2010 jyly aimaqqa tanymal Ruslan Älmūqanov esımdı käsıpkerdı belgısız bıreuler öz garajynyŋ aldynda atyp kettı.
Būl qylmysty aşu üşın ız kesuşılerge bıraz ter töguge tura keldı. Oqiǧa ornynan äu basta ılık eter eşbır aiǧaq tabylmady. Kuäler de bolǧan joq. Tergeuşıler marqūmnyŋ äielınıŋ «küieuım soŋǧy kezde özınıŋ qol astyndaǧy «Rauan» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgıne jaŋa direktor ızdep jürdı» degen jalǧyz ǧana sözın qaperge aldy. Osy negızde tapsyryspen kısı öltıru boljamy boiynşa qylmystyq ıs qozǧaldy. Al, R.Älmūqanov basşylyq etetın «El yrysy» aksionerlık qoǧamynyŋ müşelerınen jauap alǧan kezde R.Temırhanov pen M.Ermekbaev degen ärıptesterı R.Älmūqanov pen enşıles käsıporyn direktory S.Keneevtıŋ arasynda köpten berı kikıljıŋ bar ekendıgın moiyndady. «Bız prezidenttıŋ Saǧyndyq Keneevke «ornyŋdy bosat, jūmysty aqsatyp bıttıŋ» degen sözderın talai ret estıdık. Alaida, direktor qolyndaǧy «jyly-jūmsaqtan» aiyrylǧysy kelmei, aila-şarǧyǧa köştı. Jiı-jiı auyryp qalatyn boldy. «Otbasylyq jaǧdaiyma bailanysty» dep öz esebınen demalys alyp jürdı» degen sözder Ruslannyŋ äielınıŋ küdıgın rastai tüstı.
Alaida, būl aitylǧandardyŋ bırı de direktorǧa aiyp taǧuǧa dälel bola almaityn edı.
Künder zulap ötıp jatty. Arada ai jarymdai uaqyt ötkende bükıl tergeu üderısıne tyŋ serpın beretındei kütpegen oqiǧa boldy. Sol oqqa ūşqan prezident tūratyn audanda R.Sinisyna degen azamatşanyŋ päterı tonaldy. Ūrylar asyqpai daiyndalǧan boluy kerek. Bölmelerdı üptep ketıptı. Keltırılgen şyǧyn şamamen on million teŋgege baǧalandy. Oida-joqta barynan aiyrylyp, jer sipap qalǧan kelınşek «kımnen küdıktenesız?» degende osydan ekı apta būryn osy jerden «Gaz-24» avtokölıgınıŋ janynda temekı tartyp tūrǧan ekı jıgıttı körgenın aitady.
«Men azyq-tülık alaiyn dep dükenge şyqqanmyn. Ekı jıgıt maşinaǧa süienıp temekı tartyp tūrdy. Bızdıŋ audanda būryn kezdestırmegen adamdarym. Qastarynan ün-tünsız ötıp kettım. Kerek-jaraǧymdy alyp, jarty saǧattan keiın oralsam, olar älı tūr eken. Baiqaǧanym, bırı – äzerbaijan ūltyna kelıŋkıreidı de, ekınşısı – şikı sary tatarǧa ūqsaidy. Al, avtokölıkterınıŋ tek soŋǧy ekı sany 04-pen aiaqtalatyny esımde qalypty» degendı aitty.
Aitylǧan jerdegı temekı tūqyldaryn jinaǧanda köbı «Kemel» jäne «Soveren» sigaretterı bolyp şyqty. Qaladan soŋǧy nömırı 04-ke aiaqtalatyn «Gaz-24» markaly avtokölıktıŋ iesın ızdeu täjıribelı ız kesuşılerge onşa qiyndyq keltırgen joq. Olar bırden būryn temır tordyŋ arǧy jaǧyna bırneşe ret baryp kelgen A.Boşko degenge şyqty. A.Boşko kölıgın nemere ınısı K.Luşkoǧa senım hat arqyly bergenı anyqtaldy.
K.Luşko tergeu barysynda qylmysyn moiyndamai, bıraz tülkıbūlaŋǧa salyp baqty. Alaida, biologiialyq saraptama nätijesı qylmys ornynan tabylǧan temekı tūqylyndaǧy sılekei daǧy K.Luşkonıkı ekenın däleldep berdı. Ärı onyŋ ünemı «Soveren» sigaretın tartatyny da qylmys jasaǧanyn naqtylai tüstı. Būdan ärı jaltarudyŋ maǧynasyz ekenın tüsıngen qanışer bolǧan jaidy tügel jaiyp saldy.
