Japoniia siiaqty älemnıŋ damyǧan elderınde qatty qaldyqtardy qaita öŋdeu myqtap qolǧa alynǧan. 2022 jylǧa qarai elımızde de qatty qaldyqtyŋ 80 paiyzyn kädege jaratu jüzege asyrylmaq.
Būdan bylai Astanada tūrmystyq qaldyqtar sary jäne jasyl tüstı konteinerlerge sūryptalyp tastalady. Osyǧan orai, keşe jurnalisterge arnalǧan baspasöz-tury ötıp, qaladaǧy 45 mekenjai alaŋyna alǧaşqy jaŋa ülgıdegı 200 sary konteiner ornatyldy. Sūryptau jobasy aiasynda jyl soŋyna deiın qalanyŋ tört audany 100 paiyz qamtylyp, 2565 alaŋǧa 6276 konteiner ornalastyrylmaq. Jaŋadan qoiylǧan sary konteinerler qūrǧaq, iaǧni plastik, qaǧaz, şyny, metall, makulatura jäne ūsaq-tüiek elektrondy tehnika qaldyqtaryn jinauǧa arnalsa, jasyl konteinerlerge taǧam bölıkterı, organikalyq qaldyqtar jinalady. Mūndaǧy basty maqsat – poligonǧa tüsetın qoqys kölemın azaityp, tabiǧi resurstardy ünemdeu, elımızdegı qaita öŋdeu salasyn damytu.
Sary konteinerlerdegı qaldyqty qala syrtyndaǧy zauytqa 25 jaŋa tehnika tasymaldaityn bolady. Būl jūmystar Energetika ministrlıgı men Astana qalasy äkımdıgı jäne «ÖKM operatory» JŞS arasyndaǧy ärıptestık jönındegı memorandum aiasynda jüzege asyryluda.
– Astanadan täulıgıne şamamen – 1000 tonna, al jyl saiyn 300 myŋ tonnadan asa tūrmystyq qaldyq jinalady. Alaida qazırgı uaqytta mūnyŋ bar bolǧany 10 paiyzy ǧana qaita öŋdelude. Al qaldyqty sūryptap tastau jüiesın engızu öŋdeu kölemın 25-40 paiyzǧa deiın jetkızuge mümkındık beredı, – deidı «ÖKM operatory» JŞS basqaruşy direktory Sergei Iýrcha.
Baspasöz-tury barysynda Aqmeşıt köşesı, 5 mekenjaiynyŋ alaŋyna sary konteinerlerdı ornatu şarasyna qatysqan soŋ jurnalister qala syrtyndaǧy qaldyqty qaita öŋdeu zauytyna at basyn tıredı. Zauyt basşysy Aidyn Nūrahmetov tılşılerdı öz jūmystarymen keŋınen tanystyrdy. Zauyt üş sehqa bölıngen. Sūryptau, öŋdeu jäne elektrlı tehnikalardy būzu. Soŋǧy sehtyŋ aşylǧanyna 1-2 ai ǧana bolypty. Onda qūlaǧy naşar estitın mümkındıgı şekteulı jandar jūmyspen qamtylǧan. Olar kır juǧyş maşina, teledidar, toŋazytqyş, şäinek siiaqty türlı tūrmystyq tehnikalardy būzyp, retteidı. Al sūryptau sehyna qaladan äkelınetın qaldyqtar tögıledı. Ary qarai mamandar qaǧaz ben plastikterdı, polietilen materialdardy bölek-bölek sūryptaidy. Onyŋ ıske jaramsyz bölıgı brikettelıp, poligonǧa kömıledı. Al öŋdeu sehynda sūryptalǧan qaldyqtar juylyp, tazartylyp, ūsaq-ūsaq daiyn şikızat bolyp şyǧarylady eken. Al öŋdelgen şikızat elımızdegı käsıporyndarǧa jöneltılıp, odan qorap, şelek siiaqty türlı tūrmysqa qajettı zattar jasalyp, kädege jaratylady.
– Tūrmystyq qaldyqtar mūnda sūryptalyp kelse, aldymen zauyt jūmysşylaryna jeŋıl. Sodan soŋ tūrmystyq qaldyqtyŋ jaramdy bölıgı de köp bolady. Nätijesınde poligondaǧy qoqys alaŋynda da oryn jetkılıktı bolady, – deidı zauyt basşysy.
Mamandardyŋ aituynşa, aldaǧy uaqytta taǧam qaldyqtaryn da kädege jaratu qolǧa alynbaq.
Nūrdäulet KÄKIŞTEGI
Osy mäselenıŋ qolǧa alynǧany jaqsy boldy. Äitpese qoqys jäşıgıne tamaqty da, basqa da zattardy qosyp sala beredı ǧoi. Ol qaita öŋdeuge kelmeidı, sasyp qala şetınde ekologiiany lastaidy. Ne närsenıŋ tiımdı jaǧyn qarastyrǧan jön-aq, mümkındıgınşe. Bıraq eŋ aldymen tūrǧyndarǧa mädeniet kerek. Tazalyqqa, sol tazalyqty jasap jatqan adamdar eŋbegıne qūrmet bızde älı qalyptasa qoimaǧan. Esık aldynda tūrǧan qoqys jäşıgıne erınıp, podezder men aulalardy lastaityn syrty jaqsy kiıngen, ışkı mädenietı tömen adamdardy ökınışke qarai, kööööp kezdestıremız. «Astana aqşamy», jaqsy taqyryptar jazylyp jür. Eŋbekterıŋız jemıstı bolsyn. Astana güldene bersın.