Qūrban ait künı jasalatyn eŋ ülken qūlşylyqtardyŋ bırı – qūrban şalu. Qūrban şalu degenımız – qūrban ait namazy oqylǧannan keiın Alla üşın qūrbandyqqa mal soiu räsımı. Qūrban şalatyn kezdegı niet – qūrbandyqtyŋ negızgı şarty. Ǧalymdar: «Niet dūrys bolmasa qūrbandyq jaramsyz bolady, öitkenı mal tek et üşın emes, Allaǧa jaqyndau üşın ǧana bauyzdalǧan boluy tiıs» deidı.
Hanafi mazhabynda qūrban şalu – mümkındıgı bar är adam üşın mındettı ǧibadattyŋ türı. Alla Taǧala Qūran Kärımde «Käusar» süresınde: «Rabbyŋ üşın namaz oqy jäne qūrban şal» dep ämır ettı.
Al qūrbandyqqa şalynatyn maldyŋ jasyna kelsek, ırı qara men ūsaq maldyŋ jasy ūqsamaidy.
– tüienıŋ jasy – besten;
– siyr-būqanyŋ jasy – ekı jastan;
– qoi-eşkınıŋ jasy bır jastan bastalady. Eger qoi-qoşqar ırı bolsa, onda bır jasqa tolmaǧanyn da şala beruge rūqsat ettı. Bıraq alty aidan asqan mal bolǧany abzal.
Qūrbandy qai uaqytta şalu kerek? Aittyŋ aldynda bır kün būryn nemese ait namazyna deiın şalynǧan qūrbandyq qabyl bola ma?
Qūrban şaludyŋ belgılengen uaqyty bar. Ol Qūrban ait künı Ait namazy men Ait qūtpasy oqylyp bolǧan soŋ bastalady. Qūrban şaludy ait namazyna deiın nemese bır kün būryn oryndaǧannyŋ qūrbandyǧy jaramsyz bolady. Demek, Qūrban şalu räsımın ait namazy aiaqtalǧannan bastap, törtınşı künnıŋ asyr namazyna deiın oryndauǧa bolady.
Paiǧambarymyz (oǧan Allanyŋ igılıgı men sälemı bolsyn): «Qūrbandyq retınde tört türlı maldy şaluǧa bolmaidy: aqauy aiqyn bır közdı maldy; auruy aiqyn auru maldy; aqsaqtyǧy aiqyn aqsaq maldy jäne älsızdıgı aiqyn aryq maldy» degen. Jaǧdaiy bar, Qūrban şaluy mındettı bolǧan kısınıŋ qūrbandyq malynda atalǧan kemşılıkterdıŋ bıreuı satyp alǧannan keiın paida bolsa nemese alǧan maly ölıp qalsa, qaitadan qūrbandyqqa jaraityn mal satyp alyp şaluy kerek. Al özıne qūrban şalu mındettı bolmaǧan (jaǧdaiy kelmeitın), bıraq sauap üşın şaludy niet etken kedei adamnyŋ satyp alǧan qūrbanynda bır kemşılık paida bolsa, sol maldy şala beredı. Öitkenı kedei adamnyŋ şalǧan qūrbandyǧy – näpıl (mındettı bolmaǧan) qūrbandyq. Näpıl ǧibadatta keşırım bar.
Al bır maldy qanşa adam bırıgıp şala alady degen mäselege kelsek, siyr men tüienı jetı adam bırıgıp şaluǧa bolady. Qoi men eşkı tek bır adam atynan şalynady, öitkenı qoi men eşkını bırneşe adam bırıgıp şaldy degen eşqandai nūsqau joq. Ǧūlamalardyŋ nūsqauy boiynşa qūrbandyqtyŋ etın üşke bölgen jön. Onyŋ bır bölıgın özıŋızge alyp qalyŋyz, ekınşı bölıgın aǧaiyn-tuys körşı-qolaŋǧa asyŋyz. Al üşınşı bölıgın kem-ketık, jetım-ǧarıpterge, mūqtajdarǧa ülestırgen abzal.
