QOQYS QALAI JİNALADY?
Elordadaǧy «Astana Eko-Poligon NS» käsıporny jyl basynan berı 545 myŋ tonna qaldyqtardy qabyldaǧan.
Qaladaǧy köp qabatty üide tūramyn. Künde taŋ bozaryp atqannan üidıŋ ırgesınde ornalasqan jäşıkterdegı qoqystardy jūmyskerler maşinaǧa tiep, artyp jatady. Osy körınıstı jiı köremın. Sonda «qaladan kün saiyn qanşama qaldyqtar şyǧady, sonyŋ barlyǧy qaida barady?» eken dep oilaityn edım. Jaqynda onyŋ deregın bıldım.
Elordanyŋ şetındegı «Kök bazardan» ärı Qoiandy auylyna qarai qoqys tögıletın poligon ornalasqan. Kün saiyn qaldyqtardyŋ bärın osynda äkeledı. Joǧaryda aitqan käsıporyn qalanyŋ qatty tūrmystyq jäne öndırıstık qaldyqtardy qabyldau jäne kömu jūmystarymen ainalysady. Mūnda jūmys täulık boiy jürgızıledı. Künıne orta eseppen 1000 tonnadan astam qoqystar men qaldyqtar qabyldanady. Qaldyqtardy arnaiy ūiaşyqtarǧa tegıstep kömu oŋai şarua emes. Sonyŋ bärın ūjym müşelerı mınsız atqaryp keledı.
– Bız qaladaǧy qaldyqtardy qabyldap alatyn bırden-bır käsıporyn sanalamyz. Ūjymda 100-ge juyq qyzmetker jūmys ısteidı. Olar täulık boiy tynymsyz eŋbek etedı. Künıne bızge qanşama qoqys tielgen avtokölık keledı. Sonyŋ barlyǧyn ret-retımen bölıp otyramyz. Soŋǧy on jyl ışınde osynda 3 mln asa qoqys kömılgen. Odan keiın bızde qūrylys qaldyqtaryn öŋdeitın şaǧyn seh jūmys ısteidı. Qiyrşyq tastardy ırıktep, qaita qalpyna keltıremız. Basty maqsatymyz – Astananyŋ sanitarlyq ahualyn qalypty jaǧdaida saqtau. Sol üşın jan aianbai jūmys ıstep jatyrmyz, – deidı «Astana Eko-Poligon NS» käsıpornynyŋ jauapty mamany Beibıtbek Äbdıkärımov.
Taiauda «Astana-tazartu» käsıporny elordadan alty jyl ışınde 1 million tonnadan astam qoqys şyǧarylǧanyn jariialady. Jalpy, qalada jyl ötken saiyn qoqys jinau jüiesı jetılıp keledı. Plastikke arnalǧan konteinerlerdı ornatu jūmystary da tyŋǧylyqty jürgızılude. Aldaǧy uaqytta qaǧazǧa arnalǧan jäşıkter qoiylmaq. «Astana-Tazartu» JŞS-nıŋ bas direktory İvan Lavrinenkonyŋ aituynşa, elordany abattandyru erejelerıne säikes, qoqys şyǧaru künıne bır ret jürgızıledı, bıraq qalanyŋ qarqyndy damyp, ösıp kele jatqanyn eskere otyryp, köptegen nüktelerge künıne 2-3 retten baruǧa tura kelgen. Būl konteinerlerdıŋ tolyp ketuıne jol bermeu üşın jasalady eken. Sonymen bırge elordada qoqysty bölıp jinau jobasy jaqsy nasihattaluda.
Bır sözben aitqanda, qaldyqtardy jinau, ony kömu mäselesı de oŋai şarua emes. Ärı-berıden soŋ, ol der kezınde jinalmasa, adam densaulyǧy men ekologiiaǧa tigızetın zardaby mol bolmaq. Endeşe, ärbır qaldyqqa bei-jai qaramaiyq.
Azamat ESENJOL