«Prokuratura turaly» Zaŋnyŋ 31-babynyŋ tärtıbımen Astana qalasy prokurorynyŋ ündeuı
Qūrmettı Astana qalasynyŋ tūrǧyndary men qonaqtary!
Konstitusiiaǧa (83-bap) säikes prokuratura memleket atynan (zaŋda belgılengen şekte jäne nysandarda) zaŋdylyqtyŋ saqtaluyn joǧary qadaǧalaudy jüzege asyrady jäne sotta memlekettıŋ müddesin bıldıredı.
Būl funksiialardyŋ oryndaluyn prokuratura organdary sailau prosesınde de qamtamasyz etedı.
Prezidenttıŋ kezekten tys sailauy ötkızıletındıgı turaly jariialanǧan sätten bastap Bas prokuratura sailau nauqanynyŋ barlyq kezeŋderıne qatysty ärbır deŋgeidegı prokurorlar üşın negızgı mındetter men ūiymdastyruşylyq ıs-şaralardy aiqyndady.
2022 jylǧy 21 qazannan (saǧat 18:00-den bastap) eŋ belsendı kezeŋ – sailau aldyndaǧy ügıt bastaldy (aǧymdaǧy jylǧy 19 qaraşada saǧat 00:00-de aiaqtalady).
Ony ötkızu tärtıbı «Qazaqstan Respublikasyndaǧy sailau turaly» Konstitusiialyq zaŋmen egjei-tegjeilı rettelgen.
Belgılengen normalardy saqtamau jauapkerşılıkke äkep soǧady.
Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly Kodekste sailau aldyndaǧy ügıttıŋ tärtıbı men şarttaryn būzǧany üşın 9 bap közdelgen.
Būl kelesı qūramdar:
– sailau aldyndaǧy ügittı oǧan tyiym salynǧan kezeŋde jürgizu (102-bap – 15-ten 35 ailyq eseptik körsetkişke deiıngı aiyppūl).
– sailau aldyndaǧy ügıttı jürgızu qūqyǧyna kedergı keltıru (103-bap – 20-dan 50 ailyq eseptik körsetkişke deiıngı aiyppūl);
– BAQ arqyly sailau aldyndaǧy ügıttı jürgızu şarttaryn būzu (112-bap – 2-den 50 ailyq eseptik körsetkişke deiıngı aiyppūl).
Būqaralyq aqparat qūraldary arqyly ügıt jürgızu şarttary «QR sailau turaly» Konstitusiialyq zaŋnyŋ 27-babynda (7-tarmaǧy) belgılengen.
Anyqtama üşın: ügıt jürgızu şarttarynyŋ būzyluyna mynalar jatady:
1) sailau nauqanynyŋ būqaralyq aqparat qūraldaryn bırjaqty jariialau, iaǧni sailau aldyndaǧy ıs-şaralardyŋ maqsattaryn, mındetterı men nätijelerın, sondai-aq olarmen bailanysty oqiǧalar men faktılerdı būrmalau;
2) kandidattyŋ nemese saiasi partiianyŋ ar-namysyna, qadır-qasietıne jäne ıskerlık bedelıne körıneu nūqsan keltıretın ügıt materialdaryn BAQ-ta jariialau, sondai-aq terıske şyǧarudy tegın jariialau mümkındıgın beruden bas tartu;
3) kandidattardyŋ BAQ-ta söilep jatqan sözderin bölu jäne söilegen sözderinen keiın ile-şala olarǧa tüsınıkteme jasau;
4) eger basqalarǧa kelısım berılgen jaǧdaida, būqaralyq aqparat qūraldarynyŋ kandidattardyŋ bırıne efir uaqytyn, baspa alaŋyn böluden bas tartuy.
Osy şarttardy būzǧany üşın äkımşılık jauapkerşılık qarastyrylǧan.
Sondai-aq ügıt jürgızu kezeŋınde boluy mümkın äkımşılık qūqyq būzuşylyqtardyŋ basqa da qūramdaryn atap ötkım keledı:
– anonimdık ügitteu materialdaryn daiyndau nemese taratu («QR sailau turaly» QK 28-babynyŋ 5-tarmaǧyna säikes barlyq ügıt-nasihat baspa materialdarynda osy materialdardy şyǧarǧan ūiym, olardyŋ basyp şyǧaru orny men taralymy, tapsyrysty jasaǧan tūlǧalar, qandai qarajattan tölengenı turaly mälımetter boluy tiıs) ÄQBtK-nıŋ 113-baby (25 ailyq eseptık körsetkış) boiynşa äkımşılık aiyppūl saluǧa äkep soǧady.
