Jalpy alǧanda, Astana qalasynda jastarǧa arnalǧan üş mädeni mekeme bar. Qoş delık! Mūny ümıt tūtqan jastarymyzǧa arnalǧan ülken qamqorlyq, igılıktı ıs dep baǧalauymyz jön. Atap aitqanda, Astana qalasy äkımdıgınıŋ «Jastar saraiy», «Astana jastar teatry» jäne «Muzykalyq jas körermen teatry». Öte jaqsy. Būl jastardyŋ ruhani damuy men keleşek ūrpaqtyŋ jaqsy önege-tärbie aluyna yqpaly zor mädeni ortalyqtar deuge äbden bolady.
Osy qoǧamǧa jaǧymdy baǧytqa män bergen qala bilıgınıŋ öte dūrys şeşımı delık. Sonda da, osy teatrlarǧa bailanysty astanamyzdyŋ tūrǧyndary men qonaqtaryna qatysty qolaisyz bır jait bar. Mädeniet oşaǧynyŋ üşeuınıŋ de negızın «jastar» degen söz qūrap tūrǧandyqtan, «Jastar teatry» dep qysqarta aitylǧanda, körermenderdıŋ bırazy şatasyp, közdegen teatrdyŋ ornyna jastardyŋ basqa ǧimaratynyŋ esıgın qaǧatynyna kuä bolyp jürmız. Keide özımız de sasqalaqtap qalatyn kezderımız boldy. Būl – būqara halyqqa ülken qolaisyzdyq.
Osymen qosa, ruhani bailyǧymyzdy keŋınen qamtyp qūrmetteu tūrǧysynan qarasaq, atalǧan üş mädeniet oşaǧyna tän bır tarihi kemşılık oiǧa keledı… Qysqaşa, qazır «Jastar teatry» ornalasqan ǧimaratta 2000 jyly «Aq orda» opera jäne balet teatry aşylǧan bolatyn. Osy jyly teatr Ūlttyq märtebege ie bolyp, oǧan qazaqtyŋ jahanǧa äigılı kümıs kömei, jez taŋdai änşısı, 24-aq jasynda KSRO halyqtarynyŋ körnektı öner qairatkerlerıne berıletın qūrmettı «KSRO halyq ärtısı» ataǧyn alǧan Küläş Baiseiıtova esımı berıldı. Tamaşa! – degen edık. Teatrdyŋ alǧaşqy mausymy 2000 jyldyŋ 14 qazanynda M.Tölebaevtyŋ «Bırjan-Sara» operasymen bastady. Operany sahnaǧa KSRO Halyq ärtısı, Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty, Halyq qaharmany, rejisser Äzırbaijan Mämbetov şyǧardy. Airyqşa atap ötetın jait, 2004 jyly Küläş Baiseiıtova atyndaǧy Ūlttyq opera jäne balet teatry Halyqaralyq muzykalyq teatrlardyŋ assosiasiiasynyŋ qūramyna müşe boldy. Būl teatr ärtısterınıŋ eŋbegınıŋ joǧary baǧasynyŋ belgısı edı. Al endı, 2013 jyly jaŋadan «Astana opera» memlekettık opera jäne balet teatry eŋselı ǧimaraty paidalanuǧa berılıp, atalǧan teatr kollektivı soǧan köşırılgende, ataqty änşımız Küläş Baiseiıtova esımı qalyŋ qauymǧa belgısız sebeptermen «ūmytylyp», eskerılmei qaldy. Būl dūrys pa? Ärine, joq. Sondyqtan, dünie jüzıne tanylǧan änşımız esımı jaŋa opera jäne balet teatryna da bırge köşırılıp, Küläş Baiseiıtova atyndaǧy «Astana opera» teatry ataluy zaŋdy qūbylys bolar edı. Bıraq, şeşım dūrys qabyldanbady. Mümkın älı de keş emes şyǧar… Al būl ūsynys şeşımın tappasa, «Jastar teatryn» «Küläş Baiseiıtova atyndaǧy Jastar teatry» dep ataǧan dūrys bolar edı.
«Jastar saraiy» jaily. Asa körnektı aqynymyz, stalindık terrordyŋ jazyqsyz qūrbany Maǧjan Jūmabaev «Men jastarǧa senemın» degen öleŋınıŋ tärbielık mänınıŋ zor ekenı belgılı. Jalyndy aqyn öskeleŋ ūrpaqtyŋ kemeldenıp qalyptasuynyŋ airyqşa bolu kerektıgın, olardyŋ aibyndy da qaisar şarapatty jasampazdyqtarynan ülken ümıt kütken. Sondyqtan «Jastar saraiy» Maǧjan Jūmabaev atyndaǧy «Jastar saraiy» dep atalsa, qalyŋ jūrttyŋ oi-armanynan şyǧary dausyz.
Al «Muzykalyq jas körermen teatry» – Qadyr Myrza Älı atyndaǧy «Muzykalyq jas körermen teatry» dep atalsa, abyroily ıs bolar degen oidamyz. Osy ūsynystar jüzege assa, halqymyz ardaqtaǧan Küläş Baiseiıtova, Maǧjan Jūmabaev pen Qadyr Myrza Älıge arnalǧan laiyqty qūrmet bolary sözsız degımız keledı. Sonymen qosa, körermen qauym da üş teatrdy şatastyrmai, uaqtyly özıne kerek mädeniet oşaǧyna jol tabar edı. Osy ūsynysty qalyŋ jūrtşylyq, ziialy qauym qoldaidy degen ümıttemız. Ūlt perzentterın qūrmet tūtu, elge degen jemıstı de qaiyrly eŋbekterın laiyqty ūlyqtau – bızdıŋ paryzymyz.
Naqypbek SÄDUAQASTEGI,
zaŋger-qūqyqtanuşy, publisist
