«Tırı öledı, jer qoinauy – jataǧy,
Izı qalar, bolsa jaqsy ataǧy»
(Jüsıp BALASAǦŪN)
Qarymdy qalamger, tanymal jurnalist, saiasattanuşy, qoǧam belsendısı Kenjebolat Mahmūtūly Joldybaidyŋ būl dünieden ozǧanyna da bır jyl bolyp qalypty.
Marqūmmen menıŋ tanystyǧym, dostyǧym sonau toqsanynşy jyldardan bastalǧan-dy. Kezınde jainap, örkendep tūrǧan Jezqazǧan oblysynyŋ ortalyǧy – Jezqazǧan qalasynda jaqsy bır ortada tüiısken edık. Ol kezde Kenjekeŋ oblystyq «Qazaq tılı» qoǧamynyŋ basşylyǧynda, men bolsam Işkı ıster basqarmasynda qyzmet atqaryp jürgen jäne ondaǧy «Tıl janaşyry» qataryndaǧy azamat edım. Onyŋ üstıne ekeumızdıŋ balalarymyz universitet janyndaǧy «Daryn» synybynda bırge oqityn edı de, ata-analar jinalysynda jiı kezdesetın edık. Ortamyzdaǧy eŋ belsendı, turaşyl ata-ananyŋ bırı de Kenjekeŋ bolatyn. Balalar tärbiesı men oqytu prosesındegı beiqamdyqqa, kemşılıkke tözbeitın. Mektep ūstazdary tarapyna da, keibır ata-analarǧa da naqty syn pıkırı men ūsynysyn bükpei bıldıretın.
Qazaq tılı qoǧamyndaǧy sol kezdegı elde bolyp jatqan jaŋaşyl jūmystardyŋ bel ortasynda jürdı.
Qorjyn däpterımdı aqtaryp otyryp, Kenjekeŋnıŋ qyryq bes jasqa toluyna arnaǧan jyr şumaǧym közge tüstı:
«…Maqtanam men – «Basqadan kem be ekenmın?!
Kım aita alar qazaq ūlǧa kende ekenın?
Ar-namysty, ūltjandy qasietter,
Bır boiynda molynan Kenjekeŋnıŋ.
Isterı köp qūptarlyq ınımızdıŋ,
Ör mınezdı jıgıttıŋ bırı bızdıŋ.
Däl özındei azamat öse bersın,
Kösegesın kögerter tılımızdıŋ.
Alpysynyŋ şyrqalar asqar änı,
Jetpıs degen jeter-aq jasqa da älı.
Bererı köp, kümänsız, bergenınen,
Ǧibrat alar, bolaşaq, jastar älı…» dep jazǧan ekenmın.
Jetpıs jasyna jetkenşe Kenjekeŋ talai joǧarǧy qoǧamdyq ta, memlekettık te qyzmetterdı abyroimen atqardy. Onyŋ ışınde soŋǧy 20 jyldan astam uaqytta eŋbek joly jaŋa astanamyzdyŋ ystyq-suyǧymen tıkelei bailanysty boldy.
Ardaqty azamattyŋ kırşıksız, jankeştı eŋbegın qoǧam da, memleket tarapy da laiyqty baǧalap, köptegen marapatqa, ataqqa ie bolǧan edı, keudesınde «Qūrmet» ordenı de jarqyrady.
Qyzyl diplomdy kenşı injener, joǧary oqu ornynyŋ därısker ūstazy, tehnikalyq ǧylym salasynda biıkterge aiqyn ümıtker bolǧan Kenjekeŋ Allanyŋ jazuymen, özınıŋ qalauymen ömırlık baǧytyn özgertken edı. Saiasatkerlıkke, qalamgerlıkke bar yntasymen boi ūrǧan edı. Qalamy ūştalyp, jurnalistika, onyŋ ışınde publisistika salasynda biıkke jetıp, qarymdy qalamgerge, belgılı saiasatkerge ainaldy. Qalamynan 6-7 publisistikalyq kıtaptary jaryq körıp, köpşılıktıŋ rizaşylyǧyna ie boldy. Elımızdıŋ beldı basylymy – «Kazahstanskaia pravda» gazetı redaktorynyŋ orynbasary qyzmetın, ūzaq jyldar «Qazaqstan bas redaktorlar klubynyŋ» prezidentı, vise-prezidentı lauazymdaryn abyroimen atqarǧanyn aitsaq ta artyq bolmas.
Kenjekeŋnıŋ elden bölek bır erekşelıgı dep ekı tıldı teŋ meŋgergenın, sonymen qatar zamanaui bolmystan qalmai, ǧalamtor jüiesın öte joǧary därejede igergenın de atap öter edım. Ömırden ötkenınşe bır kün de ǧalamtoran tys qalǧan emes. Jäne kezekpen bırde qazaq, bırde orys tılderınde jazatyn edı. Tıptı keiıngı kezderı aǧylşyn tılınde de jazǧandary körınıs tauyp jürdı. Jazǧanda da jeŋıl-jelpı, oisyz dünielerge jol bermeitın. Ärbır jazǧany däiektı, zerdelengen, oqyrmanǧa oi tastar, qoǧamǧa bererı mol dünieler bolatyn.
