«Qazaqstan» ortalyq konsert zalynda Astananyŋ 20 jyldyǧyna arnalǧan «Jyr arqauy – Astana» atty halyqaralyq aqyndar aitysy öttı. Mädeniet jäne sport ministrlıgı ūiymdastyrǧan «söz barymtasy» ekı kün elorda tösın dübırge böledı. Aitysqa berısı Qazaqstannan, arysy Qyrǧyzstan men Moŋǧoliiadan 20 aqyn jinaldy.
Qazaqstan Jazuşylar odaǧy basqarmasynyŋ töraǧasy Ūlyqbek Esdäulet bastaǧan qazylar alqasynyŋ qūramynda Moŋǧoliianyŋ eŋbek sıŋırgen mädeniet qairatkerı, etnograf Şynai Rahmetūly, Türkiianyŋ Mimar Sinan körkem öner universitetınıŋ professory, tarih ǧylymdarynyŋ doktory Äbdıuaqap Qara syndy şeteldegı qandastarymyzben qatar, Aitys aqyndary men jyrşy-termeşılerdıŋ halyqaralyq odaǧynyŋ töraǧasy Jürsın Erman, halyq aqyny Äsiia Berkenova, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory, akademik Dihan Qamzabekūly, «Aiqyn» gazetınıŋ bas redaktory Nūrtöre Jüsıp siiaqty elge tanymal tūlǧalar boldy.
Alǧaşqy künı aqyndar 10 jūpqa bölınıp, Astanany asqaqtata da, bas qalanyŋ kemşılıkterın körsete de jyrlady. Söz tartysyn är aitysynda ötkırlıgımen, halyqtyŋ kökeiındegısın aitumen körermendı bauraityn Rinat Zaiytov pen Meiırbek Sūltanhan bastap berdı.
«Astana – Qazaqstannyŋ motoryndai» dep bastaǧan Rinat:
Mysaly, Astanada ministr bar
Qazaqtyŋ qasıretın bılmeitūǧyn.
Qazaqty baiyp kettı dep oilaidy,
Adamdar atqa mınıp jüretūǧyn.
Ükımet nege eskertıp aitpady eken,
Qazaqtar bırdei ömır sürmeitının.
Astana qalasynan basqa jerler,
Otyz el qataryna kırmeitının.
…Auylda keibır ışetın su joq, al mūnda
Ūstaidy vai-fai dalada, aialdamada – dep bır qaiyrdy.
Meiırbek İlinka, Talapker, Qosşy, Qoiandy syndy Astananyŋ ırgesındegı auyldardyŋ jaiy, qazaqtardyŋ qūrylysta özgelerge qaraǧanda az jalaqy alatyny sekıldı äleumettık problemalardy qozǧady. Būl aitysta bır ūpai aiyrmaşylyǧymen Meiırbek jeŋdı.
Qyrǧyzstannan kelgen Mūŋdyzbek Üsıpbekūly qarsylasy – Almaty oblysynyŋ atynan qatysqan Bürkıtbai Ädılbekke «Qazaqtar Qytaida nege qamalyp jatyr?» degen sūraqty qoidy. Bürkıtbai sol elde qazaqtarmen qatar, qyrǧyzdar da abaqtyǧa jabylyp jatqanyn söz ete kele:
Qazaqtar, qandastarǧa qol sozyŋdar,
Tezırek şaşpai-tökpei jinamasaŋ,
Teŋızge tamǧan tamşydai taptyrmaidy, – dep ataly sözdı aitty.
Alǧaşqy ainalymda Aibek Qaliev pen Didar Qamievtıŋ, Rüstem Qaiyrtaiūly men Mūhtar Niiazovtyŋ aitystary tamaşa şyqty. Osy aqyndar babynda ekenı sözderınen körınıp tūrdy. Maqsat Aqanov pen Aiaulym Jūmabekqyzy, Aruna Kerımbek pen syrnaimen şyqqan Däuren Ysqaq ädemı qyz ben jıgıt aitysyn jasady.
Aspanbek Şūǧataev pen Şūǧaiyp Sezımhan bıraz mäselenı köterdı. «Ekı jylda bır aitys, ekı künde «Jaidarman» degen Aspanbek Astanada ekı jyldan berı ülken aitys ötpegenın meŋzep, jeŋıl şoular jiı ūiymdastyrylatynyn söz ettı. Ony qostaǧan Şūǧaiyp «EKSPO-2017» kezınde de aitys ötpegenın, esesıne şeteldık änşıler qaptaǧanyn aitty.
Atyraulyq Serık Qoişyǧūlovpen aitysqan Moŋǧoliiadaǧy qandasymyz Amanjol Quantqannyŋ sözınen älı şikı ekenı körınıp tūrdy. Serıktıŋ önerı äldeqaida basym şyqty. Kerısınşe, Baianölgei ölkesınde Aidos Raşat degen täp-täuır aqyn bar eken. Qyzylordalyq Erjan Ämırovpen tartysqan ol tegeurının baiqatty. Türkıstan oblysynan kelgen Bırjan Baituov pen qyrǧyzstandyq Asylbek Maratovtyŋ aitysy solǧyndau boldy.
Qazylar alqasynyŋ ūiǧarymymen finalǧa 12 aqyn joldama aldy. Ekınşı küngı aitysty Aibek Qaliev pen Aspanbek Şūǧataev bastady. Aibektıŋ «aitystaǧy Asan qaiǧy» degen aty bar. Al Aspanbektıŋ babasy – Būqar jyrau. Būl aitys ekı tarihi tūlǧa syrlasqandai äser berdı.
Rüstem Qaiyrtaiūly men Maqsat Aqanov sahnada qaljyŋdasa, bırın-bırı qajai otyryp, tartymdy aitysty. Serık Qoişyǧūlov pen Asylbek Maratov aitarlyqtai şabysty körsete almady. Meiırbek Sūltanhan men Şūǧaiyp Sezımhannyŋ tartysynda alǧaşqysynyŋ täjıribelıgı baiqaldy. Rinat Zaiytov pen Aidos Raşattyŋ aitysynda da däl solai boldy. Mūhtar Niiazov pen Didar Qamiev bırı ekınşısınen kem tüspedı. Alaida baq Mūhtar jaǧyna audy.
Qazylar alqasy keŋese kele, superfinalǧa Rinat Zaiytov pen Mūhtar Niiazovty jıberdı. Qorytyndysynda «itjyǧys» boldy. Bas jülde ekeuıne de berıldı. Ärqaisysyna ūiymdastyruşylar taǧaiyndaǧan 7 mln teŋgeden tidı. Ekınşı oryndy Meiırbek Sūltanhan men Rüstem Qaiyrtaiūly aldy. Üşınşı oryndy Aibek Qaliev, Maqsat Aqanov pen Serık Qoişyǧūlov enşıledı. Bes aqynǧa arnaiy jülde tapsyryldy. Barşa qatysqan aqyndar syilyqsyz qalǧan joq.
