Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev «Bolaşaqqa baǧdar: ruhani jaŋǧyru» atty maqalasynda jaŋa älıpbige köşu turaly naqty tapsyrmalar berdı. Būl qazaq memleketınıŋ strategiialyq damuy üşın asa maŋyzdy qadam bolyp sanaldy. Sondyqtan oqyrmandarǧa qalalyq Tılderdı damytu jäne arhiv ısı basqarmasy daiyndaǧan jaŋa älıpbi negızındegı qazaq tılı emlesınıŋ erejelerın ūsynamyz.
1-sabaq
«Jaŋa älıpbi negızındegı qazaq tılı emlesınıŋ erejelerı»
«Qazaq tılı älıpbiın kirillisadan latyn grafikasyna köşıru turaly» Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ 2017 jyly 26 qazandaǧy №569 Jarlyǧyna säikes bekıtılgen jaŋa älıpbi boiynşa äzırlendı.
Jaŋa älıpbi negızındegı qazaq tılı emlesınıŋ erejelerı (Ereje) – latyn grafikasyndaǧy qazaq älıpbiı boiynşa dūrys jazudy körsetetın qūqyqtyq küşı bar qūjat. Sonymen qatar latyn negızdı jaŋa älıpbi boiynşa qazaq tılınıŋ orfografiialyq normalaryn tūraqtandyratyn, dūrys jazu mädenietın qalyptastyratyn basty normativtı qaǧidalar bolyp sanalady. Erejede aldymen ūlttyq tıldıŋ jazu-syzumen bailanysty:
– tıldıŋ jalǧamalylyǧy;
– tıldıŋ yqşamdaluy;
– tıl dybystarynyŋ ündestıgı;
– dauyssyzdardyŋ bır-bırımen üilesımdılıgı, t.b. negızgı zaŋdylyqtary men erekşelıkterı eskerıldı.
Erejenıŋ negızgı ūstanymy üşın fonematikalyq prinsip basşylyqqa alyndy. Sonymen qatar qazaq ädebi tılınıŋ leksikalyq qūramyndaǧy köne jäne kırme tıldık qabattardyŋ keibır türlerınıŋ emlesıne qatysty dästürlı jäne fonetikalyq, al töl sözderdıŋ kürdelı türlerı üşın morfologiialyq prinsip te qoldanyldy.