Jan-jaǧyna meiırımın şaşyp jüretın zamandasym kelelı mäselelerdı qozǧap, jazudan bölek, ainalasyndaǧy dos-jaran, ärıptes, tuys-tuǧan jandardan qalamynyŋ ūşynan şyǧatyn ädemı oi-pıkır, mınezdeme, madaq oilaryn, jan jylytar tılekterın aiamaityn. Özı qadırleitın adamdardyŋ bıreuınıŋ de tuǧan künın, aituly uaqiǧalaryn qūttyqtaudan qūr jıbermeitın. Öz basym Kenjekeŋdei jaqynynyŋ janyn jadyratatyn, jürek jardy jyluyn tögıp, ülken-kışı demei, molynan beretın basqa adamdy bılmeimın. Sūsty beinesı, qaitpas qaisar mınezı, talapşyl bolmysynyŋ ar jaǧynda jūmsaq ta barşaǧa jeter jüregı bolatyn.
Öz otbasyna, jan jary Töken Ämzeqyzyna, balalary men nemerelerıne degen ystyq yqylasyn, mahabbatyn, maqtanyşyn, zor ümıtın atap ötuden tanbaityn. Onysy negızsız emes te edı.
Ekeumızdıŋ dostyq qarym-qatynasymyz Jezqazǧannan keiın elordada jalǧasqan. 2007 jyly men Astanaǧa köşıp, alǧaşqy ızdegen adamym da Kenjebolat Mahmūtūly bolatyn. Jaŋa ortaǧa beiımdelıp, ziialy qauym arasynan tabylyp, azdy-köptı abyroi därejege jetuımdegı Kenjekeŋnıŋ orny erekşe. Ekeumız bır-bırımızdıŋ sözımızdı jyqpai, qol ūşyn beruge daiar tūratyn edık desem artyq emes. «Sen» demei, «sız» dep ötkenımız eŋ aldymen asa syilastyqtyŋ aiǧaǧy dep bılemın. Sonyŋ bır belgısı – mereilı jasqa kelgen şaǧymyzda bır-bırımız turaly jürek jardy pıkırımızdı bıldırıp, gazet betterınen maqalalar jazǧanymyz.
Kenjekeŋnıŋ şeşendıgı, qos tıldılıgı, tereŋ bılımı, mol ömırlık jäne käsıbi täjıribesı siiaqty erekşe qasietterı respublikalyq Ardagerler ūiymy ortalyq keŋesınıŋ köptegen ıs-şarasyn ötkızude oryndy paidalanylǧanyn, bırşama resmi qūjattyŋ audarmasyn kelıstıre atqarǧanyn aitudy mındetım dep bılemın. El ardagerlerınıŋ arasynda aişyqty orny bolǧan edı.
«Jazmyştan ozmyş joq» deidı halyq. Äitpese Kenjekeŋ özınıŋ tazalyǧymen, tärtıptılıgımen atausyz kelgen jauǧa (ındetke) qarsy şyǧyp, küresken azamat edı. Basqalarǧa ülgı bolyp, talaidy būl ındetten saqtandyrǧan edı. Batyr aŋǧal keledı degen ǧoi, ökınışke qarai, Kenjekeŋ zūlym jaudyŋ qarmaǧyna kütpegen jerden özı tüsıp qaldy.
Baqilyq bolǧanyn estıgen şaqta ol kısını jaqsy tanityn barşa jūrt abdyrap, eseŋgırep qalǧany haq. Elımızdıŋ tükpır-tükpırınen ǧalamtor arqyly jedel köŋıl aitular köptep kelıp jatty. Sonyŋ bırı Ūlytaudan jetken Kenjekeŋnıŋ bauyry, ärıptesı, «Qazaqtyŋ Daridaiy» atanǧan Mūqaş aqyn Seiıtqazinovtyŋ jedel joqtau qazanamasy edı. Kenjekeŋdı özım degen, bar Alaş azamattarynyŋ oiyn berıp tūr eken dep, ony dereu qaraly otbasyǧa jetkızgen edım.
Ūlytaudyŋ ūlaǧatty ūly – Kenjebolat Mahmūtūly özı tuyp, eŋbek sıŋırgen öŋırınıŋ qaita tülep, jaŋǧyratynyn armandauşy edı, jete almai kettı, bıraq aty men ızı, jürek jardy jazba tuyndylary mäŋgı qaldy.
Endıgı bızdıŋ qoldan kelerı – bauyrymyzdy eske alu, dūǧa baǧyştau.
Jatqan jerı jaily, imany salamat bolǧai.
Köŋılge demeu: artynda ūiyp otyrǧan otbasy, jan jary Töken Ämzeqyzy, balalary Madiiar, Säruar, Äigerım, nemerelerı bar. Olardyŋ Kenjekeŋnıŋ tuyn jyqpai, atyna şaŋ juytpai, igılıktı jolyn jalǧastyra beretınıne senımdımın.
Köpbolsyn BEKMAǦANBET,
respublikalyq Ardagerler
ūiymy ortalyq keŋesı
töraǧasynyŋ orynbasary
