Keşe elordamyzdaǧy Täuelsızdık saraiynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ töraǧalyǧymen Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesınıŋ alǧaşqy otyrysy öttı. Jiynǧa qatysqan bilık pen būqaranyŋ, saiasi partiialar men azamattyq qoǧamnyŋ ökılderı memlekettık saiasattaǧy asa maŋyzdy mäselelerdı aşyq talqylady. Alqaly jiyndy aşyp, söz söilegen Memleket basşysy, QR Prezidentı janyndaǧy Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesınıŋ töraǧasy Q.Toqaev äuelı atalǧan qūrylymnyŋ rölıne toqtaldy.
Ilgerıleuge bastaityn üş kit
Prezident öz sözınde elımızdı damytuǧa jäne jaŋǧyrtuǧa baǧyttalǧan bastamalar men ūsynystardy pysyqtau ısındegı Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesınıŋ rölın atap öttı. «Ūlttyq keŋestıŋ ärbır müşesınıŋ özındık pıkırı men ūstanymy bar. Būl – damyǧan azamattyq qoǧam üşın qalypty jaǧdai. Bız bärımız menıŋ ūlyqtau räsımınde «Ärtürlı pıkır – bıryŋǧai ūlt. Şyn mänınde, balamasyz, bastamasyz jäne belsendılıksız damu bolmaidy. Osy üş kit ılgerıleudı qamtamasyz etedı» dep aitqan sözımdı negızge aluymyz qajet» dedı Memleket basşysy.
Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyŋ saiasi reformalarynyŋ alǧa bırden jügırıp ketpei, aqylǧa salyp, bırtındep jüzege asyrylatynyn, damuǧa jäne jemıstı jūmysqa baǧyttalatynyn aitty. «Keide keibır ūrandar men ündeuler öte tartymdy körınedı, bıraq olardyŋ avtorlary memleket aldynda jauap bermeidı. Reforma üşın – būl daǧdarysqa bastaityn jol ärı memlekettıŋ basqaruyn joǧaltuǧa alyp keledı. Eşqaisymyzdyŋ mūny qalamaityndyǧymyzǧa senımdımın. Damu däiektı ärı üdemelı boluy tiıs. Sonda ǧana bız özımızdıŋ memlekettılıktı saqtauǧa jäne nyǧaituǧa baǧyttalǧan azamattyq ärı saiasi boryşymyzdy oryndaimyz» degen pıkırın jetkızdı Memleket basşysy.
Prezident bilık halyqtyŋ uäjın tyŋdauy kerek ekenın aitty. «Memleket öz azamattaryn tyŋdai bıluı tiıs. Eŋ bastysy, tyŋdauy kerek. Bız memlekettıŋ äleumettık saiasatyn qaita qarauymyz kerek. Ūlttyq ekonomika bızdıŋ qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyna negızdeluı tiıs. Basqaşa aitqanda, memleket tabysyn bölude ädıldıktı küşeituge tiıspız. Bıraq masyldyq piǧyldyŋ oryn aluyna jol berılmeidı. Ökınışke qarai, būl kesel ūlttyq mınez-qūlqymyzǧa kerı äserın tigızude. Bız bükıl qoǧam bolyp jūrtşylyqty eŋbekke bauluǧa tiıspız. Tabysty jūmys ıstegenı üşın azamattardy qarjylai yntalandyru kerek. Būl – memlekettıŋ mındetı. Bız osy mındetterdı oryndauymyz kerek» dep tüsındırdı oiyn.
Ūlttyq tūtastyqtyŋ negızı – demokratiiaǧa beiıldılık
Memleket basşysy memleketımız üşın maŋyzdy ärı kökeikestı mäseleler jönınde bıryŋǧai tüsınıktıŋ maŋyzdy ekenın aitty, sondai-aq öndırısterdı köşıruge qatysty qauesetterge tüsınıkteme bere otyryp, jerdıŋ şeteldık azamattarǧa satylmaitynyn taǧy da atap öttı.
– Soŋǧy uaqytta jer şeteldıkterge satylady eken nemese körşı eldıŋ 55 eskı zauyty köşırıledı, myŋdaǧan şeteldık jūmyskerler tartylady eken degen siiaqty türlı qaueset äŋgımeler tarap jür. Halqymyz mūndai daŋǧaza äŋgımelerge ermeuı qajet. Özderınıŋ közdegen maqsattaryna jetu üşın jūrttyŋ patriottyq sezımderın sättı paidalana bıletın oiy būzyq adamdar osyndai alyp-qaşpa äŋgımelerdı şyǧaryp jür. Bilıktıŋ mındetı – qoǧammen dialog jürgızu arqyly memlekettık saiasattyŋ maqsatyn tüsındıru. Men jerdı eşkımge bermeitınımızdı taǧy da aitqym keledı, – dep mälımdedı Qasym-Jomart Kemelūly.
Prezident Qazaqstannyŋ halyqaralyq yntymaqtastyq, üzdık standarttar men ozyq tehnologiia üşın aşyq ekenın atap ötıp, barlyq dauly mäseleler konsensus arqyly şeşıletının aitty. «Qazaqstannyŋ syrtqy ideologiiasynda «halyq jauy», «besınşı kolonna», «şeteldıŋ yqpalyna ūşyraǧan agentter» siiaqty tüsınık joq. Būl – bız üşın jat närse. Bız öz azamattarymyzdyŋ adaldyǧy men patriottyǧyna nyq senemız. Ūlttyq tūtastyqtyŋ taǧy bır negızı – damudyŋ demokratiialyq ülgısıne beiıldılık. Bız, eŋ aldymen, memlekettılıgımızdı nyǧaitu missiiasyn basşylyqqa alyp, rasionaldy ūstanymda qaluǧa tiıspız» dedı Memleket basşysy.
