Bır kezderı «Asyl arna» telearnasy arqyly jürgızılgen saiasat «jemısın» berude. «Asylarnalyqtar» sol kezde eşkımnen imenbesten: «Dınsız qauymǧa tän esımderden görı ūldarymyzǧa Mūsa, İsa, Salih dep paiǧambarlarymyzdyŋ atyn, qyzdarymyzǧa Fatima, Halima, Ämina degen esımderdı qoialyq» degen maqsatyn halyqqa aşyq aitty. Elıktegış qazaqtar būl ūsynysty bırden qūp körıp, jaŋa tuǧan säbilerıne Abdurrauf, Abdussamad, Abdullah, Abdurrahman, Abdusaidnūrislam, Amir, Ali dep arabşa at qoiyp jür. El arasyna keŋ taraǧan äigılı esımderdıŋ ışınde Raiana, Rabiia Sūltanbegım, Rabbina, Ailin, Medina, Aişa (Aişa emes), Amina, Ailin, Safiia köp. Er balalarǧa Alihan, Nūrislam, Ali dep at qoiatyndar jeterlık.
Būl – qazaqy bolmysty jai jatyrqau emes, ūlttyq dästürden bezınu. Arabqūldar «yrymdap qoiatyn attardan bas tartu» degendı qoǧamǧa nasihattap, taǧy degenıne jettı. Qazaqtyŋ dästürınde balalarǧa tıl-köz tiiuden jäne jyn-şaitannan saqtanu maqsatymen: İtbai, Küşıkbai, Jamanbai degen eleusız, oǧaş esımder qoiyp otyrǧan. Būryn qazaq bala däulettı bolsyn degen tılekpen Baibol, Altynbai, Däuletbai; erjürek bolsyn degen tılekpen Batyr, Qaharman, Batyrbek, Qambar; ajarly bolsyn degen tılekpen Aisūlu, Nūrsūlu, Aqqyz, Appaq, Jamal, Botaköz; ūzaq jasasyn degen nietpen Ūzaq, Ömırzaq, Myŋjasar; aqyldy bolsyn dep Aqylbai, Aqylbek, Dana dep at qoiǧan. Qazır qazaq osy esımderden bas tartyp, Bella, Luriia, Narmin, Edelveis, Sammidastana, Abdusaidnūrislamhan, İmran, Ahmad, Hamza dep at qoiatyn «sän» şyǧaryp jür. Būǧan ne deisız? Sanamyzdy otarsyzdandyru prosesınıŋ jürgızılmei jatqanyn osydan-aq köruge bolady.
2023 jyldyŋ 6 aiynda Qazaqstanda 189,5 myŋ bala düniege keldı: 98 myŋ ūl, 91,5 myŋ qyz. Sonyŋ ışınde säbilerge eŋ köp qoiylǧan esımder – Älihan men Madina. Ūlttyq statistika biurosy 2023 jylǧy mausymda er balalarǧa qoiylǧan eŋ tanymal 10 esımdı jariialady: Älihan – 298; Aldiiar – 262; Amir – 240; Omar – 233; Alan – 227; Aisūltan – 208; Mūhammed – 188; Nūrislam – 182; Hamza – 180; Äli – 171. Al qyz balalar esımı reitingın Mädina men Ailin bastap tūr. Mausym aiynda qazaqstandyqtar eŋ köp qoiǧan esımder mynalar: Mädina – 551; Ailin – 482; Aişa – 452; Asylym – 440; Tomiris – 305; Safiia – 284; Raian – 283; Aiym – 266; Ämina – 257; Aiala – 246.
Qazaq halqy at qoiuda özgeden üirenetındei, sonyŋ dästürın köşıretındei ūlt emes. Qanşama ǧasyr boiy ölmei, öşpei, ūrpaqtan-ūrpaqqa jalǧasyp kele jatqan salt-dästürımız bar. Sol ata saltymyzdy ūstanuǧa tiıspız.
