdegı bırden-bır şar tärızdes ǧimarat.

Körmenıŋ äleumettık, ekonomikalyq tūrǧydan paidasyna keler bolsaq, elımızdegı tehnika salasynyŋ kürt damuyna äserı mol bolady, özge eldermen dostyq qatynastarymyz nyǧaiady, jastarymyz şet tılın üirenu baǧytynda tegın täjıribeden ötuge mümkındık alady, Qazaqstannyŋ märtebesın älemge paş etedı. Qazırdıŋ özınde körme Astananyŋ infraqūrylymyna ülken serpılıs äkeldı. Jaŋa qonaqüiler salynyp, jaŋa jūmys oryndary aşyluda, sauda-sattyq damu üstınde. Şaǧyn jäne orta biznestı örkendetuge de qolaily jaǧdailar tuuda. Eŋ bastysy, būl körme eldegı jaŋaşyldyq ruhty janudyŋ, ǧylymǧa ūmtyluǧa qūlşynys berudıŋ taptyrmas tetıgı bolyp otyr.

Bır sözben aitqanda, būl az qazaqtyŋ basyn qosuǧa, ūlttyq namysty oiatu üşın taptyrmas ülgı ıspettı. Älbette, bauraiynda tūrǧan taudyŋ biıktıgı asa körınbeidı, janyŋda jürgen jannyŋ ūlyqtyǧy bılınbeidı. Biıktıktıŋ de, ūlyqtyqtyŋ da qadırı alys­taǧanda ǧana. Endeşe, jyldar öte kele bügıngı ıstıŋ män-maǧynasyn tereŋ paiymdaitynymyzǧa eş kümän joq. Sondyqtan naǧyz maqtanatyn närsege maqtana, quanatyn närsege quana bılgenımız abzal.




Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button