Qasym-Jomart Toqaev memlekettı örkendetu üşın barlyq salany jaŋǧyrtu ısı damudyŋ strategiialyq maqsattarynyŋ jäne azamattyq qoǧamnyŋ pıkırıne taldau jasau negızınde jüzege asyrylatynyn aitty.
– Azamattyq qoǧam ökılderın ūlttyq kompaniialardyŋ, äleumettık-käsıpkerlık korporasiialardyŋ, ortalyq memlekettık organdardyŋ baqylau keŋesterıne engızu jönındegı ūsynysty qoldaimyn. Būl aşyq boluǧa, sonyŋ ışınde qoǧamdyq nazardan tys qalǧan kvazimemlekettık sektordyŋ aşyq boluyna mümkındık beredı. Ūlttyq keŋestıŋ müşelerı «Open äkımdık» täjıribesın jappai taratudy ūsynyp otyr. Şyn mänınde, bızge basqaru mädenietınıŋ jaŋa standartyna köşu kerek. «Open äkımdık» jergılıktı bilıktıŋ qoǧam üşın qoljetımdı boluyna mümkındık beredı, halyq pen memlekettık qyzmetşıler arasyndaǧy kedergını alyp tastaidy, – dedı ol.
Prezident saiasi jüienı jaŋǧyrtudy jäne kırısterdıŋ ädıl bölınuın qamtamasyz etuı tiıs äleumettık saiasatty qaita qarau ısın jalǧastyru qajettıgın aitty. Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev Ūlttyq keŋestıŋ jūmys toby aiasynda Qazaqstan halqyna arnalǧan Joldauda aitylǧan bastamalardy egjei-tegjeilı pysyqtaudy ūsyndy.
Bes zaŋymyz tüzelse, saiasi bäsekelestıkke jol aşylady
Ūlttyq keŋes aiasynda üş baǧyt – saiasi, ekonomikalyq jäne äleumettık baǧyttar boiynşa jūmys toptary qūrylǧan bolatyn. Bügıngı otyrysta osy üş toptyŋ ärqaisysynan ekı adam, iaǧni 6 adamǧa söileuge ökılettılık berıldı. Reglamenttı keŋes müşelerı özderı kelısıp, bekıttı. Barşa baiandamalardyŋ basym köpşılıgı memlekettık tılde boldy.
Mäselen, Saiasi reforma tobynyŋ atynan baiandama jasaǧan Aidos Sarym «Saiasi partiialar turaly», «Būqaralyq aqparat qūraldary turaly», «Beibıt şeruler turaly», «Sailau turaly», «Parlament jäne onyŋ deputattary turaly» zaŋdarǧa özgerıs engızudı ūsyndy. Sonymen qatar «Jergılıktı özın-özı basqaru», «Sot jüiesın reformalau» tūjyrymdamalaryn qarastyru qajettıgın aitty.
– Jūmys toby jürgızgen monitoring, osy kezge deiın ıstep kelgen diskussiialyq alaŋdar men talqylardyŋ materialdaryn zertteu, baspasözde jaryq körgen maqalalardyŋ mazmūny, sarapşylar men saiasatkerlerdıŋ pıkırı, negızınen, bes zaŋnyŋ aiasyndaǧy syn men dau-damai ekenın aiqyn körsetedı. Osy bes zaŋ tüzeletın bolsa, osy beseuı yryqqa kelse, dūrys sailau ötedı, saiasi pliuralizm men saiasi belsendılıkke, saiasi bäsekelestıkke jol aşylady degen paiymdar bar. Būl zaŋdar: «Qazaqstan Respublikasynda beibıt jinalystar, mitingıler, şeruler, piketter jäne demonstrasiialar ūiymdastyru men ötkızu tärtıbı turaly» 1995 jyldyŋ 17 nauryzyndaǧy zaŋy; 2002 jyldyŋ jazynda qabyldanyp, san märte jamalǧan «Saiasi partiialar turaly» zaŋ; 1999 jyly qabyldanyp, qyryq jamalǧan «Būqaralyq aqparat qūraldary turaly» zaŋ; baǧynan sory köp, talai-talai daudyŋ özegı bolyp tabylatyn, 1995 jyly qabyldanyp, soŋynan myŋ qūbylǧan «Qazaqstan Respublikasyndaǧy sailau turaly» zaŋ; «Qazaqstan Respublikasy Parlamentı men onyŋ deputattary turaly» zaŋ. Sonymen qatar qoǧamdyq orta men sanada «Jergılıktı özın-özı basqaru turaly», «Sot reformasy jäne penitensiarlyq jüielerdı reformalau turaly» arnaiy tūjyrymdamalar bırınşı kezekte qabyldanuy tiıs dep otyrmyz. Būl zaŋdar qai baǧytta özgeruı tiıs degen sūraq tuyndaidy. Bızdıŋ pıkırımızşe, būl zaŋdar tübegeilı türde qaita qaralyp, zaman talabyna, jūrt sūranysyna sai qaita jazylyp, aşyq talqylanyp, jaŋadan qabyldanuy kerek, – dedı A.Sarym.
Jiynda Ūlttyq keŋestıŋ müşelerı Raqym Oşaqbaev, Mūhtar Taijan, Asylbek Qojahmetov, Qazybek İsa, Saiasat Nūrbek, Aiman Omarova, Ermek Tūrsynov, Seidahmet Qūttyqadam, Oraz Jandosov söz söiledı.
