Soŋǧy jyldary otandyq jas ǧalymdardyŋ önertapqyştyq eŋbekterı köpşılıktı taŋqaldyryp jür. Sondai darynnyŋ bırı, Ūlybritaniia jäne Soltüstık İrlandiia bırıkken Koroldıgınde «Bolaşaq» baǧdarlamasymen oqyǧan talantty jas Bauyrjan Aituov basqaratyn «InnoDent» kompaniiasy tıs emalın tabiǧi türde qalpyna keltıretın jaŋa preparat oilap tapty. Osy ǧylymi jetıstıktıŋ arqasynda tıs därıgerlerı nauqasty endı būrǧylausyz, ärı auyrtpai emdeuge mümkındık aldy.
«Otyz tıstıŋ qadırın qaqsaǧanda bılersıŋ» dep babalarymyz tegın aitpaǧan. Özımızde talai tıs auyrǧanda janymyzdy qoiarǧa jer tappai, aq halatty abzal jandarǧa jügıngenbız. Endı, mıne, otandyq jas ǧalym oilap tapqan tyŋ jaŋalyqty estıp, qatty quandyq.
Jaŋa preparattyŋ aty – «InnoDent» dep atalady. Ol TMD kölemınde ǧana emes, Şveisariia men Germaniiadan basqa, azuyn aiǧa bılegen özge memleketterde kezdespeidı. Negızınen, atalǧan därı tıs emalın tabiǧi ösıp jetıluıne yqpal jasaidy. Iаǧni, ol kariestı emdep, tıstı bastapqy qalpyna keltıredı. Aituly joba tolyqtai otandyq ǧalymdardyŋ enşısınde. Ony daiyndau, synama jasau jäne öndıru jūmystary elordada Şveisariia biotehnologiialyq konsernımen bırge jasalǧan.
BIOSMART institutynyŋ basşysy, tehnologiia avtory Bauyrjan Aituovtıŋ aituynşa, jaŋa preparatty paidalanu dästürlı emdeuge qaraǧanda materialdyq jaǧynan bolsyn jäne uaqyt ünemdeu jaǧynanda tiımdı sanalady.
-Jaŋa tehnologiia būzylǧan tıs emalın eşqandai himiialyq preparattar men akrildı materialdardy paidalanbai-aq qaita qalpyna keltıredı. Emdeuge bas-aiaǧy on bes minut uaqyt ketedı. Tısı auyrǧan janǧa eş bılınbei jasalady. Jaŋa emal bır ai ışınde qaita ösıp şyǧady. Ol üşın därınıŋ bır tamşysy jetıp jatyr. Tyŋ tehnologiia kariestı hirurgiialyq ädıssız emdep şyǧuǧa jaŋa mümkındık beredı. Mūny tıs emdeu salasyndaǧy soŋy jaŋalyq dese bolady, – dedı Bauyrjan Aituov.
Jaŋa därınıŋ avtory tıs emdeu jobasymen üş jyldan berı ainalysyp keledı. Onyŋ aituynşa, sony jobany jüzege asyruǧa 200 myŋ dollar qarajat ketken. Aldaǧy taŋda elımızdı ǧana emes, Resei, Ukraina, keler jyldyŋ ekınşı jartysynda Qytai naryǧyna şyǧudy joparlap otyrmyz dedı ol.
Aitalyq, osy jyldyŋ küzınen bastap, elımızdegı tıs emdeu ortalyqtarynda jaŋa tehnologiia qoldanuǧa engen.
– Bız jaŋa preparatty 27 qaraşadan bastap paidalana bastadyq. Bır aiǧa juyq uaqyt bolyp qaldy. 28 adamnyŋ 108 tısın osy därı arqyly emdedık. Nätijesı öte jaqsy. Būl preparattyŋ balalarǧa jäne eresekterge arnalǧan türlerı bar. Bız osy uaqyt ışınde köbınese balalarǧa qoldandyq. Būl kışkentai qūtyda bes tamşy bolady. Eger bır adamǧa bır tamşy jetkılıktı bolsa, qalǧany paidaǧa jaramaidy, -. «Jaiyq Dent» klinikasynyŋ bas därıgerı Alma Zamuraeva.
Aita keterlık, atalǧan joba Düniejüzılık bankpen jasalǧan Qaryz turaly kelısım şeŋberınde QR BǦM janyndaǧy «Tehnologiialardy kommersiialandyru» jobasyna qatysu arqyly, memleket tarapynan bölıngen grantqa qol jetkızgen. Būl baǧdarlama 2008 jyldan berı jemıstı jūmys ıstep keledı. 2011 jyldan berı jalpy somasy 5,9 mlrd teŋge bölınıp, 65 jobaǧa qoldau körsetılgen.
Azamat ESENJOL
