Kırısı joq azamattar qaryz ala almaidy

Elımızde köpten kütken «7-20-25» tūrǧyn üi baǧ­darlamasy arqyly alǧaşqy bes adam päter­lı boldy. Är qazaqstandyqtyŋ üi aluyna mümkındık beretın joba turaly «Baspana» ipotekalyq ūiymynyŋ basqarma töraǧasy Qairat Altynbekovpen tıldes­ken edık.

– Qairat Töreqūlūly, jalpy baǧdarlamanyŋ eŋ negızgı talaptary qandai?
– Jyldyq mölşerlemesı – 7 paiyz, bastapqy jarna – 20 pa­iyz, al qaryz merzımı – 25 jylǧa deiın.
– Bankter komissiia ūstai ma?
– Qaryzdy bergenı jäne oǧan qyzmet körsetkenı üşın komissiia aluǧa tyiym salynǧan.
– Tabysy joǧary azamattarǧa ipotekalyq qaryzdy qalai aluǧa bolady?
– Baǧdarlama boiynşa qaryz alu üşın qatysuşy bankke ötınış jasau qajet. Qaryzdardy beru räsımınıŋ bastaluy jäne qatysuşy bankterdıŋ tızımı turaly aqparat Qazaqstan Respublikasy Ūlttyq Bankınıŋ resmi internet-resursyna ornalastyrylatyn bolady.
– Baǧdarlamaǧa qatysu üşın naqty qandai qūjattar qajet?
– Qatysu üşın qaryz aluşy baǧ­darlama talaptaryna sai boluy kerek. Onyŋ ışınde eŋbek nemese käsıpkerlık qyzmetten alynatyn kırısınıŋ boluyna qatysty talaptarǧa säikes keluın rastaityn qūjattar, sondai-aq banktıŋ talaptaryna säikes özge de qūjattar qajet.
– Al qaryz aluşyǧa qandai talaptar qoiylady?
– Baǧdarlama boiynşa qaryz alu üşın jeke tūlǧa Qazaqstan Respublikasynyŋ azamaty boluy kerek. Eŋbek nemese käsıpkerlık qyz­metten alynatyn kırısı boluy maŋyzdy. İpotekalyq tūrǧyn üi qaryzdary boiynşa ötelmegen bereşegınıŋ bolmauy tiıs. Baǧdarlamaǧa qatysuşy bankke ötınış bergen sätte menşık qūqyǧynda Qazaqstan Respublikasynyŋ aumaǧynda tūrǧyn üiınıŋ bolmauyna da nazar audarylady.

– Kırısı joq azamattar qaitedı?
– Kırısı joq, iaǧni tölem jasau­ǧa qabılettı bolyp tabylmaityn azamat baǧdarlama boiynşa qaryz ala almaidy.
– Sonda qaryz alu üşın ailyq tabystyŋ mölşerı qandai boluy kerek?
– Qaryz aluşy kırısınıŋ eŋ tömen deŋgeiı baǧdarlamada belgılenbegen. Sonymen qatar qaryz aluşynyŋ ipotekalyq qaryzǧa qyzmet körsetu üşın jetkılıktı, rastalǧan kırısınıŋ boluy qajet. Qaryz aluşynyŋ kırısı jetkılıksız bolǧan jaǧdaida, qosalqy qaryz aluşy tartuǧa rūqsat etıledı.
– Baǧdarlamada arnaiy sanattaǧy adamdarǧa jeŋıldık bar ma? Mäselen, mügedek, köp balaly otbasy degendei…
– Qazaqstan Respublikasy aza­mattarynyŋ barlyq sanatynyŋ qatysuyna rūqsat berıledı. Baǧdarlama talaptary barlyǧy üşın bırdei bolyp tabylady, sondyqtan azamattardyŋ jekelegen sanattary üşın qandai da bır jeŋıldıkter közdelmeidı.
– Bastapqy jarna 20 pa­iyz ekenı belgılı. Alaida odan köbırek qarjy salsa bola ma?
– Eger sızdıŋ bastapqy jarnany engızu üşın qarajatyŋyz köbırek bolsa, köbırek bastapqy jarna engızu mümkındıgın közdeitın basqa ipotekalyq önımderdı paidalanuyŋyzǧa bolady.
– Satyp aluǧa bolatyn tūr­ǧyn üidıŋ eŋ joǧary qūny nemese audany qandai? Qandai da bır şekteu qarastyrylǧan ba?
– Tūrǧyn üidıŋ eŋ joǧary qūny Astana, Almaty, Aqtau, Atyrau qalalary üşın – 25 million teŋge, al basqa öŋırler üşın – 15 million teŋge. Tūrǧyn üidıŋ 1 şarşy metrınıŋ qūny, sondai-aq, audany şektelmeidı. Sondai-aq, qaryzdyŋ eŋ joǧary mölşerı belgılenbeidı, 20% mölşerındegı bastapqy jarnany ǧana eskeru qajet.