Ramazan aiynda Oraza tūtqan jandardy orazaǧa niet etu, orazany būzatyn jäne būzbaityn jaǧdailar, äielderge qatysty ükımder, säresın ışu, Qadır tünın qarsy alu, tarauyq namazy, iǧtikäf, oraza tūtpauǧa üzırlı jaǧdailar jäne t.b. turaly sūraqtar tolǧandyrady. Osyǧan orai, tūraqty aidarymyzdy jalǧastyramyz.
Sūraq: Qadır tünı degenımız ne jäne onyŋ artyqşylyǧy qandai?
Jauap: Qadır tünı – qasiettı, taǧdyr, tarylu degen maǧynalardy bıldıredı. Qadır tünı – Alla Taǧala perıştelerge ämır etuımen Qūran Kärımdı Lauhul Mahfuzdan (barlyq jaratylystyŋ taǧdyry jazylǧan kıtap) Baitul Ǧizzaǧa (dünie aspany) tüsırgen qasiettı tün. Ol jaily Alla Taǧala Qūranda: «Negızınen Qūrandy Qadır tünınde tüsırdık» dep aitqan. Keiın 23 jyl boiy türlı sebepter men oqiǧalarǧa bailanysty Paiǧambarymyzǧa (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn) uahi etılıp otyrǧan. Būl tünnıŋ artyqşylyǧy jönınde Alla Taǧala Qūranda bylai deidı: «Qadır tünı myŋ aidan da qaiyrly». Paiǧambarymyz (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn): «Kım Qadır tünın imanmen jäne sauap tılep, (namazda) tūrumen ötkızse, ötken künälary keşırıledı» deidı. Änas ibn Mälık (Alla oǧan razy bolsyn) bylai dep aitqan: «Ramazan kelgende Alla Elşısı (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn): «Rasynda, senderge būl ai keldı! Onda myŋ aidan da qaiyrly bır tün bar. Sonda kım ol tünı beiqamdyq tanytsa, onyŋ barlyq igılıgınen qūr qalady. Al onyŋ barlyq igılıgınen tek naǧyz maqrūm adam ǧana aiyrylyp qalady». İmam Mujahid: «Qadır tünınde jasalǧan amal (namaz, Qūran oqu, sadaqa beru) myŋ aidyŋ ışınde jasalǧan amaldan haiyrly» dese, Hafiz İbn Rajab: «Qadır tünın jıberıp alǧandarymnyŋ ornyn tolyqtyru üşın qoldanamyn, öitkenı būl tün tūtas ömırge teŋ keledı ǧoi!» degen.
Sūraq: Qadır tünınıŋ qandai belgılerı bar?
Jauap: Qadır tünınıŋ belgılerı jaiynda Paiǧambarymyz (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn): «Qadır tünınde aspan aşyq bolady. Ystyq ta, suyq ta bolmaidy. Kün qyzyl bolyp şyǧady» degen. Taǧy bır riuaiatta: «Qadır tünı tūnyq ärı jaryq bolyp, aidyŋ özı beine bır nūrǧa toly bolady. Ol tün, suyq ta ystyq ta emes, tynyş ta jaily bolyp, taŋ atqanşa jūldyzdardyŋ aǧyp tüsuıne tyiym salynady. Būl tünnıŋ taǧy bır belgısı, taŋerteŋ kün säulesı, tolǧan ai sekıldı tüzu bolyp şyǧady ärı şaitandarǧa künmen bırge jarysa şyǧularyna rūqsat etılmeidı» dep sipattaǧany riuaiat etılgen. Kelesı hadiste: «Būlt ta, jaŋbyr da, jel de bolmaidy…» delıngen.
Sūraq: Qadır tünı ne ısteu kerek?
Jauap: Qadır tünı myna tömendegı närselerdı oryndau mustahab bolady:
- Namaz oqu. Paiǧambarymyz (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn): «Kım Qadır tünın imanmen jäne sauap tılep, (namazda) tūrumen ötkızse, ötken künälary keşırıledı» deidı. 2. Dūǧa jasau. Aişa anamyzdan jetken riuaiatta ol bylai deidı: «Ua, Allanyŋ elşısı! Men qadır tünıne säikes kelıp jatsam ne dep dūǧa eteiın?» dep sūradym. Paiǧambarymyz (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn) sonda bylai deidı: «Allahummä innäkä afuun tuhibbul-afuä faǧfu änni» (Allahym! Sen keşırımdısıŋ, keşırgendı jaqsy köresıŋ. Menıŋ künälarymdy keş)» dep ait». Sonymen qatar, Qūran oqu, Allany zıkır etu, Paiǧambarymyzǧa (oǧan Allanyŋ salauaty men sälemı bolsyn) salauat aitu, sadaqa beru t.b. ızgı amaldardy ıstegen jaqsy bolady.
Sūraq: Qadır tünı ūiyqtamau şart pa?
Jauap: Qadır tünın barynşa qūlşylyqpen ötkızgen dūrys. Bıraq ūiyqtamai ötkızu şart emes. Sebebı Aişa anamyz: «(Alla Elşısı) taŋ atqanşa tündı (barlyq bölıgın) namazben ötkızgen emes» deidı.