– ügıt materialdaryn qasaqana joiu, büldıru (114-bap – 15 ailyq eseptık körsetkış mölşerınde aiyppūl);
– sailauǧa bailanysty qoǧamdyq pikirge saual saludy jürgizu şarttaryn būzu (120-bap – 10-nan 30 ailyq eseptık körsetkışke deiıngı aiyppūl);
Anyqtama üşın: saualnama jürgızgen zaŋdy tūlǧany; saualnamaǧa tapsyrys bergen jäne ony tölegen adamdardy; saualnama jürgızu uaqytyn; aqparat jinau ädısın; sūraqtyŋ naqty tūjyrymyn; sūralǧandardyŋ sanyn jäne saualnama nätijelerınıŋ qatelık koeffisientın körsetpeu.
– sailau aldyndaǧy ügıttı jürgızu şarttaryn būzu (122-bap – 20-dan 30 ailyq eseptık körsetkışke deiıngı aiyppūl);
Anyqtama üşın: «QR sailau turaly» QK 27-babynyŋ 4-tarmaǧyna säikes sailau aldyndaǧy ügıt-nasihat materialdaryn taratuǧa jäne taratuǧa tyiym salynady:
– memlekettık organdarǧa, jergılıktı özın-özı basqaru organdaryna, sondai-aq olardyŋ lauazymdy adamdaryna, äskeri qyzmetşılerıne, Ūlttyq qauıpsızdık organdarynyŋ, qūqyq qorǧau organdarynyŋ qyzmetkerlerıne, sudialarǧa, sailau komissiialarynyŋ müşelerıne, dıni bırlestıkterge;
– kandidattar nemese olardyŋ senım bıldırılgen adamdary tırkegen jurnalisterdıŋ, BAQ redaksiialarynyŋ lauazymdy adamdarynyŋ sailaudy BAQ arqyly jariialauǧa qatysuy.
– ügıt materialdaryn ornalastyru (eskertkışterde, obeliskterde, tarihi, mädeni nemese säulettık qūndylyǧy bar ǧimarattar men qūrylystarda, sondai-aq dauys beruge arnalǧan üi-jailarda, 124-bap – 25 ailyq eseptık körsetkış mölşerınde aiyppūl);
– sailau aldyndaǧy ügıt jürgızuge respublikalyq biudjetten bölıngen qarajatty jūmsau tärtıbın būzu (125-bap –5 ailyq eseptık körsetkış mölşerınde aiyppūl).
Atalǧan barlyq qūqyq būzuşylyqtar boiynşa subektıler bolyp azamattarmen jäne lauazymdy tūlǧalarmen qatar käsıpkerlık subektılerı de tabylady. Baptardyŋ sanksiialarynda 10-nan 50 ailyq eseptık körsetkışke deiın (30-dan 153 myŋ teŋgege deiın) aiyppūl qarastyrylǧan.
Sailau qūqyqtaryna qol sūǧatyn osy jäne basqa da äkımşılık qūqyq būzuşylyqtar boiynşa öndırısterdı qozǧau (ÄQBtK-nıŋ 101-126-baptary) prokurordyŋ airyqşa qūzyretıne kıredı (ÄQBtK-nıŋ 805-baby). Isterdı sot qaraidy.
Bıraq azamattar özderınıŋ sailau qūqyǧyn būzǧan jaǧdaida öz betınşe tıkelei sotqa da jügıne alady (ÄQBtK-nıŋ 807-babynyŋ 1-bölıgınıŋ 4-tarmaǧy).
Būl jaǧdaida atalǧan sanattaǧy ısterdı bırden (prokurordyŋ qaulysynsyz) sottar qaraidy, bıraq mındettı türde prokurordyŋ qatysuymen (sailau qūqyqtaryna qol sūǧatyn äkımşılık qūqyq būzuşylyqtardyŋ barlyq qūramy boiynşa: ÄQBtK 101-126-baptary).
Äkımşılık jauaptylyqpen qatar sailau zaŋnamasyn būzǧany üşın qylmystyq jauaptylyq ta közdelgen.
Ol sailau qūqyqtaryn jüzege asyruǧa nemese sailau komissiialarynyŋ jūmysyna kedergı keltıruge qatysty (QK-nıŋ 150-baby – 100 AEK aiyppūldan bastap, tüzetu jūmystaryn, bas bostandyǧyn şekteudı qosa alǧanda, 4 jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyru).
Ekınşı qūram – sailau qūjattaryn būrmalau nemese dauystardy dūrys eseptemeu (QK-nıŋ 151-baby – 4 myŋ AEK mölşerıne deiın aiyppūl salu ne tüzeu jūmystary / nemese 4 jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyru nemese şekteu).
Qazırgı uaqytta sailau nauqany qūqyqtyq şeŋberde ötıp jatyr.
Sailau nauqanyn jürgızudıŋ zaŋdylyǧyn odan ärı qamtamasyz etu üşın prokuratura jergılıktı memlekettık jäne qūqyq qorǧau organdarymen, sondai-aq qalalyq aumaqtyq sailau komissiiasymen tyǧyz qarym-qatynas ornatty.
Ärbır būzuşylyq faktısı boiynşa zaŋdarda közdelgen barlyq qūqyqtyq şaralar qabyldanatyn bolady.
Erlan Ötegenov,
Astana qalasynyŋ prokurory