***
Astanadaǧy «El yrysy» aksionerlık qoǧamynyŋ prezidentı Ruslan Älmūqanovtyŋ soŋǧy jyldary şaruasy döŋgelenıp, tasy örge domalai bastaǧan-dy. Jurnalister de ony jiı töŋırektep, bırneşe ret qalalyq, respublikalyq telearnadan sūhbat bergen sätterı de boldy. Osylai öŋırge aty şyǧa bastaǧan prezident tabys kıltı tärtıp pen ūiymşyldyqta dep tüsınetın edı. Jyldan-jylǧa öndırıs kölemın arttyramyn degen ol qarauyndaǧy mekeme basşylaryna būrynǧydan da ülken mındetter qoia bastady. Ärı jūmys barysynda kez kelgen mäselenıŋ özımen aqyldaspai şeşılmeuın talap ettı. Būl «Rauan» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgınıŋ direktory Saǧyndyq Keneevke mülde ūnaǧan joq. Ūnaǧan joq emes, bara-bara aşu-yzasyn tuǧyzdy. «Nege men är ıstegen ısım üşın oǧan esep berıp otyruym kerek. Men de direktormyn. Qūdaiǧa şükır, qoldauşylarym men demeuşılerım de az emes» dep oilady ol. Osylaişa keudesıne nan pısken direktor bastyǧynyŋ eskertuın qūlaǧyna da ılmedı. Mūny özıne jasaǧan satqyndyq dep tüsıngen prezident onyŋ soŋyna şyraq alyp tüstı.
Prezidenttıŋ qaharyna ılıkkenın anyq sezıngen S.Keneev te odan qūtyludyŋ joldaryn ızdedı. Söitıp, ol özınıŋ oişa jasaǧan josparyn jüzege asyru üşın eskı tanystary Ä.Haşmamedov pen K.Luşkoǧa keldı. Eger bır adamnyŋ közın joisa, qoldaryna 15 myŋ AQŞ dollaryn sanap beretındıgın jetkızdı. «Ol menı balaǧattady. Ar-namysyma tietın sözder aitty. Men ony keşıre almaimyn» dep şaǧyndy ol jendet dostaryna.
Älhan Haşmamedov türmenıŋ dämın talai tatqan, qylmys älemımen bailanysy bar sabaz edı. Osynşama kök qaǧaz köz aldyna elestegende şydap otyra almady. «Mūndai qorlyqqa tözuge bolmaidy, bızge tek körsetseŋız boldy, janyn jahannamǧa jıberemız» dep şoqty qozdata tüstı ol. Köp sözge kelmesten kelısken ekeuge S.Keneev belgısız bıreuden satyp alǧan tapanşa men R.Älmūqanovtyŋ fotosuretın berdı.
Osydan keiın ekı janalǧyş prezidenttıŋ jüretın jolyn, qai uaqytta üiden şyǧyp, qaida baratynyn bırneşe kün boiy mūqiiat baqylady. Aqyry, tasada tūryp bas salatyn eŋ qolaily jer köp qabatty üidıŋ astyndaǧy R.Älmūqanov avtokölıgın qoiatyn parking dep ūiǧaryldy. Öitkenı, jeksenbı künderı prezident osy jerden tek özı kelıp kölıgın aidap şyǧatyn edı.
Kelesı künı saǧat taŋǧy segızder şamasynda Konstantin Luşko R.Älmūqanovtyŋ üiın baqylauǧa aldy da, Älhan Haşmamedov tapanşasyn oqtap, parking janynan küttı. Bıraq, nysana taiau arada körıne qoimady. Arada jarty saǧat uaqyt ötkende taǧaty tausylǧan Ä. Haşmamedov K.Luşkoǧa üiınıŋ qoŋyrauyn basyp, onyŋ päterınde bar-joǧyn anyqtaudy būiyrady. Osy kezde prezident tört jasar nemeresın jetektep, päterınen şyǧyp kele jatqan edı. Betpe-bet kelıp qalǧan Luşko dereu keiın būrylyp ketedı. Endı nysana bes minuttan keiın belgılengen jerde boluy kerek. Ol dereu «Gaz-24» markaly «Volgasyna» otyryp, parkingke tartady. №12 bokstyŋ qaqpasy aşylyp, ışten su jaŋa «Bentlidıŋ» şyqqany sol edı, tapanşadan üş ret oq atyldy. Osy kezde K.Luşko avtokölıgın janastyra qoidy da, közdı aşyp-jūmǧanşa Ä.Haşmamedov oǧan qarǧyp mınıp, közden tasa boldy.
Ekı oq Ruslannyŋ keude tūsyna, bır oq maŋdaiynan tiıptı. Janalǧyş oǧan tırı qaluǧa eş mümkındık qaldyrmaǧan. Artqy oryndyqta otyrǧan tört jasar säbi atasynyŋ qanǧa bökken denesınen zäresı ūşa qorqyp, üige qarai jügırgen.
S.Keneev tapsyrysty oryndauşylarǧa kelısılgen 15 myŋ dollardyŋ 10 myŋ dollaryn bırden sanap berıp, 5 myŋ dollaryn keiın beruge kelısken. Alaida, sol ekı arada K.Luşko qolǧa tüsıp, Ä.Haşmamedov ızın jasyryp ülgeredı.
Qolyna kısen salǧan kezde Saǧyndyq Keneev eş qarsylyq körsetpegen. Şamasy, moinyna jüktelgen qannyŋ qūr jıbermesın bılgen bolsa kerek. Qylmyskerler sot aldyna jetıp, tiıstı jazalaryn aldy.
Taŋatar TÖLEUǦALİEV
