Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada respublikalyq «Egemen Qazaqstan» gazetınıŋ ǧasyrlyq mereitoiyna orai Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgınıŋ qoldauymen jaryq körgen «Jüz jyldyq jylnama» atty bes tomdyqtyŋ tanystyrylymy boldy.
Biyl jüz jyldyǧyn atap ötkelı otyrǧan bas basylymnyŋ tarihy 1919 jyly 17 jeltoqsanda Orynborda alǧaş basylǧan «Ūşqyn» gazetınen bastalady. Odan berı de halqymyzdyŋ talai ardaqtylarynyŋ qoltaŋbasy qalǧan basylymnyŋ aty bırneşe ret özgerdı. Al oqyrmanǧa jol tartqan jinaqqa «Ūşqynnan» bastap, 1976 jylǧy «Sosialistık Qazaqstan» gazetıne deiıngı aralyqta jariialanǧan materialdar toptastyrylǧan.
Jiyn tızgının ūstaǧan «Egemen Qazaqstan» basşysy Darhan Qydyrälı jylnamaǧa basylymnyŋ eskı tıgındılerındegı sol däuırdıŋ şyndyǧyn zerdelegen maqalalar ırıktelgenın aitty. Köpşılıkke qoljetımdı bolu üşın jinaqtyŋ elektrondyq nūsqasy jasalǧan. Sondai-aq Aqparat komitetınıŋ töraǧasy Läzzat Süiındık būl jobanyŋ jalǧasatynyn jetkızdı.
Osy auqymdy jūmystyŋ qalai atqarylǧany turaly belgılı ǧalym Namazälı Omaşev äŋgımeledı.
«Bız sekıldı halyqtyŋ şynaiy tarihyn aitu oŋai emes. Sondyqtan būl kıtapta eşqandai būrmalau joq, tüpnūsqa saqtaldy. Basylym alǧaş şyqqanda qaibır myqty jurnalistika boldy deisız. Alaida «Eŋbek tuy» kezınde onyŋ alǧa damuy bolǧanyn baiqaisyz. Al Smaǧūl Säduaqasov basqarǧan tūsta gazet ūlttyq mäselenı ötkır kötergen. Sol jyldary basylymda ıstegen azamattar basyn bäigege tıgıp, jer, tıl problemasyn aşyq jazǧan. Özım, būdan keiın osylai qylyştai tılıp aitqan kezeŋdı körgen joqpyn. 1923 jyly qazaq tılı memlekettık tıl boldy. Būl oŋailyqpen bolǧan joq. Osy jyly Säken Seifullin memlekettık tıl turaly basylymǧa 5 maqala jariialaǧan» dedı ǧalym.
Sonymen qatar şara barysynda elımızge belgılı azamattar Myrzatai Joldasbekov, Tölen Äbdık, Ädıl Ahmetov jäne basylymdy bıraz jyl basqarǧan Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Sauytbek Abdrahmanov söiledı.
Tanystyrylymda jylnamany qūrastyruşylardyŋ bırı, qalamger Janbolat Aupbaev jinaqqa kırgen keibır qyzyq derekterge toqtaldy.
«Aldymen būl kıtapqa tanymdyq dünielerdı beruge män berdık. Aitalyq, 1943 jyly 15 qazanda KSRO joǧary keŋes prezidiumynyŋ jarlyǧymen tūŋǧyş ret qazaqtan şyqqan äskeri adamǧa general şenı berıldı. Ol – Şäkır Jeksenbaev degen azamat. 1950 jyly Qazaqstan Kompartiiasy Ortalyq komitetınıŋ jiynynda Pavlodar oblystyq partiia komitetınıŋ ügıt-nasihat bölımınıŋ meŋgeruşısı Sorokin degennıŋ: «Bızdıŋ öŋırde Mäşhür-Jüsıp degen kısınıŋ ziraty jatyr. Soǧan eldıŋ bärı baryp, täu etedı. Oǧan qazaqtyŋ jazuşylary da barady» dep aitqan sözı jariialanǧan. Osy söz qazaq ziialylaryna «päle» bolyp jabysady. Osydan bastan Mäşhür atamyzdy synǧa alyp, aqyry ardaqty tūlǧanyŋ ziratyn qiratqan. Mıne, osyndai mäselenı de beruge tura keldı. Keide suretterge de üŋıldık. Qostanai oblysynan Äbılǧazin degen kısınıŋ suretterı jariialanǧan. Bır surettıŋ astynda «Ämıre Qaşaubaevtyŋ qyzy Qostanai oblystyq filarmoniiasynda änşı bolyp jūmys ısteidı dep jazylypty. Bız osy derektı de suretımen engızdık» dedı ol.
